Иридий

**Элементсен периодла тытăмĕ**
H																	He
Li	Be											B	C	N	O	F	Ne
Na	Mg											Al	Si	P	S	Cl	Ar
K	Ca	Sc	Ti	V	Cr	Mn	Fe	Co	Ni	Cu	Zn	Ga	Ge	As	Se	Br	Kr
Rb	Sr	Y	Zr	Nb	Mo	Tc	Ru	Rh	Pd	Ag	Cd	In	Sn	Sb	Te	I	Xe
Cs	Ba	*	Hf	Ta	W	Re	Os	Ir	Pt	Au	Hg	Tl	Pb	Bi	Po	At	Rn
Fr	Ra	**	Rf	Db	Sg	Bh	Hs	Mt	Ds	Rg	Cn	Nh	Fl	Mc	Lv	Ts	Og

	*	La	Ce	Pr	Nd	Pm	Sm	Eu	Gd	Tb	Dy	Ho	Er	Tm	Yb	Lu
	**	Ac	Th	Pa	U	Np	Pu	Am	Cm	Bk	Cf	Es	Fm	Md	No	Lr

Ириди (Ir)
Атом номерĕ	77
Ансат япалалăхăн курăмĕ	Кĕмĕл тĕслĕ металл
Атом палăрăмĕсем
Атом масси (моль масси)	192.22 а. е. м. (г/моль)
Атом радиусĕ	136 пм
Ионизаци энергийĕ (пĕрремĕш электрон)	868.1(9.00) кДж/моль (эВ)
Электронсен конфигурацийĕ	[Xe] 4f¹⁴ 5d⁷ 6s²
Химилле палăрăмсем
Ковалентла радиус	127 пм
Ион радиусĕ	(+4e) 68 пм
Электронегативлăх (Полинг шучĕпе)	2.20
Электрод потенциалĕ	Ir←Ir³⁺ 1.00В
Оксидлав капашĕсем	6, 4, 3, 2, 1, 0, -1
Ансат япалалăхăн термодинамикăлла палăрăмĕсем
Тачăлăх	22.42^[1], 22,65^[2] г/см³
Пайлавла ăшăшăнăçтарăш	0.133 Дж/(K ·моль)
Ăшăяраслăх	147^[3] Вт/(м ·K)
Шăрану температури	2683 K
Шăраннин пайлавла ăшши	27.61 кДж/моль
Вĕрев температури	4403 K
Пăспулăмăн ăшăлăхĕ	604 кДж/моль
Моль калăпăшĕ	8.54 см³/моль
Ансат япалалăхăн кристалл решетки
Решетке тытăмĕ	кубла гранĕпе центăрланă
Решетке периочĕ	3.840 Å
c/a танлашăнни	n/a
Дебай температури	430.00 K

Ir	77
192.22
[Xe] 4f¹⁴ 5d⁷ 6s²
Ириди

Ириди —Элементсен периодикăллă системин хими элеменчĕ, 77, символĕ Ir(лат. Iridium), платина ушкăнне кĕрекен хытă кĕмĕл тĕслĕ металл.

Истори

Англи химикĕ Теннант Смитсон 1803-мĕш çулта Кăнтăр Америкăран илсе килнĕ платинари хутăшсенче осмипе пĕрле тупнă. Ячĕ (ав.гр. ἶρις — асамат кĕперĕ) тăварĕсем тĕрлĕ тĕслĕ пулнипе çыхăннă.

Изотопĕсем

Тĕп статья: Ириди изотопĕсем

Çеруправĕсем

Осмиллĕ ириди управĕсем КАРта, Британи Колумбинче, Канадăра, АНШ, Çĕнĕ Гвинейăра вырнаçнă.^[4]

Вуламалли

Большая советская энциклопедия
Химическая энциклопедия под ред. И. Л. Кнулянца. Т.2, стр.271.

Асăрхатарусем

^ Theoretical calculation gave the following results (The lattice parameters, densities and atomic volumes of the platinum metals. Crabtree, Robert H. Sterling Chem. Lab., Yale Univ., New Haven, CT, USA. Journal of the Less-Common Metals (1979), 64(1), P7-P9. )
^ XuMuK.ru — ИРИДИЙ — Химическая энциклопедия
^ Редкол.:Кнунянц И. Л. (гл. ред.) Химическая энциклопедия: в 5 т. — Советская энциклопедия. — Т. 2. — 100 000 экз.
^ Осмилĕ ириди (выр.)

Каçăсем

Ириди Webelement сайтра
Ириди хими элеменчĕсен вулавăшĕнче 2013 ҫулхи Раштав уйӑхӗн 28-мӗшӗнче архивланӑ.

[density-1] Theoretical calculation gave the following results (The lattice parameters, densities and atomic volumes of the platinum metals. Crabtree, Robert H. Sterling Chem. Lab., Yale Univ., New Haven, CT, USA. Journal of the Less-Common Metals (1979), 64(1), P7-P9. )

[density_xumuk-2] XuMuK.ru — ИРИДИЙ — Химическая энциклопедия

[ХЭ-3] Редкол.:Кнунянц И. Л. (гл. ред.) Химическая энциклопедия: в 5 т. — Советская энциклопедия. — Т. 2. — 100 000 экз.

[4] Осмилĕ ириди (выр.)

[1]

[2]

[3]

[4]