Karate
 | Ovaj članak ili neki od njegovih odlomaka nije dovoljno potkrijepljen izvorima (literatura, veb-sajtovi ili drugi izvori). |
Karate "moderni naziv" (jap. 空手 "prazna ruka" ili "bez oružja u rukama") ili Karatejutsu "predhodni naziv" (kara = prazne, te = ruke, jutsu = umjetsnost/tehnika): je borilačka vještina sa Okinave nastala u 16. vijeku.
Karate-do
[uredi | uredi izvor]Karate je borilačka vještina porijeklom sa (Okinave) Japana (koja se danas također može trenirati i kao sport). U bukvalnom prijevodu sa japanskog jezika na bosanski znači KARA - prazna (gola), TE - ruka (šaka), DO - put, to jest kako se odbraniti od napadača golim rukama ( (空手道:からてどう - "put prazne ruke"). Nastanak karatea veže se za drijevne borilačke vještine sa dalekog istoka, a obnoviteljom savremenog karatea se smatra japanski profesor Gičin Funakoši.
Treniranje karatea
[uredi | uredi izvor]Karate je poznat kao borilačka vještina koja koristi sve dijelove tijela u borbi. Kod osnovne tehnike uče se pojedinačni udarci, blokovi, stavovi itd. Kate su poseban skup tačno odredjenih pokreta (udaraca, stavova i blokova). Borba (Kumite) može biti slobodna ili dogovorena (dogovori se koji će se izvesti udarac, i kojim blokom će se blokirati taj udarac). U vježbanju se primjenjuje makiwara, Hoju undo oprema kao naprimjer chishi, nigiri game itd.
Osnove (kihon)
[uredi | uredi izvor]Kihon (osnova) je jedan od važnijih dijelova u treniranju karatea. U sklopu Kihon se treniraju osnovni stavovi, udarci, blokovi i kihon Kata.
Forme (kate)
[uredi | uredi izvor]Kata sadrži serije tehnika koje potiču od tri glavna izvora sa Okinave tj Shuri-Te, Tomari-Te i Naha-Te. Kate akumuliraju znanje tehnika Karatea. Za svaku katu postoji Bunkai ili tehnike koje se sadrže u njima. Mnogo imena Kata su promjenjena pri dolasku iz Japana. Tako da npr. Pinan I - V kate se zovu u Japanu Heian I - V.
Sparing (kumite)
[uredi | uredi izvor]
Kumite (borba) je jedan dio karate treninga i sadrži udarce nogom i rukom, kao i bacanja. U karateu imamo razne oblike borbi i to jiyu kumite (slobodna borba), ippon-kumite (dogovorena borba), sport kumite (takmičenja prema pravilima WKO svijetske karate organizacije).
Atituda (kokoro)
[uredi | uredi izvor]Pojam Kokoro (心) nalazi se u mnogim borilačkim vještinama iz Japana. Kokoro znači na japanskom srce, duh, osjećaj ili osnova svega. U treniranju karatea nisu samo važne tehnike nego i odnos prema drugim ljudima. Poštovanje drugih je veoma važno jer Karate nije samo borilačka vještina poznavanja tehnika tijela već borilačka vještina koja izgrađuje i duh.
Trening oružjem (kobudō)
[uredi | uredi izvor]Ryukyu kobujutsu ili Kobudo kako se većinom naziva je borilačka vještina korištenja oružija koja potiče sa Okinave. Kobudo se trenira sa Karateom. Po Evropi i ostaku svjeta treniranje Kobudoa nije rašireno kao treniranje Karate. Sto ga ne čini manje vrijednim već čak i važnijim jer poznavanjem Kobudoa, Karate studenti dovode svoje znanja na jedan dublji i veći nivo poznavanja borilačkih vještina.
Historija karatea
[uredi | uredi izvor]Okinava je najveće ostrvo Ryu –Kyu arhipelaga i nalazi se na krajnjem jugu Japana. U svojoj ranijoj historiji Ryu-Kyu arhipelag nije bio u sastavu Japanske države već je imao svoje feudalne gospodare. U doba prije, a i poslije okupacije od strane Japana Ryu – Kyu arhipelag je bio pod kulturnim i ekonomskim uticajem Kine.
