Gaslumigo

Gasa lumigo estas la produktado de artefarita lumo el la Brulo de gasa brulaĵo kiel hidrogeno, metano, etileno, etino, butano, propano, karbona monooksido aŭ tergaso.

Antaŭ ol elektrizo estis disvastigita kaj sufiĉe ekonomia por ĉiutaga uzo, gaso estis la plej populara rimedo de lumigo en la stratoj. Dum tiu periodo, la stratoj de modernaj grandurboj estis lumigitaj per gasfunkciaj stratlampoj. La unuaj gaslampoj postulis lampfajrilon, kiu promenos tra la stratoj de la grandurbo vespere kaj lumigus ĉiun lampon individue. En pli postaj lumsistemoj, flamigiloj estis lanĉitaj kiuj estis aŭtomate aktivigitaj kiam gasfluo komenciĝis en la lampo. La plej fruaj lampsistemoj de tiu tipo estis verŝajne instalitaj en Kordovo en Hispanio, ĉirkaŭ 1000 p.K. La transformo de gaslumigo en larĝan sistemon estas atribuita al la skota inventisto William Murdoch, en la 1790-aj jaroj [1]. Stratlumsistemoj kun pli moderna aspekto, kiuj funkciis per keroseno, estis instalitaj en la grandurbo de Lvivo, tiam parto de Aŭstrio-Hungario, en 1853. Fruaj gaslumigaj sistemoj estis ekbruligitaj mane per lampolumigistoj, kiuj devis trapasi la stratojn dufoje ĉiutage stratlanterno post stratlantermo, malestingi vespere kaj estingi frumatene. Pli postaj dezajnoj estis mem-malestingitaj.

Malavantaĝo de gaslampoj estis ke gaso elfluis se la flamo iel estingiĝis. Kiam tio okazis, la foliarboj en la tuja ĉirkaŭaĵo ofte perdis siajn foliojn, ĉar la etileno en natura gaso estas planthormono, kiu kondukas al maturiĝo ^[2].

Notindas la ĉirkaŭaĵa efiko de gaslumo, kun la lumigo ĝi disdonas ankaŭ varmo kaj la lumo disdonitas kun gasaj lustroj. En modernaj tempoj, gasa lumigo estas uzata por tendumado aŭ por krei nostalgian efikon de la malhela lumigado tipa en la 19-a jarcento.

Bibliografio

Referencoj

↑ Biografio de William Murdoch
↑ Lin, Z.; Zhong, S.; Grierson, D. (2009). “Recent advances in ethylene research”, J. Exp. Bot. 60 (12), p. 3311–36. doi:10.1093/jxb/erp204.

Eksteraj ligiloj

Profesia Gaslicht e.V. : Asocio por la Konservo de la eŭropa gasluma kulturo (germane). listo de urbo kun gaslumigo.
Gaslaternen-Freilichtmuseum Berlina malfermaera muzeo pri gasa lumigo en Berlino (germane).

Bibliotekoj

[1] Biografio de William Murdoch

[Lin-2] Lin, Z.; Zhong, S.; Grierson, D. (2009). “Recent advances in ethylene research”, J. Exp. Bot. 60 (12), p. 3311–36. doi:10.1093/jxb/erp204.

[2]