Kapra saliko

Kiel legi la taksonomion Kapra saliko aŭ Salix caprea
Biologia klasado
Regno: Plantoj Plantae Divizio: Angiospermoj Magnoliophyta Klaso: Dukotiledonoj Magnoliopsida Ordo: Malpigialoj Malpighiales Familio: Salikacoj Salicaceae Genro: Saliko Salix Specio: kapra s., S. caprea
Dunomo
kapra saliko, Salix caprea = (L.)
Aliaj Vikimediaj projektoj

Kapra saliko (Salix caprea) estas plantospecio en la genro de la salikoj (Salix) en la familio de la salikacoj (Salicaceae). Pro sia tre frua flortempo komence de marto ĝis aprilo ĝi estas grava nutraĵplanto por insektoj; ekzemple por mielabelo. Kelkaj homoj uzas la junajn branĉojn por ornami la domojn. La florantaj branĉetoj vekas la deziron al printempo.

La nomo

La latina specia nomo caprea kaj la esperanta nomo kapra rememorigas, ke folioj de la planto estas volonte manĝataj de kaproj.

Disvastigo kaj kreskejo

La kapra saliko kreskas palearktise en granda parto de Eǔropo (ĝi mankas nur en suda Hispanujo kaj suda Balkanio) trans okcidenta kaj meza Azio ĝis orienta Azio (Manĉurio, Nordkoreujo kaj Norda Japanio). La planto kreskas ankaŭ en la nordo de Anatolio kaj Kaǔkazo. La suda limo de ĝia disvastigo estas norde de Altajo kaj la mongola limo. La limo de la disvastigo en la nordo estas linio ĝis la norda Skandinavio, la duoninsulo Kola kaj de tie al la insulo Saĥalino kaj la sudaj Kuriloj, kun izolita kreskejo pli norde sur Kamĉatko. La eǔropa kaj la orientaziaj disvastigejoj estas verŝajne dividitaj de breĉo en Siberio oriente de la lago Bajkalo.

La kapra saliko kreskas sur freŝaj, nutraĵriĉaj grundoj, male al siaj parencoj ne en marĉoj kaj apudriveraj zonoj. Kiel pionirplanto ĝi kreskas sur novaloj, ŝtonŝutaĵoj kaj sur senarbigitaj areoj. Povas esti lomaj kaj ŝtonozaj krudgrundoj.

Priskribo

Kreskoformo kaj arboŝelo

La kapra saliko kreskas inter 2 kaj 10 metrojn, ĉe bona kreskejo ankaŭ ĝis 15 metrojn. La planto vivas averaĝe 60 jarojn. La planto havas relative larĝan arbokronon. La arboŝelo de juna trunko havas grizan koloron kun romboformaj korkverukoj. Pli maljunaj arboj havas grizan ĝis nigre brunan arboŝelon kaj romboformajn strukturojn, La branĉoj ne estas rompeblaj.

Burĝonoj kaj folioj

La flave ĝis ruĝe brunaj, ovalaj kaj pintaj burĝonoj staras spirale. Komence la burĝonoj estas iomete harhavaj, poste kalvaj. La diversformaj folioj evoluiĝas nur post la florado. Ili staras alterne. Ili longas inter 5 kaj 7 cm kaj larĝas inter 2,5 kaj 4 cm. La ronde elipsaj folioj estas neregule noĉitaj aǔ havas dentan randon. Ĉe la junaj folioj la supera folia surfaco estas harhava. La blue grizverda malsupra surfaco estas blanke pelta kaj dense harhava. La folitigoj longas ĝis 2 cm. Ĉe la bazo de la folioj estas malgrandaj duonrenformaj stipuloj.

