Лазер
Ку терминăн урăх пĕлтерĕшсем пур, Лазер (пĕлтерĕшсем) пăхăр.
Ла́зер (акăл. laser, акроним: light amplification by stimulated emission of radiation «çутта хистевлĕ пайăркалавпа вăйлатни»), е оптикăлла квантла генера́тор — çутăлла, электро, ăшăлла, химилле тата ытти те уçлав энергине когерентлă, монохроматикăлла, поляризациленĕ тата уйрăм ене хĕсĕннĕ пайăркалав юхăмĕн энергине куçаракан (трансформацилекен) хатĕр.
Лазерăн физикăлла никĕсĕ — хистевле (индукциленнĕ) пайăркалавăн квантла механикăлла пулăмĕ. Пайăркалав улшăнми хăватпа, татăлмасăр е пысăк хăватсене çитекен импульссемпе пулса иртме пултарать. Хăшпĕр чухне лазерăн ĕçлев элементне оптикăлла вăйлатавăш пек (тепĕр çăлкуçран пайăркалантарма) усă кураççĕ. Лазер тĕсĕсем нумай, ĕçлев талккăшĕ пек япалалăх агрегатла тăрăмĕсем пурте пулаççĕ.
 |
Çак статьяна е уйрăма çĕнĕрен çырмалла, чăваш чĕлхин йĕркисене пăхăнмалла, ытти кăлтăксенчен те хăтăлмалла. Статьяна тата унăн уйрăмне статьясене çырмалли йĕркепе хатĕрлемелле, ăнланманлăха пĕтермелле.
|
 |
Çак статьян е секцин стилĕ энциклопедиллĕ мар е чăваш чĕлхин виçине пăсать. Статьяна (секцие) Википедин стилистика йĕркисемпе килĕшӳллĕ тӳрлетмелле.
|
Лазерсем мӗн пултарнӑранпах"паллӑ мар проблемӑсене татса пама хатӗр" тесе шутланӑ. Яланхи пекех, вӗсем наукӑпа техникӑн нумай отраслӗсенче анлӑн усӑ кураҫҫӗ (компакт-дисксене выляса яракансем, лазерлӑ принтерсем, штрихкодсем, лазер указкисем т.ыт. те). Сӳс энергине ҫӑмӑллӑнах ҫитсен, вӑл локаллӑ соединенисемпе механически доработкӑсем тума пултарать (касни, шӑратса сыпни, пайка, гравировка). Зонӑн тӗрӗс тӗрӗслевне яланхи меслетпе (сӑмахран, керамикӑпа металл шӑратса сыпас) пурнӑҫа кӗртме пултарать. Лазера микроэлектроникӑра ҫут ҫанталӑк материалӗсемпе (ҫурма проводник кристалӗсемпе, пичет платйи ҫинче ятарласа тунӑ ҫинҫе наночастицӑсемпе усӑ курма пултараҫҫӗ). Лазер маркировкипе художество гравировкине тӗрлӗ материалтан тунӑ изделисен гравировкипе усӑ кураҫҫӗ. Лазерсемпе ҫиелтен витнӗ материалсемпе усӑ кураҫҫӗ (лазерлӑ ҫӑмӑллӑх, лазерлӑ шӑрату, вакуаллӑ-лазерлӑ направлени). Вӗсене материал механикӑлла витӗм кӳмест, ӑшӑтмалли вырӑн пӗчӗк, ҫавӑнпа та пысӑках мар термика деформацийӗсем ҫеҫ йӗркеленеҫҫӗ. Унсӑр пуҫне, технологи процесне пӗтӗмпех автоматизациленӗ. Ҫаксене пурне те вӑл тӗп-тӗрӗс те тухӑҫлӑ тӑвать.
Каçăсем
[тӳрлет | кодне тӳрлет]- Список статей, опубликованных в УФН по теме «Лазеры» (PACS: 42.55.-f Lasers)
- Квантовый светоч: история одного из самых важных изобретений XX века — лазера 2011 ҫулхи Авӑн уйӑхӗн 1-мӗшӗнче архивланӑ.
- Лазерный портал
- Образовательные материалы НГУ по лазерам и фотонике
- Sam’s Laser FAQ: Практическое руководство по лазерам для экспериментаторов и любителей 2014 ҫулхи Кӑрлач уйӑхӗн 11-мӗшӗнче архивланӑ. (кăштах вырăсла куçарнă)
- Sam’s Laser FAQ: A Practical Guide to Lasers for Experimenters and Hobbyists(Акăлчанла)
- Sources. Laser: Fundamentals (François BALEMBOIS — et Sébastien FORGET)(Акăлчанла)
- Мощный лазер своими руками за один вечер
- Из истории создания высокоэнергетических лазеров и лазерных систем в СССР(ĕçлемен каçă), профессор, к.ф.-м.н. П. В. Зарубин, д. т. н. С. Д. Польских
- Лазер на основе биологической клетки