Eil lizher d'an Desalonikidi
Hervez ar viblourien, a-douez al lizheroù bet skrivet gant Sant Paol ha deuet betek ennomp eo al lizheroù d'an Desalonikidi a vefe ar re goshañ[1]. Testennoù koshañ an Testamant Nevez int eta.
Skrivet e vefe bet an hini kentañ e Korinthos e dibenn 50 pe e penn kentañ 51 hag an eil un nebeud mizvezhioù goude, e Korinthos ivez[2],[3].
An aozer
[kemmañ | kemmañ ar vammenn]Kalz traoù heñvel ouzh Al lizher kentañ d'an Desalonikidi a gaver el lizher-mañ ken eo bet soñjet gant biblourien zo e c'hellje bezañ bet ur skrid faos aozet gant unan en dije trevezet stil Paol Tars. Ne weler ket mat perak e vije bet graet se. Eeunoc'h eo soñjal en doe Paol c'hoant da resisaat poentoù zo eus e lizher kentañ. N'eus dislavar ebet etre an div destenn, klokaat a reont an eil gant eben. Bepred eo bet soñjet gant an Iliz katolik roman e oa al lizher diwar dorn Paol[2].
Ar c'henarroud
[kemmañ | kemmañ ar vammenn]Avielet oa bet tud Thessaloniki gant Paol e-kerzh e eil beaj (Oberoù 17, 1-10) en hañv 50. Rediet e voe Paol da guitaat ar gêr evit Berea, Aten ha Korinthos.
« Tesalonike, porzh-mor asur-meurbet, a oa d'ar c'houlz-se kêr-benn Makedonia,[...] a oa neuze poblet-stank gant tud deuet a bep tu, en o zouez un drevadenn niverus a-walc'h a Yuzevion. »[1]
Hervez Maodez Glanndour e klaskas Paol a meur a wech distreiñ da Desalonike, met hep gellout dont a-benn, ha setu perak en devoa kaset en-dro Timozeoz betek du-hont. Diwar ar c'heloù degaset dezhañ gant an diskibl e skriv neuze Paol e lizher kentañ d'ar gumuniezh yaouank, moarvat e-pad m'emañ e Korinthos. Al lizher-mañ a vefe bet skrivet un nebeud mizvezhioù war-lerc'h e 51 e Korinthos ivez[2][3].
Danvez al lizher
[kemmañ | kemmañ ar vammenn]War a seblant ez eus un tamm dizurzh e diabarzh ar gumuniezh gant ar re ne fell ket dezho labourat abalamour da zistro ar C'hrist hag an heskinerezh o kregiñ. Fellout a ra da Baol resisaat e soñj a-zivout Parousiezh ar C'hrist eta.
Setu soñj Maodez Glanndour :
« Pegoulz e vo an deiz-se ? Sekred an Tad ez eo. A-raok fin ar bed e tle en em ziskouez an Enep-Krist, hag hemañ evit ar mare (evit ur mare diresis) e vez harzet outañ. Ne lavar ket dimp Paol, siwazh, petra eo an dra-se a vir outañ d'en em ziskouez.[...] Ne vern. Sellomp kentoc'h ouzh ar benngelennadurezh a welomp dija displeget amañ : ar C'hrist dasorc'het, Doue an Tad, gras ar Spered santel ; ar stourm er bed a-vremañ, trec'h Doue gant ar bed da zont ; galv ar re a gred d'un dasorc'h a beoc'h peurbadel. »[4]
Notennoù ha daveennoù
[kemmañ | kemmañ ar vammenn]- ↑ 1,0 ha1,1 (br) Maodez Glanndour, Digoradur da lizheroù Sant Paol, Eil lodenn troidigezh an Testamant Nevez, Al Liamm, 1971, p. 351
- ↑ 2,0 2,1 ha2,2 (fr) La sainte Bible, Cerf, 1961, Introduction aux Epîtres de Saint Paul, p. 1483
- ↑ 3,0 ha3,1 (fr) La Bible traduite par André Chouraqui, Desclée de Brouwer, 1989, p. 2296
- ↑ (br)Maodez Glanndour, Eil lodenn troidigezh an Testamant Nevez, Al Liamm, 1971, p 352