Molke
Molke is in floeistof (in emulsy fan fetdrippen yn wetter) en wurdt troch froulike sûchdieren oanmakke foar harren jongen. De molke fan de frou (minske) wurdt tate neamd. Minsken drinken ek molke fan bisten, lykas fan kij en skiep. Molkeprodukten (meastentiids fan kij, skiep of geiten) binne tsiis, bûter, rjemme en waai. Molke bestiet út fetten, aaiwiten, sûker en sâlten. Meastenttids wurdt kowemolke brûkt as minsklike konsumpsje. Ien liter kowemolke wêget 1030 gram. Geitemolke en skieppemolke wurde minder brûkt as komolke. Yn Jeropa en Ruslân wurdt ek wol hynstemolke produsearre. Buffelmolke wurdt hast allinne brûkt foar de produksje fan tsiis. Eartiids waard ezelinnemolke ek wol brûkt yn pleats fan tate, omdat de gearstalling dêrmei noch wol oerienkomt. Yn it noarden fan Skandinaavje en Ruslân wurdt ek wol rindiermolke brûkt. Molke is in boarne fan kalsium dy't goed is foar sterke bonken
Ferwurking
[bewurkje seksje | boarne bewurkje]Foar it better bewarjen fan molke wurdt raumolke yn 't molkfabryk bewurke middels in tal prosessen. Om molke langer hâldber te hâlden moatte de measte baktearjes deamakke wurde. Seane molke hat grif in oare smaak, dus moat der in lykwicht fûn wurde tusken hâldberheid en smaak.
- pasteurisaasje (hjitsje op 72°)
- sterilisaasje (hjitsje op 120°)
- UHT-sterilisaasje (it hurd hjitsjen op Ultra Hege Timperatuer)
- Baktofúzje, in soarte sintrifúzje om molke te suverjen fan baktearjes
- siede (hjitsje oant de molke siedt, wurdt net yn it fabryk dien, mar boeren dy't harren
eigen molke brûke dogge dit meastal)
Ek it fet yn 'e molke kin oanpast wurde.
- folle molke, mei mear as 35 gram de liter, wêrfan gjin fet úthelle is. It persintaazje stiet
hjirfan dus ek net fêst. It hinget ek ôf fan it seizoen. It wurdt ek wol boerelânmolke neamd
- healfolle molke, tusken de 15 en 18 gram de liter, wêrfan de helte fetten úthelle is.
- meagere molke, minder as 0,3 gram de liter, wêrfan hast alle fetten úthelle binne.
Fan molke kinne ferskate suvelprodukten makke wurde, bygelyks jochert, fla, sûpe, bûter en tsiis.
Keppeling om utens
[bewurkje seksje | boarne bewurkje]- Wikiwurdboek-side - molke