Liborina

municipality of Colombia
Dùthaich	Coloimbia
Sgìre riaghaltais ionadail	Antioquia
Domhan-leud is -fhad	6°40′41″N 75°48′44″W
Cànan obrach no ainm	Cànanan Innd-Eòrpach
Làrach-lìn	http://liborina-antioquia.gov.co/sitio.shtml

'S e baile beag ann an Antioquia,^[1] Coloimbia,^[2] a th’ ann Liborina. Tha e suidhichte ann am meadhan na dùthcha aig 700m os cionn ìre na mara agus 115km air falbh bho Mhedellín, prìomh-bhaile na roinne. 'S e baile le gnàth-shìde theth a th’ ann agus tha teodhachd meadhanach dhe 24˚ aige, rè na bliadhna. Chaidh am baile a stèidheachadh ann an 1832.

Freumhan an Ainm

'S e Nutabes an t-ainm a bha air a' bhaile o thùs, bho ainm nan Tùsanach a bha nan tàmh an seo ro àm nan Spàinnteach.^[3] Chaidh an t-ainm aige a dh'atharrachadh gu Liborina ann an 1883, an sloinneadh aig a' churaidh Liborino Mejía Gutiérrez,^[4] a bha an sàs anns a' chogadh an aghaidh na Spàinne.

Eachdraidh

Thòisich Jorge Martínez am pròiseas airson Liborina a sgaradh bho Sacaojal ann an 1832, leis gun robh 703 duine a’ fuireach anns an àite far a bheil am baile an latha an-diugh.^[5] An ceann bliadhna chaidh am baile a stèidhicheadh gu h-oifigeil leis a’ Cheann-suidhe Juan de Dios Aranzazu (1798 – 1845), nuair a bha e fhathast na Riaghladair ann an Antioquia. A bharrachd air Liborina, steidhich esan 5 bailtean eile ann an Antioquia: Campamento, Ebéjico, Entrerríos, Girardota agus Cocorná.^[6] A tuilleadh air sin, thug e fearann mar thabhartas airson am baile Aranzazu ann an Caldas a steidheachadh cuideachd.

Sluagh a' bhaile

Tha 9,475 nan tàmh anns a' bhaile fa leth, ach tha a’ mhòr-chuid dhuibh, 7,619 dhuibh a’ fuireach thall anns na sgìrean dùthchasail am broinn crìochan a' bhaile.^[7] Tha fearann na dùthcha sin ga roinn eadar na bailtean (Spàinntis: municipios) agus le sin tha gach clachan agus croit fo stiùireadh baile air choireigin.^[8] Air adhbharan trioblaidean poileataigeach air an dùthaich, tha a' mhòr-chuid dhe na daoine anns gach uile baile a-nis a' fuireach anns na bailtean fhèin, is na daoine a' fàgail na sgìrean dùthchasail. Le sin, ‘s e pàtran àireimh-shluaigh gu math traidiseanta a th’ ann ann am Liborina fhathast.

A thaobh chinnidh, 's e daoine geala/mestizos a th' anns a' mhòr-chuid dhe na daoine ann an Liborina, ach tha 0.1% dhe Tùsanaich agus 7.1% dhe daoine le freumhan ann an Afraga. ' S urrainn dhan 85.6% dhe na daoine ann an Liborina leughadh agus sgrìobhadh. A tuilleadh air sin, chan eil fòn aig an taigh aig ach 14.3% dhe na dachannan.^[9]

Fèisean

Thathar a’ cumail am iomadach seòrsa dhe fhèis ann an Liborina. Chithear fèilltean Caitligeach, leis gur e dùthaich le mòr-chuid Chaitligeach a th’ann fhathast,^[10] fèisean na stàite agus tachartasan ionadail a sheallas cho làidir ‘s a tha beairteas cultarail na dùthcha.

Fèis an Neo-eisimeileachd: 20mh An t-Iuchar.
Fèis Neo-eisimeileachd na roinne: 11mh an Lùnasdal.
Fèill an Naoimh Lorcan: 10mh an Lùnasdal.
Fèis na Ponair (Spàinntis: Fiesta del Fríjol): an t-Samhain.
A' Chàisg: am Màrt neo an Cèitean.

Ceanglaichean a-mach

An t-sìde ann an Liborina

Iomraidhean

[1] Mapa oifigeil na roinne^{[dead link]}

[2] Dùthchannan aig SMO

[3] Fiosrachadh a' Chomhairle^{[dead link]}

[4] Leabharlann Luis Angel Arango

[5] Fiosrachadh a’ Chomhairle^{[dead link]}

[6] Leabharlann Luis Angel Arango

[7] Figearan Oifis a' Chunntas-sluaigh

[8] Colombia Virtual

[9] Bileag fhiosrachaidh DANE

[10] Country Studies: Colombia

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]