Saint-Pierre eta Mikelune

Saint-Pierre eta Mikelune
Saint-Pierre-et-Miquelon
Ereserkia: Marseillesa
Saint-Pierre eta Mikeluneko bandera
[[Fitxategi:|200px]]
Geografia
Hiriburua	Saint-Pierre 46°46′40″N 56°10′40″W
Azalera	242
Punturik altuena	Morne de la Grande Montagne
Kontinentea	Ipar Amerika
Mugakideak	Kanada
Administrazioa
Gobernu-sistema	overseas collectivity of France (en)
Stéphane Artano (en)
Legebiltzarra	Saint-Pierre eta Mikeluneko Lurralde Kontseilua
Demografia
Biztanleria	5.974
Dentsitatea	24,69 bizt/km²
Hizkuntza ofizialak	ikusi frantses euskara
Erabilitako hizkuntzak	ikusi frantses
Ekonomia
Historia
Sorrera data: 1700
Bestelako informazioa
Aurrezenbakia	+508
ISO 3166-1 alpha-2	PM
ISO 3166-1 alpha-3	SPM
Ordu eremua	ikusi UTC−03:00
Internet domeinua	.pm eta .fr
spm-ct975.fr

Saint-Pierre eta Mikelune (frantsesez Saint-Pierre-et-Miquelon) uhartedia Frantziaren menpeko itsasoz haraindiko kolektibitate bat da. Ozeano Atlantikoan kokatzen da, Kanadako Ternua uhartetik 25 kilometrora hain zuzen. Frantziar Inperio Kolonialak Ipar Amerikan mantendu zuen lurralde bakarra da, gaur egun Frantses Errepublikaren zati baita. Euskal jatorriko biztanle asko dauzka. Hiriburua Saint-Pierre da.

Izenak eta etimologia

João Álvares Fagundes portugesak eman zien lehen izen europarra 1520an: Onze mil virgens ("Hamaika mila birjina"). Orain erabiltzen denaren oinarria Jacques Cartierrek ipini zuen 1536ko ekainean: Isle Sainct Pierre. San Petri —frantsesez, saint Pierre— arrantzaleen santu zaindarietako bat da.

Miquelon izena «Micquelle» formatik dator. Eta azken horrek euskarazko Mikelune izenean du jatorria Martin Oihartzabal euskaldun arrantzaleak XVI. mendean Ternuarako bidean idatzi zuenez.

«Miquelon» euskarazko Mikel izenaren aldaera dela ere esaten da. Beste zenbaitek diote izen hori gaztelaniazko Miguelón («Mikel handia») aldaeratik etor litekeela. Eta, beste interpretazio baten arabera, Lapurdiko kostaldeko gaskoian omen du jatorria; horren alde jotzen du euskarazko "Mikelune" formak, okzitanieraz Miquelon hitzaren ahoskerarekin bat egiten duelako. Hizkuntza horretan, atzizki oso arrunt hori (Marion, Peiroton...), ordea, handigarria bainoago, txikigarri edo afektiboa da.

Langlade beste uharte nagusiaren izena, aldiz, «l'île à l'Anglais» (Ingelesaren uhartea) izenaren laburketa da.

Hala ere, ez da ahaztu behar uharte horiek, Kanadako Atlantikoko probintzietako lur gehienekin, Québeceko Gaspésie eskualdearekin eta Mainerekin batera míkmaq herriaren lurraldea izan zela europarrak heldu baino lehen; gaur egun mikmakeraz uharteei frantsesetik eratorritako Senpir eta Mi'kliin esaten diete; hala ere, orain Saint-Pierre hiriburua dagoen lekuari Wen'juikjikan deitzen zioten míkmaqek, han bizi zirenean. Ternuan talde batzuek badiraute, baina gaur egun ez da míkmaqik bizi Saint-Pierre eta Mikelunen.

