زولفیقار

“زولفیقار” شمشێرێکی بەناوبانگە لەناو موسڵماناندا، بۆیە شیعەکان بە یەکەم شمشێر دەزانن کە عەلی کوڕی ئەبو تاڵیب پێش شەڕی بەدر دروست کراوە، لەکاتێکدا سوننەکان بە دیاری دەزانن لە پێغەمبەر محەممەد (ص) بۆ عەلی کوڕی ابي تالیب کە خاوەنی شمشێرێکی تیغ بوو. سەرچاوەی ناوەکەی ئەوەیە کە ئەلقیفار ھەڵکەندن و چەقۆ لێدان دەکات و شمشێرە بڕاوەکە بە شمشێری «زولفیقار» لەبەر ئەوەی کونی لە گەنجەکانی حەسەندا ھەبووە، و دەوترێت کونەکە پەرەگرافێک بووە. غەنیمەتەکانی جەنگ لەلایەن پێغەمبەر محمدەوە گیراوە لە ڕۆژی بەدردا، کاتێک لە بنەڕەتدا لانبیح بن الحجاج الصحمی، و پێغەمبەر (ص) گواستیانەوە بۆ عەلی بن دەبی تالیب لە سەریئاشتی و ئەم شمشێرە لێی جیا نەبووەوە، و لە ڕۆژی فەتحدا بەو شمشێرەوە چووە ناو مەککە؛ و ئەو کەسە بوو کە لە کاتی شەڕی ئوحوددا بینینێکی لە ناویدا بینی و دەست و کڵاو و ئەڵقە و مێش و کۆڵی و بنی شمشێرەکە لە زیو بوون.

زولفیقار شمشێری عەلی کوڕی ئەبوتاڵیب

فەرموودە

لەلای سوننە

ئەھلی سوننەتی الجماعە پێیان وایە ئەو کەسەی دوای پێغەمبەر محمد ئاڵای بردووە ئەبو دوجانە، کاتێک لە ئەنەسەوە گێڕدراوەتەوە کە فەرموویەتی: پێغەمبەری خودا صلی اللە علییە وسلم شمشێرێکی بردووە لە ڕۆژی ئوحوددا، بۆیە وتی: "کێ ئەمەم لێ وەردەگرێت؟"، بۆیە دەستەکانیان درێژ کرد، ھەریەکەیان وتی: "ئا من" وتی: "کێ بە مافی خۆی وەردەگرێت؟"، بۆیە خەڵکەکە خۆیان ڕاگرت، بۆیە ئەبو دوجانە وتی: "من بە مافی خۆی وەریدەگرم" بۆیە وەری گرت و لەگەڵ سەرۆکی موشریکەکاندا دابەشی کرد. لە کاتی جەنگدا لەبەردەم دوژمنەکاندا بە ڕۆیشتنەکەی دەجووڵاند، بۆیە پێغەمبەری خودا کاتێک دەیبینی بەو ڕۆیشتنە دەڕوات وتی: (ئەمە ڕۆیشتنێکە کە خودا ڕقی لێی دەبێتەوە، تەنھا لە شوێنێکی وا نەبێت).

ھەر لەبەر ئەم ھۆکارەش ئەھلی سوننەتی الجماعە ببینە کە لە فەرموودەی ئەبو ڕەفیعدا ھاتووە: “کاتێک عەلی کوڕی دەبی تالیب لە ڕۆژی یەکێک لە لیواکاندا کوژرا کە پێغەمبەری خودایە، خوای گەورە بەرەکەتی بۆ ببەخشێت و بەخشندەی بکات ئەو ئاشتی، کۆمەڵێک لە موشریکەکانی قوڕەیشی بینی، بە عەلی گوت: من لەسەریان ھەڵدەگرم. بۆیە پەلاماری کردن و بڵاوەپێکردنی گردبوونەوەکەیان، و عەمری کوڕی عەبدوڵڵای جوماھی کوشت، فەرمووی: ئینجا پێغەمبەری خوا خوای گەورە (ص)، کۆمەڵێک لە موشریکەکانی قوڕەیشی بینی، ئەویش بە عەلی فەرموو: من ھەڵیان دەگرم. بۆیە ھەڵی گرت و گرووپەکەیان بڵاوە پێکرد و شەیبە بن مەلیکی کوشت. جبریل فەرمووی: ئەی پێغەمبەری خودا؟ ئەمەش بۆ دڵنەوایییە. پێغەمبەری خودا، دوعا و سڵاوی خوای لەسەر بێت، فەرمووی: ئەو لە منەوەیە و منیش لە ئەوم، جبریل فەرمووی: من یەکێکم لە ئێوە. وتی، بۆیە گوێیان لە دەنگێک بوو: ھیچ شمشێرێک نییە جگە لە زولفیقار، و ھیچ گەنجێک نییە جگە لە عەلی فەرموودەیەکی ئیدانەکراوە، کە تێیدا وتراوە:

