محەممەد موسەددیق

محەممەد موسەددیق
محەممەد موسەددیق; محمد مصدق
٣٥ەم سەرۆکوەزیرانی ئێران
	لە پۆستدا بووە; ٢١ی تەممووزی ١٩٥٢ – ١٩ی ئابی ١٩٥٣
پادشا	محەممەدڕەزا پەھلەوی
پێشینە	ئەحمەد قەوام
پاشینە	فەزڵوڵڵا زاھیدی
	لە پۆستدا بووە; ٢٨ی نیسانی ١٩٥١ – ١٦ی تەممووزی ١٩٥٢
پادشا	محەممەدڕەزا پەھلەوی
پێشینە	حسێن عەلا
پاشینە	ئەحمەد قەوام
وەزیری بەرگریی نیشتمانی
	لە پۆستدا بووە; ٢١ی تەممووزی ١٩٥٢ – ١٩ی ئابی ١٩٥٣
پادشا	محەممەدڕەزا پەھلەوی
سەرۆک وەزیران	خۆی
پێشینە	مستەفا یەزدانپەنا
پاشینە	عەبدوڵڵا ھیدایەت
وەزیری کاروباری دەرەوە
	لە پۆستدا بووە; ٣٠ی ئایاری ١٩٢٣ – ٢٣ی ئەیلوولی ١٩٢٣
پادشا	ئەحمەدشا قاجار
سەرۆک وەزیران	حەسەن پیرنیا
پێشینە	محەممەدعەلی فرووغی
پاشینە	محەممەدعەلی فرووغی
	لە پۆستدا بووە; ٣٠ی ئەیلوولی ١٩٢١ – ٨ی تشرینی دووەمی ١٩٢١
پادشا	ئەحمەدشا قاجار
سەرۆک وەزیران	ئەحمەد قەوام
پێشینە	حەسەن ئیسفەندیاری
پاشینە	ئەسەدوڵڵا قەدیمی
والیی پارێزگای ئازەربایجان
	لە پۆستدا بووە; ١٧ی شوباتی ١٩٢٢ – ١٢ی تەممووزی ١٩٢٢
پادشا	ئەحمەدشا قاجار
سەرۆک وەزیران	حەسەن پیرنیا
پاشینە	ئەمانوڵڵا جەھانبانی
وەزیری دارایی
	لە پۆستدا بووە; ٢١ی تشرینی دووەمی ١٩٢١ – ٧ی کانوونی دووەمی ١٩٢٢
پادشا	ئەحمەدشا قاجار
سەرۆک وەزیران	ئەحمەد قەوام
والیی پارێزگای فارس
	لە پۆستدا بووە; ١١ی تشرینی یەکەمی ١٩٢٠ – ٢٢ی ئازاری ١٩٢١
پادشا	ئەحمەدشا قاجار
سەرۆک وەزیران	حەسەن پیرنیا
ئەندامی پەرلەمانی ئێران
	لە پۆستدا بووە; ٢٥ی نیسانی ١٩٥٠ – ٢٧ی نیسانی ١٩٥١
ناوچەی بەربژێری	تاران
زۆرینە	٣٠,٧٣٨ (پلەی یەکەم)
	لە پۆستدا بووە; ٧ی ئازاری ١٩٤٤ – ١٢ی ئازاری ١٩٤٦
ناوچەی بەربژێری	تاران
زۆرینە	پلەی یەکەم
	لە پۆستدا بووە; ١١ی تەممووزی ١٩٢٦ – ١٣ی ئابی ١٩٢٨
ناوچەی بەربژێری	تاران
	لە پۆستدا بووە; ١١ی شوباتی ١٩٢٤ – ١١ی شوباتی ١٩٢٦
ناوچەی بەربژێری	تاران
زۆرینە	پلەی سێیەم
	لە پۆستدا بووە; نەیتوانی پۆستەکە بگرێتە دەست لە ١٩٠٦
ناوچەی بەربژێری	ئیسفەھان
وردەکاریی تاکەکەسی
لەدایکبوون	میرزا محەممەدخان موسەددیقولسەڵتەنە; ١٦ی حوزەیرانی ١٨٨٢; تاران، ئێران
مردن	٥ی ئازاری ١٩٦٧ (٨٤ ساڵ ژیاوە); نەخۆشخانەی نەجمیە، تاران، ئێران
شوێنی حەسانەوە	قەڵای ئەحمەدئابادی موسەددیق
پارتی سیاسی	بەرەی نەتەوەیی (١٩٤٩–١٩٦٧); بێلاێەن (١٩١٩–١٩٤); دیموکرات (١٩١٨–١٩١٩); حیزبی سۆسیالیست (١٩١٤–١٩١٨);
ھاوسەر(ەکان)	زەھرا خانم (ھاوسەرگیری ١٩٠١؛ ١٩٦٥)
منداڵ(ەکان)	5
خوێندن لە	ئینستیتیوتی پاریسی لێکۆڵینەوە سیاسییەکان; زانکۆی نووچاتێل
واژوو