Geografia

Île aux Marins

Geografikoki berez Ternuatik hurbil dauden uharteetako batzuk izanik, historiaren gorabeherek administratiboki banatu egin dituzte bestela bere harremanetarako erreferentzia den uharte nagusi honetatik. Saint-Pierre eta Mikeluneko uhartedi txikiak hiru uharte nagusik eta beren inguruan dauden txikiago batzuek osatzen dute:

• Saint Pierre (25 km²: hiruretatik txikiena baina biztanleriaren %90a bertan dago; herri bakarra dago, homonimoa. Mendirik altuena: le Trépied (207 m).
• Mikelune (114 km²): handiena da eta izen bereko herriska bakarra du; batzuetan uharteari Grande Miquelon ("Mikelune Handia") deitzen zaio. Mendirik altuena, uhartedi osoko sapaia ere dena: Morne de la Grande Montagne (239 m).
• Langlade (91 km²): aurrekoaren hegoaldean, izen bereko istmo batek (Isthme de Langlade edo La Dune tonboloa) Mikelunerekin lotzen du 1783tik eta itsasontzi askoren hondoratzea ekarri du; uharteari batzuetan Petite Miquelon deitzen zaio. Mendirik altuena: Cuquemel (190 m).
• Badaude beste uharte txikiago batzuk, biztanlerik gabeak:
  • Île aux Marins: Saint-Pierre hiriburuaren parean ekialderantz, 1950eko hamarkada arte biztanle batzuk izan zituen; azken urteetan turismoari eskainia da eta bi museo daude. 1945 arte lurraldeko hirugarren udalerria izan zen baina biztanleriaren galerarekin desagertu eta Saint-Pierrekoak anexionatu zuen.
  • Île aux Pigeons eta Île aux Vainqueurs aurrekoaren ekialdean daude.
  • Grand Colombier (0,4 km²): Saint-Pierretik iparraldera.
  • Île Verte edo Green Islandeko kasua berezia da: Saint-Pierretik ipar-ekialdera eta Langladetik ekialdera, Frantzia eta Kanadak bere gaineko jabetza disputatzen dute. Hala ere, 1972ko martxoaren 27ko akordioa Kanadaren aldekoa da.

Hidrografiari dagokionez, Mikeluneren hegoaldean Grand Barachois aintzira dago; bertan ikus daitezkeen itsas txakurrek turisten arreta bereganatzen dute. Nabarmentzen den beste laku bat Grand Étang de Miquelon da, Mikelune herriaren hegoaldean eta beraz uhartearen iparraldean. Ibairik inportanteena Belle Rivière da; bere urak Langladeko iparraldean isurtzen dira Atlantikoan.

Historia

Europarren lehen bisitaldiei dagokienez, 1520ko urriaren 21ean ustez bertara heldu zen Fagundes portugesa baina batzuetan Caboto (1497) edo Verrazano (1524) ere aipatzen dira.

Euskal Herriko arrantzaleak

Polemika horretatik kanpo, seguruagoa da Euskal Herriko arrantzaleek XVI. mendetik portutzat hartu zutela bakailaoa arrantzatzen, Ternua inguruan arrantzan zebiltzanean. XV. mendea baino lehenago han ibili zirela ere esaten da, nahiz eta oraindik frogatu gabe egon. Horregatik agertzen da ikurrina Saint-Pierre eta Mikeluneko banderan, Bretainiakoa eta Normandiakoarekin batera: biztanle gehienak jatorri horietakoak dira.

Piarres Etxeberrik honela azaltzen du Saint-Pierre eta Mikeluneko kokapena Itsasoko nabigazionekoa liburuan:

Iaquitecoduçu Escatadiac edo cap de Perton, eta Sen Pierretaco Irlac dauçala est vest hartcenduçula laurdenbat noroestetic edo sidisftetic eta dire batetic bertcera, 45.l. [...] Halaber escatadiac eta Miquetongo entrada est vest eta dire, 42.l."

Frantses eta britainiarren arteko dema

1815ean azken aldiz frantsesen menpe jausi arte, Ipar-ekialdeko Amerika osoan mendeetan zehar gertatu zen bezala etengabe aldatu zen jabez: 1713ko Utrechteko itunaren arabera britainiarrek hartu zuten baina 1763an Pariskoak frantsesei itzuli egin zien. 1778an britainiarrek uhartedia erasotu eta populazioa deportatu zuten; haien artean bi potentzien arteko gatazkatik ihesean zihoazen akadiarrek bigarren deportazio bat, behin-behinekoa izan bazen ere, pairatu behar izan zuten. 1793an britainiarren beste eraso bat egon zen.

Koloniatik gure egunetara

XIX. mendearen bigarren erdialdean bakailaoaren arrantzak ekonomia susperraldia ekarri zuen. 1919tik 1933ra AEBetan dekretatu zen alkoholaren debekuak uharteetatik ardo, whiski eta bestelako edari alkoholdunen trafikoa burutzea bultzatu zuen.

