Asterales

A orde das Asterales reúne a plantas dicotiledóneas, incluíndo a familia Asteraceae, a que pertencen as margaridas ou os xirasois.

É unha orde cosmopolita, incluíndo diversas especies herbáceas, aínda que inclúe un pequeno número de árbores (Lobelia) e arbustos.

As Asterales poden ser caracterizadas a un nível morfolóxico e molecular. As sinapomorfías inclúen a utilización do oligosacárido inulina no almazenamento de nutrientes, e os estames apareceren densamente agregados en volta do carpelo ou mesmo fundidos nun tubo en torno do estilete.

Familias

As Asterales inclúen preto de once familias, a maior das cales é a das Asteraceae, con preto de 25.000 especies, e a das Campanulaceae con preto de 2.000 especies. As restantes familias contan, en conxunto, con menos de 500 especies. As dúas familias principais caracterízanse por seren moi cosmopolitas, centrándose esencialmente a súa área de distribución no hemisferio norte, as outras confínanse case exclusivamente a Australia e áreas adxacentes e, ás veces, na América do Sur.

Segundo o sistema de Cronquist, as Asteraceae constitúen a única familia do grupo, mais segundo os novos sistemas de clasificación (por exemplo, Sistema APG II) contén novas familias::

• Alseuosmiaceae
• Argophyllaceae
• Asteraceae
• Calyceraceae
• Campanulaceae (inclúe as Lobeliaceae)
• Goodeniaceae
• Menyanthaceae
• Pentaphragmaceae
• Phellinaceae
• Rousseaceae (inclúe as Carpodetaceae)
• Stylidiaceae (ou Donatiaceae)

Evolución e bioxeografía

A orde das Asterales orixinouse probáblemente no Cretáceo no supercontinente Gondwana, nas áreas que pertencen actualmente á Australia e Asia. Aínda que a maior parte das especies extintas sexan herbáceas, o exame das familias basais da orde, suxire que o devanceiro común da orde fose unha planta arborescente.

O patrimonio fósil dispoñible sobre as Asterales é raro e limítase principalmente a épocas mais recentes, de xeito que calquera estimativa precisa sobre a idade da orde é moi difícil. Atopouse pole do Oligoceno de Asteraceae e de Goodeniaceae. As familias Menyanthaceae e Campanulaceae deixaron tamén sementes fosilizadas pertencentes ao Oligoceno e Mioceno, respectivamente.

Importancia económica

As Asteraceae inclúen algunhas especies cultivadas para a alimentación humana, como, por exemplo, o xirasol (Helianthus annuus) ou a chicoria (Cichorium). Inclúe igualmente moitas especies medicinais e aromáticas.

En termos de horticultura e floricultura, son de referir o xénero chrysanthemum ou a familia das Campanulaceae.

Notas

• K. Bremer, M. H. G. Gustafsson (1997). East Gondwana ancestry of the sunflower alliance of families. Proceedings of the National Academy of Sciences U.S.A. 94, 9188-9190. (Edição online: Abstract | Full text (HTML) Arquivado 23 de maio de 2008 en Wayback Machine. | Full text (PDF) Arquivado 28 de maio de 2008 en Wayback Machine.)
• W. S. Judd, C. S. Campbell, E. A. Kellogg, P. F. Stevens, M. J. Donoghue (2002). Plant Systematics: A Phylogenetic Approach, 2nd edition. pp. 476–486 (Asterales). Sinauer Associates, Sunderland, Massachusetts. ISBN 0-87893-403-0.
• J. Lindley (1833). Nixus Plantarum, 20. Londini.
• Smissen, R. D. (Decembro 2002). Asterales (Sunflower). In: Nature Encyclopedia of Life Sciences. Nature Publishing Group, Londres. (Edição online: DOI | ELS site Arquivado 13 de maio de 2011 en Wayback Machine.)