Marghita

Marghita
Urbo
municipo de Rumanio
Ĝemelurboj Kiskőrös • Berettyóújfalu • Konyár vd
Lando	Rumanio
Distrikto	distrikto Bihor
Alinome	Margitta (hungare), Margarethen (germane)
Iama hungara departemento	Bihar
Situo	47° 21′ N, 22° 20′ O (mapo)47.34166666666722.330555555556
Marghita (Rumanio) DMS
Alto super maro	140 m
Poŝtkodo	415300
Loĝantaro
– komunumo	15,770
– vilaĝo	13 573 (en 2021, 13 871 en 2011)
Kodo laŭ SIRUTA	26877

Marghita [margita] (hungare Margitta, germane Margarethen) estas urbo en Rumanio sur la bordo de la rivero Berettyó, nordoriente de Oradea. Ĝi havas varmbanejon. Administre apartenas al ĝi Cheț.

Ĝemela komunumo estas Konyár, Hungario.

Loĝantaro

En 1910 ĝi nombris 5 676 loĝantojn (hungaroj, rumanoj); en 1992 17 162 (51 % da rumanoj), kaj laŭ la stato de 2021 en la urbo vivis 13 573 loĝantoj sur areo de 83,73 kvadrataj kilometroj, kio rezultigas loĝdenson de 162 loĝantoj/km².

Historio

Ĝi estis unue menciita skribe en 1216, en 1335 kiel ekleziejo. Ĝis 1919 kaj inter 1940 kaj 1944 ĝi apartenis al Hungario, (Bihar). Ekde la jaro 1968 ĝi estas urbo. En 1944 post la germana okupado de Hungarujo la plejmulto da judoj estis deportita. Vizitindaĵo estas la kastelo Csáky (ĉAki).

Fonto

• Magyar nagylexikon, 1-18., 1993-2004, Budapest.

Renomaj personoj

• Lajos Ákom (7-a de marto 1895 – Budapest, 18-a de majo 1967): orgenisto, komponisto.
• Attila Albert (n. 13-a de septembro 1959): verkisto, ĵurnalisto.
• Adorján Bónyi (12-a de decembro 1892 – Budapest, 31-a de januaro 1967): verkisto, redaktoro.
• Attila Cseke (9-a de junio 1973) RMDSZ-politikisto, ekde 23-a de decembro 2009 ĝis aŭgusto 2011 ministro pri sanafero de Rumanio
• Antal Csillag (n. 10-a de decembro 1933): inĝeniero, priminada esploristo.
• Ilona Daróczi (n. 25-a de oktobro 1967): pupaktorino.
• János Duka (2-a de januaro 1907 – Miercurea Ciuc, 2-a de decembro 1990): bazlerneja instruisto, verkisto, etnografo.
• Miklós Farkas (kameraisto)
• István Gyarmati (n. 25-a de junio 1929): aktoro.
• László Fémes: dramisto, ĵurnalisto
• György Harag (4-a de junio 1925 – Târgu Mureş, 10-a de julio 1985): reĝisoro de teatro, tradukisto.
• Imre Horváth (9-a de oktobro 1906 - Oradea, 11-a de aprilo 1993): poeto.
• János Horváth (24-a de januaro 1878 – Budapest, 9-a de marto 1961): literaturhistoriisto, universitata profesoro, ano de la Hungara Scienca Akademio (1931), laŭreato de Kossuth-premio.
• Adalbert Csaba Karetka (n. en 1981), verkisto
• Árpád Könczei (n. 16-a de januaro 1959): komponisto, koreografo, redaktoro.
• Ignác Krecsányi (1-a de aprilo 1844 – Budapest, 13-a de decembro 1923): aktoro, teatrodirektoro, ĵurnalisto.
• László Labancz (n. 22-a de novembro 1928): pentristo, filmscenejdekoraciisto kaj filmkostumprojektisto, desegnofilm-reĝisoro.
• Zoltán Mészáros (Tăuteu, 3-a de marto 1946 – Marghita, 28-a de aŭgusto 2013): skulptisto.
• Judit Mária Ozsváth (n. 6-a de februaro 1968): instruistino pri matematiko kaj pri religio, romkatolika ĵurnalistino
• Gábor Papp (n. 27-a de novembro 1963): amatora pentristo.
• Károly Pászti (6-a de novembro 1872 – Budapest, 8-a de majo 1948): ladisto, partoprenanto en laboristmovado.
• Mihály Pásztor (9-a de novembro 1876 – nazikoncentrejo, 1945): ĵurnalisto.
• Léda Petrauskasiné Turai (n. 4-a de julio 1974): hungarlingva lektorino, interpretistino, tradukistino en Latvio.
• Károly Réthy (n. 23-a de oktobro 1935): geologo.
• Éva Tolna (31-a de januaro 1939): poeto, kulturorganizinto
• László Edgár Varga (n. 1985): ĵurnalisto, poeto, verkisto
• Sándor Wilhelm (n. 7-a de novembro 1945): biologo
• András Zakar (30-a de januaro 1912 – Székesfehérvár, 31-a de marto 1986): inĝeniero pri konstruo, papoa ĉambelano, sumerologo, historiisto.

Eksteraj ligiloj

• Oficiala retejo (rumane)
• Administra mapo de la distrikto Arkivigite je 2012-02-05 per la retarkivo Wayback Machine (rumane kaj hungare)