Bigarren Mundu Gerran, Vichyko gobernua alemaniarren aldekoa zelako aitzakiaz Kanadak AEBetako oniritziarekin uharteak hartzeko plan bat prestatu zuen baina ez zen burutu, William Lyon Mackenzie King Lehen Ministroak kontrako jarrera hartu zuelako. AEB eta Kanadako gobernuek jakin gabe baina Winston Churchillen aldeko jarrerarekin, Charles de Gaullek uhartedia menpean hartzeko agindua eman zion Émile Muselier amiralari; 1941eko abenduaren 24ko aferak polemika bizia zabaldu zuen eta de Gaulle eta Rooseveltenen arteko mesfidantzaren iturburuetakoa izan zen. Saint-Pierre eta Mikelune "Frantzia librearen" lehen lurretakoak izan ziren.

Mundu Gerratik hona Frantziak lurralde honi bere kolonia izaera ezabatzeari ekin dio; era horretan, eremu geoestrategiko hartan bere presentzia bermatu nahi du. Beste aldetik, batez ere uharteen ezegonkortasun ekonomikoa eta metropoliarekiko menpekotasunagatik ez da sortu independentziaren aldeko mugimendu zabalik. Elementu horiek azken hamarkadetan lurralde txiki haren ezagutza instituzionalean egon diren aldaketak ulertzea errazten dute. 1946an kolonia izateari utzi eta "Itsasoz haraindiko lurralde" (territoire d'outre-mer, TOM) bihurtu zen. 1976ko uztailaren 19an Errepublikan integratzeko beste urrats bat eman zen "Itsasoz haraindiko departamendu" (département d'outre-mer, DOM) bilakatzean. 1985eko ekainaren 11n "Lurralde kolektibitate" (collectivité territoriale) estatusa eman zitzaien eta 2003ko martxoaren 28ko Konstituzioaren berrikuspenak aurreko etiketak baztertu eta "Itsasoz haraindiko kolektibitate" (collectivité d'outre-mer, COM) kategoria sortu zuen. Horren barruan Saint-Pierre eta Mikelunek berezko ezaugarri batzuk hartu dituzte, 2007ko otsailaren 21eko 2007-223 lege organikoak collectivité territoriale de la République française izena emanez onartzen dizkienak.

Sinbologia

Saint-Pierre eta Mikeluneko bandera

Saint-Pierre eta Mikeluneko armarria

Frantzia osoan bezala bandera ofizial bakarra tricolore frantsesa bada ere, berezko banderak oso erabilpen zabala du; neurri batean, ofizial ere egin da, esate baterako autoentzako plaka-modelo berrian ageri baita: ikurrina auto batean era ofizialean ikus daitekeen munduko leku bakarra da.

Saint-Pierre eta Mikelunek badute domeinua interneten: .pm; oso zabalduta dagoen beste ikur bat "SPM" identifikatzeko sigla da, autoetan eta abarrean erabilia. Aldi berean, kirol arloan zenbait selekzio lehiaketa ofizialetan aritzen dira, futbolekoa barne. Filatelian ere zigilu ekoizpen berezia du La Poste frantsesaren barruan.

Administrazioa eta instituzioak

Saint-Pierre eta Mikeluneko politika Frantziako itsasoz haraindiko kolektibitate baten sistema demokratiko parlamentario baten inguruan egituratzen da. Gobernuko burua Lurralde Kontseiluko Presidentea da; 2010ean Stéphane Artano da, Archipel demain ("Uhartedia bihar") alderdikoa. Lurralde Kontseilua 19 kidek osatzen dute, bi udalerriak ordezkatzen dituztenak: 15 kidek Saint-Pierre udalerria eta 4 kidek Mikelune-Langladekoa. Errepublikaren lege gehienak metropolian bezala ezartzen dira baina badira salbuespenak zerga, aduana, eraikuntza edo etxebizitza arloetan. Kontseiluari aholkuak emateko "komite ekonomiko eta sozial" bat dago eta beste aldetik estatuak departamendu batean bezala prefeta izendatzen du.

Lurraldea ez dago EBren barruan, ezta Schengeneko Hitzarmenaren eraginpean ere. Aldiz, bere biztanleek pasaporte frantses eta europarra dute eta Frantziak Europar Legebiltzarrera bidaltzen dituen ordezkariak aukeratzeko hauteskundeetan parte hartzen dute.

