Francesco Bartolomeo Rastrelli

Francesco Bartolomeo Rastrelli
Ganwyd	1700  Paris
Bu farw	29 Ebrill 1771 (yn y Calendr Iwliaidd)  St Petersburg
Dinasyddiaeth	Ymerodraeth Rwsia
Galwedigaeth	pensaer
Cyflogwr	Academi Ymerodrol y Celfyddydau
Adnabyddus am	Rundāle Palace, Saint Andrew's Church, Anichkov Palace, Vorontsov Palace, Palas Gaeaf, Smolny Cathedral, Catherine Palace, Stroganov Palace, St Petersburg, Moscfa, Tsarskoye Selo
Mudiad	Baróc
Tad	Carlo Bartolomeo Rastrelli

Roedd Francesco Bartolomeo Rastrelli (Rwseg: Франческо Бартоломео (Варфоломей Варфоломеевич) Растрелли) (1700 ym Mharis Deyrnas Ffrainc - 29 Ebrill 1771 yn St Petersburg, Ymerodraeth Rwsia) yn bensaer Eidalaidd a weithiodd yn bennaf yn Rwsia. Datblygodd arddull hawdd ei adnabod o Faróc Hwyr a oedd yn ysblennydd a mawreddog. Mae ei waith mawr, gan gynnwys Palas y Gaeaf yn St Petersburg a Phalas Catherine yn Tsarskoye Selo yn enwog am eu moethusrwydd ac addurn anhygoel.

Bywgraffiad

Ym 1716, symudodd Bartolomeo i St Petersburg, Rwsia, ynghyd â'i dad, y cerflunydd Eidalaidd Carlo Bartolomeo Rastrelli (1675-1744). Ei uchelgais oedd cyfuno ffasiwn pensaernïol diweddaraf yr Eidal gyda thraddodiadau arddull Baróc Moscow. Daeth y comisiwn pwysig cyntaf ym 1721 pan ofynnwyd iddo adeiladu palas i'r Tywysog Demetre Cantemir cyn-reolwr Moldavia.

Fe'i penodwyd i swydd uchel bensaer y llys ym 1730. Cafodd ei waith ei ffafrio gan bendefigion benywaidd ei gyfnod, felly cadwodd ei swydd trwy gydol teyrnasiad yr ymerodresau Anna (1730-1740) ac Elizabeth (1741-1762).

Prosiect olaf a mwyaf uchelgeisiol Rastrelli oedd y Convento Smolny yn St Petersburg lle bu'r Ymerodres Elizabeth yn treulio gweddill ei bywyd. Bwriadwyd i dŵr clochdy'r conventio bod yr adeilad talaf yn St Petersburg a Rwsia i gyd. Ond daeth marwolaeth Elizabeth ym 1762 a gobeithion Rastrelli i gyflawni'r dyluniad mawreddog hwn i ben heb ei gwblhau.

Bu'r i'r ymerodres newydd, Catherine II ymwrthod a phensaernïaeth Faróc gan ei ddisgrifio fel hufen chwisg hen ffasiwn", a bu rhaid i'r pensaer oedrannus ymddeol i Courland lle bu'n goruchwylio cwblhau ac addurno'r palasau dugol.

Treuliwyd ei flynyddoedd diwethaf mewn masnach di nod gyda chrefftwyr Eidaleg. Fe'i hetholwyd i Academi'r Celfyddydau Ymerodraethol ychydig fisoedd cyn ei farwolaeth. Mae'r sgwâr o flaen y Convento Smolny wedi dwyn enw Rastrelli ers 1923. Mae'n destun y cyfansoddiad cerddorol, Rastrelli yn St Petersburg, a ysgrifennwyd yn 2000 gan y cyfansoddwr Eidalaidd Lorenzo Ferrero.

Deg adeilad gan Rastrelli sydd dal i fodoli

#	Delwedd	Enw	Lleoliad	Dyddiad
1		Palas Rundāle	Pilsrundāle ger Bauska Latfia	1736—1740 1764—1767
2		Palas Jelgava	Jelgava Latfia	1738—1740 1763—1772
3		Palas Peterhof	Peterhof ger St. Petersburg Rwsia	1747—1755
—		Capeli Palas Peterhof	Peterhof ger St. Petersburg Rwsia	1747—1751
4		Eglwys San Andreas Kiev	Kiev Wcráin	1748—1767
5		Cwfaint Smolny	St. Petersburg Rwsia	1748—1764
6		Palas Vorontsov	St. Petersburg Rwsia	1749—1757
7		Palas Catherine	Tsarskoe Selo (Pushkin) Rwsia	1752—1756
—		Pafiliwn y Feudwyfa	Tsarskoe Selo (Pushkin) Rwsia	1749
8		Palas Mariyinsky	Kiev Wcráin	1752 1870
9		Palas Stroganov	St. Petersburg Rwsia	1753—1754
10		Palas y Gaeaf	St. Petersburg Rwsia	1754—1762

Adeiladau a dymchwelwyd

#	Delwedd	Enw	Nodiadau	Lleoliad	Dyddiad
1		Annenhof	Adeiladwyd o goed, wedi'i ddisodli gan Balas Catherine (Moscow)	Moscow Rwsia	1731
2		Palas gaeaf Anna	Wedi'i ddisodli gan Balas y Gaeaf	Saint Petersburg Rwsia	1732—1735 dymchwelwyd 1754
3		Palas yr haf	Adeiladwyd o goed, dymchwelwyd i wneud lle i Gastell Saint Michael	Saint Petersburg Rwsia	1741—1744 dymchwelwyd 1797
4		Palas gaeaf y Kremlin	dymchwelwyd i wneud lle i Balas Mawr y Kremlin	Kremlin Moscfa Rwsia	1747—1756 ailadeiladwyd 1798 dymchwelwyd 1837