الثھابی لە کتێبی (المغنی فی الدعفع`)دا لەسەر دەسەڵاتی عیسا بن مەھران فەرموویەتی: درۆزن

ئیبن عودەی لەسەر دەسەڵاتی عیسا بن مەھران فەرمووی: فەرموودەی ھەڵبەستراوی گێڕاوەتەوە.

ابن الجوزی لە کتێبی (المودعة الأحدیث المرفع) دا فەرموویەتی: ئەم فەرموودەیە صەحیح نییە، و ئەوەی تۆمەتبار کراوە عیسا بن مەحرەنە.

النساعی فەرمووی: فەرموودە واز لێ ھێنراوە.

لە لیسان المیزان ھاتە سەر دەسەڵاتی ئیبن حەجەر سەبارەت بە درۆکانی عیسا بن مەھران.

ابن کثیر لە کتێبی (البیدایە و النیھایە) دا فەرموویەتی: زنجیرەیەکی لاوازی گواستنەوە و حەدیسێکی مونکەرە.

الأجلونی باسی لەوە کردووە کە فەرموودەکە نادروستە.

لە الفواعید المجمع الشوکانی، کە المعلمی صلی اللە علییە وسلم فەرموویەتی: و لە زنجیرە گواستنەوەکەیدا، عیسا بن مەحران، بە شوێنەکاندەگێڕدرێتەوە و ئەم فەرموودەیە لەلایەن ابن المحرانەوە ھاتووە. جەوزی لە بابەتەکاندا، ئیبن حیبانیش لەو بابەتەدا بەدوایدا ھاتووە.

لەلای شیعە

سەبارەت بە گێڕانەوەی ناو شیعەکان ئەوەیە کە “لە ڕۆژی ئوحوددا ھاوەڵانی پێغەمبەر محمد شکستیان ھێنا بەجۆرێک کە تەنھا عەلی بن دەبی تالیب و ئەبو دوجانە سەمک بن خورشا لەگەڵیدا مانەوە، پێغەمبەر محمد پێی فەرموو. ئەی ئەبو دوجانە ئایا گەلەکەت نابینی؟ فەرمووی: بەڵێ، فەرمووی: ڕاستی لای گەلەکەتانە، فەرمووی: ئیتر بەیعەتتان بە خودا و پێغەمبەرەکەی داوە، فەرمووی: ئێوە لە چارەسەردان، فەرمووی: سوێند بەخوا قوڕەیشەکان قسە ناکەن کە من تۆم بێھیوا کرد و ڕام کرد تا تامی ئەوەی کە تامی کردبوو، بۆیە پێغەمبەر خوای گەورە لە خۆی و خێزانەکەی پاداشتی باشی دایەوە، و عەلی ھەر جارێک بوو گرووپێک ھێرشیان کردە سەر پێغەمبەری خودا، دوعا و سڵاوی خوای گەورە لەسەر خۆی و بنەماڵەکەی بێت، لەسەر دەسەڵاتی پێغەمبەری خودا، دوعا و سڵاوی خوای گەورە لەسەر خۆی و خانەوادەکەی بێت، تا گلەیی و ئینکاری کرد، بۆیە جبریل ھاتە خوارەوە بۆ لای و فەرمووی: ئەی محمد ئەمە دڵنەوایی عەلی بۆ تۆیە، لە ئاسمانەوە: ھیچ شمشێرێک نییە جگە لە زولفیکار، و ھیچ گەنجێکیش نییە جگە لە عەلی).