Halaber, Frantziako Nazio Biltzarrera eta Frantziako Senatura diputatu eta senatari bana bidaltzen ditu. 2010ean Annick Girardin (PRG) eta Denis Detcheverry (UMP) dira, hurrenez hurren.

Desagertutako Saint-Pierre eta Mikeluneko libera.

Ekonomia

Dirua

1980 eta 1965 artean, Saint-Pierre eta Mikelunen dolar kanadarra erabiltzen zen eta baita Saint-Pierre eta Mikeluneko libera ere, 1945 arte frantziar liberaren parekoa zena. 1945-1960 artean CFA libera erabili zen eta 1965etik aurrera frantziar libera modernoa. 2002tik euroa erabiltzen da, baina gune turistikoetan dolar kanadarrak ere onartzen dituzte.

Arrantza

Saint-Pierre- eta Mikeluneko itsas-eremua.

Historikoki bakailaoaren arrantza izan da uharteetako ekonomiaren protagonista nagusia, garai onenetan ia bakarra; 1950eko hamarkadatik ezaugarri industrialak hartu zituen itsasontzi mota modernoagoen erabilerarekin. Hala ere, azken urteetan aktibitate honek oso okerrera jo du, bi arrazoirengatik: gatazka ugari izan da Kanada eta Frantziaren artean Saint-Pierre eta Mikeluneren inguruetako urak norenak diren eztabaidatzen; 1992an New Yorkeko epaitegi baten erabakiak asko murriztu zuen lurralde honek balia dezakeen itsas-eremua, 200 itsas milien interpretazio desberdinen aurreko ebazpena zena.

Frantziak eskatzen zituen 47.000 km²etatik 12.000 besterik ez zituen lortu, baina ez Frantziak (are gutxiago Saint-Pierre eta Mikeluneko arduradun politikoek), ez Kanadak ez dute ebazpena onartu. Bigarren arrazoia: Kanadak bakailaoaren arrantzaren moratoria ezartzea. Erabakiak Frantziarekiko gatazkan tentsioa askatu du baina horren ondorioz arrain honen harrapaketa oso marginala bilakatu da bai uhartedi honetan bai Kanadako Atlantikoko probintzia guztietan; zer edo zer konpentsatzeko beste arrain batzuk edo krustazeoen arrantzan ari dira baina krisialdia sektorean oso handia da eta estatuaren diru laguntzen menpe bizi da.

Zerbitzu publikoak

Egun enplegu-kopuru handia suposatzen duen arloa da; administrazio publikoa lehen enplegu emailea da. Irakaskuntza aldetik Lehen Hezkuntzako lau eskola, kolegio bat eta lizeo bi daude. Sektore pribatuan Lehen Hezkuntzako lau eskola eta kolegio bat daude. Bitxikeria gisa aipatu behar da lurralde honetako Hezkuntza sistema Caengo akademiaren menpe dagoela.

Uharteetan hiru osasun zentro daude. François Dunan ospitalea da bi uharteetako osasun zentro nagusia. Ospitale hori 1968an ireki zuten. Mikelunen Centre Médical de Miquelon deritzan osasun zentro txikia dago eta Langladen, klinika txiki bat, uztailean eta abuztuan bakarrik irekitzen duena. Atentzio espezializatuetarako, herritarrek Kanadako Saint John's hirira joan behar dute.

Beste sektore batzuk

Merkataritzan biztanleria aktiboaren % 15 ari da, batez ere banaketan. Gehien-gehiena kanpotik dator eta inportazio guztiei (Frantziatik zein beste edozein lekutatik) uharteetan jasotzen diren zerga eta tasak ezartzen zaizkie.

Eraikuntza sektoreak biztanleria aktiboaren % 10 hartzen du. Urtaroen artean desberdintasun handia dago, eguraldiaren arabera.

Nekazaritza oso ahula da, klimagatik eta lur egoki gutxi egoteagatik. 1990eko hamarkadatik negutegi batzuk garatu dira, batez ere uraza eta marrubiak landatzeko erabiliak.

Telekomunikazioen arloan, internet, telefonia finko eta mugikorra eta kable bidezko telebista zerbitzuak SPMtelecom operatzaileak eskaintzen ditu. Itsasoz haraindiko lurraldeetarako Frantziako RFO irrati eta telebista katearen egoitzetakoa Saint-Pierren dago; telebista kateak Télé Saint-Pierre et Miquelon du izena.

