Giza hortz
Giza hortz | |
---|---|
Xehetasunak | |
Honen parte | dentition (en) giza ahoa phonation (en) |
Konponenteak | crown (en) neck of tooth (en) Radice (en) cavity of tooth (en) Hortz-mamia dentina Hortz-esmaltea |
Latinez | dens |
Terminologia anatomikoa |
Giza hortzak edo hortzeria gizakiek ahoan dituzten hortz piezak dira. Gizakiengan 2 hortzeria mota daude: esne-hortzeria eta behin betiko hortzeria.
Esne hortzeria
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Esne hortzeria haurtzaroan ateratzen da eta 8-10 urterekin erortzen da. 20 atalek osatzen dute: 4 ebakortz, 2 letagin , eta 4 aurreko hagin, hortz lerro bakoitzean.
Behin betiko hortzeria
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Behin betiko hortzeria ateratzen da ondoren. 32 atalek osatzen dute eta 12-13 urterekin guztiz eratuta egoten da. Behin betiko hortzeriako hortz bat erortzen bada ez da berriro aterako. 4 ebakortz, 2 letagin, 4 aurreko hagin eta 6 atzeko hagin, hortz-lerro bakoitzean, osatzen dute behin betiko hortzeria.
Behin-behineko haginen lekua behin betiko aurreko haginek hartzen dute, eta behin betiko haginek ez dute lehenagoko haginik beren lekuan (lehenengo behin betiko hagina haurrari 6. urte inguruan ateratzen zaio, bigarrena 12. urte inguruan eta hirugarrena, 18-20 urte dituenean). Ebakortzak eta letaginak janaria zatitzeko erabiltzen dira, aurreko haginak eta haginak, berriz, janaria txikitzeko eta ehotzeko. Hortzaren formak erakusten du bere eginkizuna: ebakortzaren koroak ebakitzeko ertz zorrotzak ditu, eta haginak, berriz, janari puxkak txikitzeko erpinak edo tontorrak. Giza hortzen ezaugarria da letaginak txikiak izatea. Hortzen erroen kopurua ere aldatu egiten da hortz batetik bestera: erro bakarra dute ebakortzek eta letaginek, eta hiru, adibidez, goiko haginek.