Lipa
| |
| Slobrana lipa (Tilia tomentosa) | |
| systematika | |
|---|---|
| Domena | Eukaryoty |
| Swět | Rostlinstwo |
| Rosidy Eurosidy II | |
| pórěd: | (Malvales) |
| swójźba: | Slězowe rostliny (Malvaceae) |
| pódswójźba: | Lipowe rostliny (Tilioideae) |
| rod: | Lipa[1][2] |
| wědomnostne mě | |
| Tilia | |
| L. | |
Lipa[1][2] (Tilia) jo rod z pódswójźby lipowych rostlinow (Tilioideae) znutśika slězowych rostlinow (Malvaceae).
Wopis
[wobźěłaś | žrědłowy tekst wobźěłaś]Lipy su w lěśe zelene bomy. Rostliny cesto wubitki wutwórje.
Zdonk jo tłusty.
Kulowate až wutšobojte łopjena sejźe na śańkich wogonkach. Wóni w nazymje spěšnje zažołtnu.
Kwiśo w lěśe. Małke, wónjajuce, dwójorodnikojske kwiśonki su bjacharjowe, nažołte a stoje w promjenjach. Kuždy kwiśonkowy stołk jo z kśidłatym naběłym znosujucym łopjeńkom zrosćone.
Płody su małke, kulojte, twarde, zelene wórjechowe płody, kótarež jano jadne semje wopśimjeju.
Rozšyrjenje
[wobźěłaś | žrědłowy tekst wobźěłaś]Rostliny su w měrnych regionach Azije, Europy a pódpołnocneje Ameriki rozšyrjone.
Wužywanje
[wobźěłaś | žrědłowy tekst wobźěłaś]Wjele družynow se rad ako alejowe bomy sajźaju, dokulaž spěšnje rosćo, regularny rěz, ale awtowe wótpłuny relatiwnje derje znjaso.
Družyny
[wobźěłaś | žrědłowy tekst wobźěłaś]K toś tomu rodoju słuša 45 až 50 družynow.
- ameriska lipa (Tilia americana)
- cerwjena lipa (Tilia rubra)
- japańska lipa (Tilia japonica)
- krimska lipa (Tilia x euchlora)
- nižozemska lipa (Tilia × europaea L. = T. cordata? × T. platyphyllos) (Syn.: T. × intermedia, T. × vulgaris Hayne, T. ×europaea var. pallida Rehder)
- pózdna lipa (Tilia cordata)
- slobrana lipa (Tilia tomentosa)
- wisata lipa (Tilia petiolaris)
- rana lipa (Tilia platyphyllos)
Nožki
[wobźěłaś | žrědłowy tekst wobźěłaś]- ↑ 1,0 1,1 Starosta: Dolnoserbsko-nimski słownik, Niedersorbisch-deutsches Wörterbuch, Bautzen 1999, ISBN 3-7420-1096-4, bok 218
- ↑ 2,0 2,1 W internetowem słowniku: Linde
Žrědła
[wobźěłaś | žrědłowy tekst wobźěłaś]- Botanica, Bäume und Sträucher, Über 2000 Pflanzenporträts, ISBN 978-3-8331-4467-7, bok 906 (nim.)
- Ulrich Hecker: BLV Handbuch Bäume und Sträucher, ISBN 978-3-8354-0021-4, bok 265 (nim.)