Turismoa bultzatzeko ahaleginek arrakasta handirik ez dute lortu, bereziki uharteetan prezioak oso altuak direlako. 2006an 25.383 lagun heldu ziren bere aireportutik eta % 76,5 bertako biztanleak izan ziren; biztanleak ez zirenen artean erdia negozioetarako joan ziren, beraz oso kopuru murritzak bisitatu zituen uharteak turismoa egiteko. 2001eko turisten % 50 Kanada kontinentaletik etorri ziren, % 30 Ternuatik, % 10 AEBetatik eta % 3 baino ez Frantziatik.

Hidrokarburoen ustiakuntza etorkizunean diru iturri garrantzitsua izan daiteke (gaur egun Eskozia Berria eta Ternuan den bezala) baina horrek berriro topo egiten du arrantza sektorean ikusi den muga arazoekin.

Garraioa

Mikelune herria eta aerodromoa.

Airetikoari dagokionez, Saint-Pierre eta Mikelunen bi aireportu daude:

• Saint-Pierreko aireportuan Air Saint-Pierre konpainiak zenbait aireporturekin loturak ziurtatzen ditu: Montreal (Québec), Halifax, Sydney (biak Eskozia Berrian), Saint John's (Ternua) eta Monctonekin (Brunswick Berria). Ez dago Parisera zuzen joaterik.
• Mikeluneko aireportua aurrekoarekin lotuta dago. Eguraldia askotan oztopoa izaten da.

Itsas garraioari dagokionez, katamaran batek lotzen ditu bi herri nagusiak; zenbait hilabetetan sistema bera erabiltzen da 20 bat kilometrora dagoen Ternuako Fortune herriarekin lotzeko. Merkantzia gehienak Halifaxetik (Eskozia Berria) datoz.

117 km errepide ere baditu.

Jendartea

Euskal, bretainiar eta normandiar jatorrikoez gain, akadiarren ondorengo batzuk —Mikeluneri nortasun berezia ematen diotenak— eta ingeles zein irlandarrenak ere badaude; azken horiek batez ere Ternuarekiko harremanen ondorio dira, gertu-gertu baitago. Montrealen (Québec) Saint-Pierren jatorria duten asko bizi dira. Erlijioari dagokionez, gehiengo katolikoa dago eta Saint-Pierren katedrala dago.

Euskaldun jatorrikoak hainbat mendetan bertaratu zien: arrantzak erakarritako lehen garai urrunez gain, XIX. mendearen amaieran eta XX. mendearen hasieran ere euskaldun askok hara jo zuten.

Kultura eta kirola

Frantsesa uhartediaren hizkuntza ofiziala da. Bertako hizkeraren hainbat hitz normandieraren oso antzekoak dira.

Bost museo daude, haietako bat Mikelunen.

Bertako kirolik ezagunena hockeya da. Les 25 km de Miquelon ("Mikeluneko 25 km-ak") lasterketa aipatzeko moduko urteroko unea da. Oro har, kirol zaletasun handia dago (2003an, 3.000 federatu baino gehiago zeuden, hots, biztanleriaren erdia).

Euskaltasunaren adierazpenak

'Zazpiak Bat' izena duen frontoia, Saint-Pierren

Euskara galdu bada ere, uhartedian indarrik gehien duen kultura identifikazioa euskal jatorrikoa da, adierazpen askotan islatua:

• Urtero abuztuaren hirugarren asteburuan Euskal Jaialdia ospatzen da, euskal dantza, harrijasotzaile eta esku pilotarekin. 1.000 bat lagunek parte hartzen dutenez, gertaera oso inportantea da uharteetako bizitzan.
• Ikurrina ikustea oso arrunta da. Uhartediko bandera eta armarrian agertzeaz gain, bi udalerrietako armarrietan ere badago.
• Pilota: hiru klub daude, "Itsasotarrak", "Zazpiak Bat" (biak Saint-Pierren) eta "Miquelontarrak", baita Ligue de Pelote Basque ere; 2003an 114 federatu zeuden. "Plaza" motako frontoi bana dago Saint-Pierren ("Zazpiak-Bat" izenekoa 1906koa da) eta Mikelunen; 2004an "ezker pareta" motako frontoi estalia eraikitzen hasi zen.
• "Orok bat" folklore taldea dago.
• Euskal jatorriko deitura ugari dago: Artano, Detcheverry edo Etcheberry, Arrosamena, Tellechea, Haran, Daguerre, Goïcoetchea, Apestéguy, Borotra...
• Leku-izenen artean, Tétons de la Mère Dibarboure (muinoak, iparraldeko Langladen), Cap aux Basques, Point aux Basques (Saint-Pierren), la Ferme Larranaga (istmoaren iparraldean) edo Foin à Ange Detcheverry (Mikeluneko barnealdean) aurki daitezke; rue des Basques bat dago Saint-Pierren eta beste bat, Mikelunen.

