Hokkaido

Hokkaido 北海道
Japonia
Administrazioa
Estatua	Japonia
Hiriburua	Sapporo
Gobernuburua	Naomichi Suzuki (en)
Geografia
Koordenatuak	43°27′38″N 142°47′32″E
Azalera	83,456,87 km²
Punturik altuena	Asahi-dake
Demografia
Biztanleria	5.383.579 (2015)
Dentsitatea	bizt/km²
Informazio gehigarria
Ordu eremua	UTC+09:00
http://www.pref.hokkaido.lg.jp/foreign/english.htm

Hokkaido (japonieraz: 北海道, ipar itsasoko bidea) edo ainu hizkuntzaz アィヌ・モシリ, Ainu Mosir) Japoniako lau uharte nagusien artean bigarren handiena da (83.453 km²) eta, era berean, prefektura eta eskualderik handiena. Honshū uhartearen iparraldean dago, Tsugaruko itsasarteak banatua, nahiz eta ur azpiko Seikan tunelak biak lotu. 2014ko erroldaren arabera 5.416.711 biztanle ditu. Antzina Ezo, Yezo, Yeso edo Yesso (蝦夷) esaten zitzaion.

Hiriburua Sapporo da.

Historia

Duela 20.000 urte populatu zen uhartea. Ainuak dira bertako biztanle autoktonoak: aintzina, Honshu uhartean ere baziren, baina japoniarren presioaren ondorioz XII. mendetik aurrera, Yessora mugatu zen beren lurraldea. 659 urtetik aurrera japoniarrek egin zituzten esplorazioak uhartera baina leku isolatua eta hotza iruditu zitzaien eta kriminal eta erbesteratu batzuk baino ez zituzten bidali bertara.

1866tik aurrera, japoniarrak finkatzen hasi ziren eta 1868a Meiji berrezarkuntzak uhartea bereganatzea erabaki zuen. Hokkaidō izena eman zion, "iparraldeko itsasorako bidea". Egun, sei milioi biztanle inguru ditu; ainuak 50.000 inguru baino ez dira.

Geografia

Hokkaido uhartearen satelite ikuspegia.

Hokkaido Japoniako iparraldeko mugan kokaturik dagoen uhartea da. Japoniako itsasoa dauka mendebaldean, Okhotskeko itsasoa ipar-ekialdean eta Ozeano Barea hego-ekiadean.

Geografia fisikoa

Uharte bolkanikoa da, baina sumendiez gain, lautada bolkaniko zabalak ere baditu, eta horietan daude uharteko hiri garrantzitsuenak, Sapporo, Asahikawa eta Hakodate. Sumendiak 1.000 eta 2.000 metro artekoak dira eta batzuk oraindik aktibo daude. Garaiena Asahi-dake mendia da, 2.290 metroko estratobolkana. 1993an 7'8 magnitudeko lurrikara izan zen eta horrek eragindako tsunamiak Okushiri hiria suntsitu zuen. 2003an, 8'0 magnitudeko lurrikara izan zen Hokkaidon.

Bi ibai aipagarri ere badaude: Ishikari ibaia, 268 km-rekin Japoniako hirugarrena dena, eta Teshio ibaia, 256 km-rekin, laugarrena. Japoniako itsasoan itsasoratzen dira biak. Hainbat aintzira ere badaude uhartean, handiena Saroma aintzira (Japoniako hirugarrena), eta beste batzuk: Kussharo, Shikotsu, Abashiri eta Mashū.

Parke Nazionalak

Sei parke nazional daude eta haietako bat Gizateriaren Ondare izendatu zuen UNESCOk. Beste bost Parke Kuasi-Nazional daude eta 11 parke natural ere bai. Horretaz gain, Ramsarko hitzarmenean hamabi eremu ere sartu dira. Horrek guztiak argi erakusten du Hokkaidoko turismo baliabide nagusia natura dela.

• Parke Nazionalak:
  • Shiretoko Parke Nazionala: Gizateriaren Ondarea da.
  • Daisetsuzan Parke Nazionala: Japoniako handiena da azaleraz.
  • Rishiri-Rebun-Sarobetsu Parke Nazionala: Ramsarko hitzarmenean dago.
  • Kushiro-Shitsugen Parke Nazionala: Japoniako hezegune zabalena. Ramsarko hitzarmenean dago.
  • Akan Parke Nazionala
  • Shikotsu-Tōya Parke Nazionala
• Parke Kuasi-Nazionalak:
  • Abashiri Parke Kuasi-Nazionala
  • Hidaka-sanmyaku Erimo Parke Kuasi-Nazionala
  • Niseko-Shakotan-Otaru Kaigan Parke Kuasi-Nazionala
  • Ōnuma Parke Kuasi-Nazionala
  • Shokanbetsu-Teuri-Yagishiri Parke Kuasi-Nazionala

Banaketa administratiboa

Azpi-prefekturak

Hokkaidoko azpi-prefekturak eta hiri nagusiak.

