iBet uBet web content aggregator. Adding the entire web to your favor.

Кăпчаксем, — Вăтам ĕмĕрсенчи тĕрĕк халăхĕ. Вĕсем пурăнакан вырăна Аслă Çĕçенхир, Дешт-и-Кыпчак е «Половецкая степь» тенĕ.

Кунçул

[тӳрлет | кодне тӳрлет]

VIII ĕмĕрте Казахстанпа Кăнтĕр Çĕпĕр (Иртышăн малтанхи юхăмĕнче) çеçенхирĕнче йĕркеленнĕ. XI ĕмĕрте Хĕвелтухăç Европăри çеçенхире куçса килнĕ. Дунай таранхи çĕрсене йышăннă. Руçпе час-часах çăпăçнă. Пĕрремĕш хут вырăссен чикки патне 1055 çулта çитнĕ. 1068 çулта пĕрремеш хут Руç çине тапăнса кĕнĕ. Альта патĕнчи çапăçура Ярославичсен çарне çапса аркатса вырĕс кнеçлĕхĕсене артатма тытăннă. Кун хыççăн вырăс кнеçлĕхĕсем çине час-часах тапăнма пуçланă. XII ĕмĕрте Владимир Мономах вĕсене Атăлпа Дон тепĕр енне, Кавказ еннелле хăваласа янă. 1190-мĕш çулсенчен пуçласа Руçпе килĕшӳллĕ пурăнма пуçланă.

Калка патĕнчи çапăçура вĕсене тата вырăссене монголсем çапса аркатнă.

Каярах Ылттăн Уртана кĕнĕ. Тĕрлĕ халăхсем шутне кĕрсе пĕтнĕ: казахсем, крым тутарĕсем, çĕпĕр тутарĕсем, нухайсем, пушкăртсем, карачайсем, балкарсем, кумыксем, тутарсем.

Паллă кăпчаксем

[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Итлар
Мурад Аджи — кумык çыравçи, историк. «Полынь половецкого поля» кĕнеке авторĕ.

п • с • т Тĕрĕк-монгол кăкĕнчи этноссем тата йăхсем
Дагестан чĕлхиллисем	Кайтаксем*

Индо-иран чĕлхиллисем	Моголсем • Хазарейсем • Чараймаксем (Джемшидсем • Фирузкухсем • Таймани • Теймури • Аймак-хазара)

Тахçанхисем	Аварсем (Секейсем) • Алты чуб (Чубань • Чуюе • Чумсем • Чумугунь • Шато • Ашидэ • Басмылсем • Баяндыр (Берендейсем) • Баятсем • Шурă хунсем* • Гаоцзюй • Гуенсем • Хунсем • Дашти-кăпчак узбекĕсем • Динлинсем • Дулу • Иран хунĕсем* (Алхонсем* • Кидаритсем* • Хионитсем* • Эфталитсем) • Кайсем (Ковуйсем) • Карлуксем • Кимаксем • Кушансем • Кăпчаксем (Кунсем) • Нухайсем (Мăн нухайсем • Кĕçĕн нухайсем (Кубань тутарĕсем) • Огузсем • Ойхорсем • Османсем • Оттомансем • Савирсем • Сельджуксем • Сельджукидсем • Сеяньто • Сяньби • Тутарсем • Теле • Тобассем • Тĕменсем • Тюркютсем • Уарсем* • Усуни* • Хунну • Хягассем • Цзе • Чагатайсем • Юэбань • Юэчжи*

Казах йăхĕсем	Алшынсем (Алимулсем (Каракесек • Карасакал • Кете • Торткара • Шектсем (Жакаим) • Шомекей) • Байулсем (Адай) • Алаша • Алтын • Байбактсем • Берш • Есентемир • Жаппас (Унгутсем) • Кызылкурт • Маскар • Таз • Тана • Шеркеш • Ысык)) • Аргынсем (Атыгай • Канжыгалсем • Каракесек • Куандык (Алтай карпăкĕсем) • Суйиндык (Айдабол • Каржас) • Тарактсем • Тобыктсем • Шегендык (Каксал)) • Керейсем • Жалайыры • Кереи (Абак • Балта) • Кереитсем • Коныратсем (Оразкелди) • Наймансем • Ногай-казахсем (Уйсын-ногай) • Табынсем • Тама • Телеу • Толенгиты • Торе (в составе Аксуйек) • Уаки • Уйсуны (Албаны • Дулаты (Сикым • Шымыр) • Ошакты • Сиргели • Суаны • Шапрашты • Ысты) • Шанышкылы

Тĕрĕк чĕлхиллисем	Айле • Ак Кёбёк • Афшарсем • Байларсем • Барынсем • Гирей • Долансем • Дувансем • Дуваней • Дурменсем • Елансем • Калмак • Кальтатайсем • Каракалпаксем • Карлуки • Катаганы (Узбекские катаганы) • Катай • Кргизы (Кайрылманы • Монгол-киргизы • Монолдоры • Памир кăркăсĕсем • Тёлёсы • Фуюй кăркăсĕсем • Чериксем) • Киятсем • Кошссем • Крым барынĕсем • Кунгратсем • Кураминсем • Кăпсаксем • Пушкăрт кăркăсĕсем • Кырки • Лобнорсем • Локайсем • Майманы • Мангытсем • Минг (Минги) • Минцы (Кубоу • Суби) • Мурзаларцы • Мусабазари • Нухайбексем • Ногайцы (Буджакские татары • Карагаши • Костромские татары • Кубанские ногаи • Кундровцы • Румынские татары • Утарсем • Юртсем) • Сальютсем • Сибирские татары (Калмаксем (Чатсем) • Степные крымские татары • Табыны (Ирэкте • Кесе • Кубаляки • Табыны) • Тазлары • Тангаурсем • Теленгиты • Телеуты • Телеу • Тёлёсы • Тофалары • Тубалары • Тувинцы • Тувинцы-тоджинцы • Тургаки • Тюрки • Уйгуры • Унларцы • Уранцы • Хакасы (Качинсем • Сагайцы • Хыргыссем) • Юзы • Якуты
^* Этнос генезисĕ тавлашуллă.