Sokotoko Kalifa-herria
| Sokotoko Kalifa-herria Daular Khalifar Sakkawato Al Khilafa Al Bilad As-Sudan الدولة الخلافة في بلاد السودان | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| 1804 – 1903 | |||||
| |||||
| |||||
 Sokotoko Kalifa-herriaren gutxi gorabeherako eremua XIX. mendean. | |||||
| Geografia | |||||
| Hiriburuak |
| ||||
| Kultura | |||||
| Hizkuntza(k) | Arabiera (ofiziala), Hausa hizkuntza eta fula | ||||
| Erlijioa | Islam | ||||
| Historia | |||||
| |||||
.svg){kind=small}
Sokotoko Kalifa-herria edo Fulani Inperioa Nigerian kokatutako elkarte espiritual islamiko bat da, eta Sa'adu Abubakar, Sokotoko sultana, buru duena. Fulani Jihadaren garaian Usman dan Fodiok sortu zuen 1809an, Europar konkista eta ondorengo kolonizazioaren aurretik Saharaz hegoaldeko Afrikako inperio indartsuenetako bat izan zen. Kalifa-herria garai kolonialean mantendu zen eta, geroago ere, botere murriztua zuen arren.
Testuingurua
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Fulani tradizionalki herri nomada da, ganadua, ahuntzak eta ardiak larreratzen dituena, Mendebaldeko Afrikako hiri eta herri desberdinetako larreak populatzen dituena. Inguruko merkataritzaren hazkundeagatik, Fulaniren kopuru handia herrietan kokatu zen, gutxiengo bereizgarria eratuz.
Fulani gehienak islamera bihurtu ziren Fulani komunitateak bizi ziren estatu gehienen gobernanteak bihurtzen ziren aldi berean. Estatu horietako buruzagien Islama nahiko hauskorra zen, ordea, eta animismo nazionalista lasterka berreskuratu zuten mehatxupean sentitu zirenean. XVII. eta XVIII. Mendeen artean, Fulaniek matxinada ezberdinak hasi zituen zapaltzen zituzten agintarien aurka. Sahel mendebaldeko zenbait emirerri txiki, eta normalean bizitza laburreko, ezarri zituzten.
Eskualdeko estatu indartsuenak Hausa etniako hiri estatuak ziren. Horiek Fulani populazio garrantzitsuak izan zituzten, orokorrean bigarren mailako hiritartzat hartuak izan zirenak. Mendeak aurrera egin ahala, ordea, Hausak eta Fulaniak erabat integratzen hasi ziren. Hausa estatu marjinalenetariko bat Gobir zen. Hausa lurreko periferiaren eta pobreen artean, Songhai Inperioaren oinordeko batek gobernatu zuen. Aginte horren ezaugarria despotismoa izan zen, bai Fulani bai Hausa nekazariengana.