Azpi-prefektura	Japonieraz	Hiriburua	Hiri handiena	Bidea	Biztanleria	Zabalera (km²)	Dentsitatea (/km²)
Hidaka	日高支庁	Urakawa	Shinhidaka	Erdialdeko edota hegoaldeko Bidea	81,403	4,811.96	16.92
Hiyama	檜山支庁	Esashi	Setana	Hegoaldeko Bidea	46,999	2,629.88	17.87
Iburi	胆振支庁	Muroran	Tomakomai	Erdialdeko edota hegoaldeko Bidea	426,627	3,698.00	115.37
Ishikari	石狩支庁	Sapporo	Sapporo	Erdialdeko Bidea	2,310,001	3,539.86	652.57
Kamikawa	上川支庁	Asahikawa	Asahikawa	Iparraldeko edota erdialdeko Bidea	535,456	9,852.17	54.35
Kushiro	釧路支庁	Kushiro	Kushiro	Ekialdeko Bidea	261,883	5,997.38	43.67
Nemuro	根室支庁	Nemuro	Nemuro	Ekialdeko Bidea	84,035	3,406.23	24.67
Okhotsk (2010 arte Abashiri)	網走支庁	Abashiri	Kitami	Ekialdeko edota iparraldeko Bidea	324,719	10,690.55	30.37
Oshima	渡島支庁	Hakodate	Hakodate	Hegoaldeko Bidea	449,371	3,936.32	114.16
Rumoi	留萌支庁	Rumoi	Rumoi	Iparraldeko Bidea	61,488	4,019.91	15.30
Shiribeshi	後志支庁	Kutchan	Otaru	Erdialdeko Bidea	250,065	4,305.82	58.08
Sorachi	空知支庁	Iwamizawa	Iwamizawa	Erdialdeko edota iparraldeko Bidea	365,563	6,558.22	55.74
Sōya	宗谷支庁	Wakkanai	Wakkanai	Iparraldeko Bidea	75,665	4,050.76	18.68
Tokachi	十勝支庁	Obihiro	Obihiro	Ekialdeko Bidea	354,147	10,831.24	32.70

Hiri handienak

Hauek dira Hokkaidoko hiri handienak:

1. Sapporo (hiriburua, 1.904.319 biztanle)
2. Asahikawa (350.511 bizt.)
3. Hakodate (277.056 bizt.)
4. Kushiro (182.263 bizt.)
5. Tomakomai (173.761 bizt.)
6. Obihiro (168.188 bizt.)
7. Otaru (130.255 bizt.)
8. Kitami (124.291 bizt.)

Ekonomia

Lehen eta hirugarren sektoreetan oinarritzen da uharteko ekonomia. Arrantza, nekazaritza, basogintza eta meatzaritzarekin batera, azken hamarkadetan turismoak indar handia hartu du eta milioika bisitari ditu, Sapporoko jaialdiak, eski estazioak eta Parke Nazional ugariek erakarrita.

Ondasun nabarmenak

Parke Nazionalak

• 
  Shiretoko Parke Nazionala
  (Gizateriaren Ondarea).
• 
  Shiretoko penintsula, Shiretoko Parke Nazionala
  (Gizateriaren Ondarea).
• 
  Asahi-dake mendia (Daisetsuzan Parke Nazionala).
• 
  Sōunkyōko arroilak (Daisetsuzan Parke Nazionala).
• 
  Mashū aintzira (Akan Parke Nazionala).
• 
  Kussharo aintzira (Akan Parke Nazionala).
• 
  Kushiro-Shitsugen Parke Nazionaleko hezeguneak.
• 
  Shikotsu aintzira (Shikotsu-Tōya Parke Nazionala).
• 
  Tōya aintzira (Shikotsu-Tōya Parke Nazionala).
• 
  Rishiri uhartea (Rishiri-Rebun-Sarobetsu Parke Nazionala).

Beste eremu natural batzuk

• 
  Saroma aintzira (Abashiri Parke Kuasi-Nazionala).
• 
  Erimo lurmuturra (Hidaka-sanmyaku Erimo Parke Kuasi-Nazionala).
• 
  Kamui lurmuturra (Niseko-Shakotan-Otaru Kaigan Parke Kuasi-Nazionala).
• 
  Komagatake mendia (Ōnuma Parke Kuasi-Nazionala).
• 
  Uryū hezeguneak eta Mashike mendiak (Shokanbetsu-Teuri-Yagishiri Parke Kuasi-Nazionala).
• 
  Furen hezeguneak (Ramsarko hitzarmena).
• 
  Ishikari ibaia.
• 
  Teshio ibaia.
• 
  Niseko mendiko Grand Hirafu eski estazioa.
• 
  Abashiriko uretako izotzaren jitoa.
• 
  Tsugaruko itsasartea.

Hiriak

• 
  Sapporo.
• 
  Hokkaidoko santutegia (Sapporo).
• 
  Odori parkea (Sapporo).
• 
  Asahikawako eskultura museoa.
• 
  Matsumaeko gaztelua.
• 
  Goryōkaku gotorlekua (Hakodate).
• 
  Hakodateko kaia.
• 
  Kushiroko kaia.
• 
  Tomakomaiko kaia.
• 
  Otaru.
• 
  Gokoku-jinja santutegia (Abashiri).
• 
  Japoniako iparralderen dagoen puntuaren monumentua (Wakkanai).
• 
  Bieiko zelaiak.
• 
  Shosanbetsuko santutegia.

Nazioarteko harremanak

• Alberta (Kanada) (1980)
• Heilongjiang (Txina) (1980)
• Massachusetts (AEB) (1988)
• Sakhalin oblasta (Errusia) (1998)
• Busan (Hego Korea) (2005)
• Hego Gyeongsang (Hego Korea) (2006)
• Seul (Hego Korea) (2010)

Ikus, gainera

• Honshu
• Shikoku
• Kyūshū
• Ryukyu

Kanpo lotura

• (Japonieraz)(Ingelesez) Hokkaidoko webgune ofiziala

Kanpo estekak

• Datuak: Q35581
• Multimedia: Hokkaido / Q35581

Orri honetako testu zati batzuk japoniar idazkerarekin idatzita daude. Euskarri eleaniztun egokirik gabe, galdera ikurrak ikusiko dituzu kanji edo kana karaktereen ordez.