Martin Oiarzabalen itzulpena egiten ari zirela, Pierre Detcheverryk lapurteraz honela deskribatu zuen uharteen kokapena: "Iaquitecoduçu Escatadiac edo cap de Perton, eta Sen Pierretaco Irlac dauçala est vest hartcenduçula laurdenbat noroestetic edo sidisftetic eta dire batetic bertcera, 45.l. [...] Halaber escatadiac eta Miquetongo entrada est vest eta dire, 42.l."

Euskaldun asko izan ziren Saint-Pierre eta Mikelunera joan zirenak XIX. mende erdialdean. Gaur egungo herritar gehienek euskal jatorriko arbasoak dituzte. XIX. mendean Saint-Pierre eta Mikelunen jaio baina Euskal Herritik hara joandako askoren ondorengoak bizi dira. Udalerri horien zerrenda ematen du Grand Colombier webguneak; kasu batzuetan ezin da herria ondo identifikatu eta Euskal Herritik kanpoko batzuk ere ageri dira. Hauxe da zerrenda:

Ahetze Alegia Amezketa Angelu Arabaz (??) Aramitze (Bearno) Arbona Arrangoitze Azkaine Basusarri Baiona Bera Biarritz Bidarte Biriatu Beskoitze

Kanbo Ziburu Ezpeleta Etxalar Hondarribia Glatzou (Haltsu?) Getaria Gixune Hazparne Hendaia Hernani Irun Itsasu Bastida Lehuntze Larraine

Larresoro Luhuso Lestelles (L'Estela, Bearno?) Lekorne Ortzaize Izpiritu Saindua Baigorri Donibane Lohizune Donaixti-Ibarre Saint-Paul (Sent Pau d'Acs, Landak?) Senpere Sara Sunbilla Urruña Uztaritze Zugarramurdi

Herritar ezagunak

• Denis Kang borrokalaria.
• Henry Hughes Hough Birjina uharte amerikarretako gobernadore ohia.
• Albert Calmette fisikari eta bakterologoa.

Kontsultatzeko

Kartografia

• IGNko Série bleue delakoaren 4798S (Miquelon) eta 4799S (Saint-Pierre Langlade), 1:25.000 eskalakoak.

Irakurgaiak eta iturriak

• Chateaubriand frantsesezko idazle bretainiarraren Mémoires d'outre-tombe (1841) liburuan uharteetara egindako bisitaldia islatzen da.

• Saint-Pierre et Miquelon, le coeur à marée basque artikulu sorta La Semaine du Pays Basque aldizkarian 2003ko irailean. Ipar Euskal Herriko delegazio zabal batek uharteak bisitatu zituelako egina.
• N'oublions pas les Basques d'Amérique artikulua Pays Basque Magazine aldizkarian, bidaia berberaren karietara.

Filmografia

• La veuve de Saint-Pierre ("Saint-Pierreko alarguntsa", Patrice Leconte, 1999) 1850eko uhartediko bizitzan kokatzen da; Juliette Binoche, Daniel Auteuil eta Emir Kusturicarekin. Benetako gertaeretan oinarrituta.

Ikus, gainera

• Euskal Herriko baleazaleak.
• Mikelune-Langlade.
• Ternua.

Kanpo estekak

• (Frantsesez) (Ingelesez) Turismoari buruzko webgunea.
• (Ingelesez) CIA - World Factbook Geografia, biztanleria, politika eta ekonomia datuak.
• (Frantsesez) Saint-Pierre eta Mikeluneko Zazpiak Bat euskal etxea.
• (Frantsesez)(Ingelesez) Le Grand Colombier, uhartediaren historiaz.
• (Frantsesez) Mathurin aldizkaria.

• Datuak: Q34617
• Multimedia: Saint-Pierre and Miquelon / Q34617