Floraroj kaj fruktoj

Antaŭ la elkresko de la folioj aperas inter marto kaj aprilo la unuseksaj floraroj de la kapra saliko, la amentoj. Kiel preskaŭ ĉiu saliko la kapra saliko estas dioika, tio signifas, ke ĉe unu arbo estas aŭ inaj aŭ masklaj floroj. La floroj de ambaŭ seksoj formas amentojn. La ĉ. 2 mm longaj brakteoj estas dukoloraj: je la malsupra flanko nigraj kaj je la supra flanko arĝente blankaj. La unuopaj floroj ne havas perianton. La masklaj amentoj longas 1,5 ĝis 2,5 cm kaj larĝas ĉ. 1,5 cm. La unuopaj miele odorantaj floroj havas po du stamenojn kun ĉ. 6 ĝis 8 mm longajn filamentojn kaj flavajn anterojn. Je la bazo de la floro estas du nektarioj. Post la florado la masklaj amentoj defalas. La inaj amentoj estas verdaj. Ili havas arĝente harajn ovariojn.

Ekde majo ĝis junio la sekaj, verdaj kapsulfruktoj estas maturaj. La kapsulo longas ĝis 9 mm.

La kromosomnombro estas 2n = 38 aŭ 76.

• 
  maskla amento.
• 
  ina amento.
• 
  amento kun semoj.
• 
  fruktaro eligante semojn.
• 
  semoj (makrofoto)

Hibridoj

• Salix × erdingeri KERN.: Salix daphnoides × Salix caprea
• Salix × flueggeana WILLD.: Salix eleagnos × Salix caprea
• Salix × reichardtii KERN.: Salix cinerea × Salix caprea
• Salix × smithiana WILLD.: Salix viminalis × Salix caprea
• Salix × capreola KERN.: Salix aurita × Salix caprea
• Salix × wimmeriana GREN.: Salix purpurea (Purpura saliko) × Salix caprea

Uzado

Oni uzis la arboŝelon en tanadejo. El la ligno oni faras palisojn. La mielisto tre ŝatas la fruecon de la florado de la planto. Ĝi estas grava nutraĵplanto por abeloj.

• 
  ilustraĵo
• 
  arbusto
• 
  folioj
• 
  folio
• 
  arĝenta peltaj junaj amentoj

Referencoj

Literaturo

• Kurt Harz: Bäume und Sträucher, BLV-Verlag, ISBN 978-3-8354-0242-3
• Seidel, Eisenreich: Der BLV Foto- Pflanzenführer. 440 heimische Pflanzenarten nach Blütenfarben, BLV-Verlag, 1997, ISBN 978-3-405-15148-5
• W. Rothmaler, E. J. Jäger, K. Werner: Exkursionsflora von Deutschland, 2. Gefäßpflanzen. Grundband, Spektrum Akademischer Verlag, ISBN 978-3-8274-1600-1
• Matthias Zander, Astrid Schilling, Brigitte Schröter, Olaf Koch, Harald Schill: Weiden in Nordrhein-Westfalen Beiträge zur Charakterisierung, Generhaltung, Vermehrung und Bestimmung, 2001, Online verfügbar (PDF), abgerufen am 16. April 2007
• Salweide (Salix caprea), Aufsatz des BUND Schleswig-Holstein Arkivigite je 2016-03-04 per la retarkivo Wayback Machine (PDF; 144 kB), online verfügbar Arkivigite je 2018-01-17 per la retarkivo Wayback Machine, abgerufen am 27. April 2010
• Sybil Gräfin Schönfeldt: Feste und Bräuche durch das Jahr, Urania, 1999, ISBN 3-332-01026-3
• Heiko Bellmann: Der neue Kosmos Schmetterlingsführer, Franck Kosmos Verlags-GmbH, Stuttgart, ISBN 978-3-440-11965-5.

Eksteraj ligiloj

• Salix caprea L., Sal-Weide. W: FloraWeb.de. germane
• La mapo kun tutmonda disvastigejo.
• Thomas Meyer: Datenfolio kun identiga ŝlosilo kaj fotoj ĉe Flora-de: Flora von Deutschland
• Priskribo en la flaŭro de Ĉinio.
• Informoj pri la abelpaŝtejo