Do 1430 arhipelag je bio podjeljen na tri velika feudalna posjeda: južni-Hokutsan , srednji –Nantsan, i sjeverni-Chutsan. Vladari ovih posjeda su vodili međusobnu borbu za prevlast do 1430 godine kada je vladar feuda Chutsan uspio da ostvari konačnu pobjedu nad protivnicima i ujedini kraljevstvo. Za prestonicu je izabrao grad Shuri na jugu Okinave. Ujedinjenje kraljevstva dovelo njegovog razvoja, intenziviraju se trgovačke veze sa Kinom , Japanom , Indijom, i Korejom ,čiji se kulturni uticaji osećaju na Okinavi tog doba ,kao i kulturni uticaj Evrope u nešto kasnijem periodu kada Evropske države uspostavljaju prve diplomatske i trgovačke veze zemljama dalekog istoka. Stanovništvo koje se do tada bavilo uglavnom ribolovom i zemljoradnjom polako počinje da sve više bavi trgovinom. U naredna dva vjeka na Ryu Kyu arhipelagu se osjeća napredak u svakom pogledu, a grad Naha postaje kulturni i ekonomski centar kraljevstva.
Godine 1609 Satsuma klan iz istoimene oblasti (današnja Kagosima) na čelu sa gospodarom Simatsuom okupira Ryu Kyu arhipelag poslije kraće i kravave borbe sa mnogo gubitaka na obadvije strane, i primoravaju vladara Haisija da se preda. Odmah po uspostavljanju vlasti Japanci konfiskuju svo oružije, i donose niz zakona kojima se stanovnicima arhipelaga zabranjuje posjedovanje i proizvodnja bilo kakvog oružija. Zabranjeno je bavljene borilačkim vještinama u bilo kom obliku. I od tada pa do početka XX vjeka borilačke vještine na Okinavi vježbaju se u tajnosti. Mnogi stanovnici Okinave putuju u Kinu i odatle donose nove forme Kineskog boksa , koje kombinuju sa starom vještinom Tode – preteču današnjeg karatea.
Tri osnovna stila borilačke vjestine sa Okinava dobili su imena po gradovima u kojima su nastali:Naha-te (ime dobio po gradu Naha), Shuri-te (ime dobio po gradu Shuri), i Tomari-te (ime dobio po gradu Tomari). Ovi stilovi nastali su u različito vrijeme. Razlikuju u tehnikama i pristupu borbi, i iz njih su kasnije nastali različiti karate stilovi. Shuri – te i Tomari-te koristi ”prirodne” stavove (Dachi) dok Naha-te koristi dublje stavove. Naha-te je većim djelom bilo pod uticajem borilačkih vještina iz Kine tj moze se reći da skoro u potpunosti potiče iz Kine. Shuri-te i Tomari-te prestavljaju izvornu Okinvsku vještinu Tode koja je bila pod uticajem borilačkih vještina iz Kine.
Sa ovim su i nastali najraniji stadiji današnjih Karate stilova koji svi na neki način vode porijeklo od nekih od ova tri temeljna stila. Pošto se ova vještina u 16-om vijeku trenirala u tajnosti ništa u suštini nije poznato o razvoju karatea ili o njegovim pristalicama. U 17-om vijeku nekoličina majstora su postali slavni i od tog vremena se mogu pratiti ove velike škole
Stilovi
[uredi | uredi izvor]| Shuri-Te 首里手 (1733) |
Tomari-Te (1829) |
Naha-Te 那覇手 (1845) | |
| Shorin-Ryu (1809) |
Shorei-Ryu (1845) | ||
| Shotokan-Ryu 松涛館 (1869) |
Shito-Ryu 糸東流 (1934) |
Shorin-Ryu (1870) |
Goju-Ryu 剛柔流 (1888) |
| Wado-Ryu 和道流 (1934) |
Itosu-Ryu (1830) |
Matsubayashi-Ryu (1947) |
Shoreikan-Ryu (1915) |
| Shotokai-Ryu (1935) |
Nambu-Do-Ryu (1943) |
Kobayashi-Ryu (1920) |
Kyokushinkai-Ryu (1923) |
| Shindo-Shizen-Ryu (1934) |
Sankukai-Ryu (1943) |
Sukunai-Hayashi-Ryu (1889) |
Seido-Ryu (1950) |
| Shukokai-Ryu (1948) |
Isshin-Ryu (1906) |
||
| Tozan-Ryu (1908) |
Chito-Ryu (1929) |
Uechi-Ryu (1877) |
Vanjski linkovi
[uredi | uredi izvor]- Svjetski savez karate federacija
- Matayoshi Kobudo u Njemackoj (Matayoshi Shinpo)
- Ryukyu Kobudo Hozon Shinkokai službena stranica (Taira Shinken)
- Ryukyu Hon Kenpo Kobujutsu(Seikichi Odo)
Stilovi:
- Yamanni-Ryu - službena stranica (Shihan Toshihiro Oshiro)
- Oshiro Dojo Sarajevo - Sarajevo (Yamanni-Ryu u Sarajevu)
Nedovršeni članak Karate koji govori o sportu treba dopuniti. Dopunite ga prema pravilima Wikipedije.