محەممەد موسەددیق (بە فارسی: محمد مصدق؛ IPA: [mohæmˈmæd(-e) mosædˈdeɢ] ( گوێگرتن)؛ لەدایکبووی ١٦ی حوزەیرانی ١٨٨٢ – مردووی ٥ی ئازاری ١٩٦٧) سیاسەتوانێکی ئێرانی بوو کە وەک ٣٥ەم سەرۆکوەزیرانی ئێران خزمەتیکردووە، لە ١٩٥١ەوە تا ١٩٥٣، و حکوومەتەکەی ڕووخێنراوە لە کوودەتای ١٩٥٣ی ئێران کە لەلایەن دەزگای ھەواڵگریی ناوەندی و دەزگای ھەواڵگریی بریتانییەوە داڕێژرابوو.^[٤]^[٥]

ژیاننامە

وەک ڕێبەری بە نیشتیمانی بوونی نەوتی ئێران دەناسرێ، لەب ەروەی تا پێش ئە نەوتی ئێران لەژێر دەسەڵاتی وڵاتی بریتانیا بوو کۆمپانیای نەوتی ئێران و ئینگلیستان کە دواتر ناوی گۆڕا و بوو بە بریتیش پێترۆلیۆم یان بە کورت کراوە، بی پی.

موسەددیق دوای کودەتای ٢٨ ی گەلاوێژ لە ساڵی ١٣٣٢ی ھەتاوی لە دادگا دوای وەی بەڵگەی زۆری ھێنایەوە و کارەکانی خۆی خستە ڕوو سێ ساڵ زیندانی حوکمدرا و دوای تێپەڕاندنی ئەم سێ ساڵەش دوور خرایەوە بۆ مڵکی باوکی و ھەتا مردن لە تەنیاییدا لەوێ ژیانی بەسەر برد و دواتریش بەھۆی شێرپەنجە ھەر لەوێ گیانی سپارد.

سەرچاوەکان

^ Houchang E. Chehabi (1990). Iranian Politics and Religious Modernism: The Liberation Movement of Iran Under the Shah and Khomeini. I.B.Tauris. pp. 113. ISBN 978-1850431985.
^ Bani-Jamali، Ahmad (2008). آشوب: مطالعھ‌ای در زندگی و شخصیت دکتر محمد مصدق [Chaos: A Study on Life and Character of Dr. Mohammad Mosaddeq] (بە فارسی). Tehran: Ney. pp. 146–155. ISBN 978-9643129705.
^ Matini، Jalal (2009). نگاھی بھ کارنامھ سیاسی دکتر محمد مصدق [A Glance at the Political Career of Dr. Mohammad Mosaddeq] (بە فارسی). Los Angeles, CA: Ketab Co. p. 25. ISBN 978-1595842268.
^ James Risen (2000). «Secrets of History The C.I.A. in Iran The Coup First Few Days Look Disastrous». The New York Times.
^ «All the Shah's Men: An American Coup and the Roots of Middle East Terror». Central Intelligence Agency. ١٢ی نیسانی ٢٠٠٧. لە ڕەسەنەکە لە ١٣ی ئایاری ٢٠٠٩ ئەرشیڤ کراوە. لە ٨ی کانوونی دووەمی ٢٠٢١ ھێنراوە.

ویکیپیدیای فارسی - محەممەد موسەددیق

[1] Houchang E. Chehabi (1990). Iranian Politics and Religious Modernism: The Liberation Movement of Iran Under the Shah and Khomeini. I.B.Tauris. pp. 113. ISBN 978-1850431985.

[2] Bani-Jamali، Ahmad (2008). آشوب: مطالعھ‌ای در زندگی و شخصیت دکتر محمد مصدق [Chaos: A Study on Life and Character of Dr. Mohammad Mosaddeq] (بە فارسی). Tehran: Ney. pp. 146–155. ISBN 978-9643129705.

[3] Matini، Jalal (2009). نگاھی بھ کارنامھ سیاسی دکتر محمد مصدق [A Glance at the Political Career of Dr. Mohammad Mosaddeq] (بە فارسی). Los Angeles, CA: Ketab Co. p. 25. ISBN 978-1595842268.

[4] James Risen (2000). «Secrets of History The C.I.A. in Iran The Coup First Few Days Look Disastrous». The New York Times.

[All_the_Shah's_Men-5] «All the Shah's Men: An American Coup and the Roots of Middle East Terror». Central Intelligence Agency. ١٢ی نیسانی ٢٠٠٧. لە ڕەسەنەکە لە ١٣ی ئایاری ٢٠٠٩ ئەرشیڤ کراوە. لە ٨ی کانوونی دووەمی ٢٠٢١ ھێنراوە.

[١]

[٢]

[٣]

[٤]

[٥]