Silay
Silay | |
|---|---|
 | |
 Kinamumugtakan kan Silay | |
 | |
| Tagboan: 10°48′0″N 122°58′12″E Tagboan: 10°48′0″N 122°58′12″E | |
| Nasyon | Filipinas |
| Barangay | 16 |
| Pamamahala | |
| • Electorado | 89,483 votantes (9 Mayo 2022) |
| Hiwas | |
| • Kabuuhan | 214.80 km2 (82.93 sq mi) |
| Elebasyon | 57 m (187 ft) |
| Populasyon (Mayo 1, 2020)[1] | |
| • kabuuhan | 130,478 |
| • Densidad | 610/km2 (1,600/sq mi) |
| • Saro | 32,693 |
| Economia | |
| • Klase | ikatolo na klaseng syudad |
| • Ingresos | ₱893,626,102.54 (2020) |
| • Activos | ₱1,366,572,654.80 (2020) |
| • Pasivos | ₱587,047,241.17 (2020) |
| • Gastos | ₱934,159,109.74 (2020) |
| Kodigo nin postal | 6116 |
| PSGC | 064526000 |
| Kodigo telefonico | 34 |
| Tataramon | Tataramon na Hiligaynon tataramon na Tagalog |
| Websityo | www |
An Silay sarong ikatulong klase syudad na namumugtak sa probinsya nin Negros Occidental, Filipinas. Igwa ining sukol na 214.80 kilometro kwadrado na kadagaan asin namumugtak sa ikatulong distrito. Susog sa sensus kan 2010, igwa ining 120,999 katawo. An designadong zip code kaini iyo 6116.
Igwa ining dakulang puerto sa pagsisira asin sa komersyo. Inapod na "Paris kan Negros" an Silay huli sa mga lumang harong (heritage house) na yaon igdi asin hustong gayong napangatamanan. Lampas 30ng siring na harong an pigdeklara na kan National Historical Institute komo lugar na historikal. Sinasabi na ini an ika-2ng siyudad na pigbunyagan komo sarong "museong siyudad", sunod sa Vigan kan Ilocos Sur.
An siyudad kan Silay binibisto man na sentro nin arte, kultura asin ekoturismo sa Bisayang Solnopan.
Etimolohiya
[baguhon | baguhon an source]Hale an pangaran na "Silay" sa sarong kahoy na dati lakop igding nagtutubo. An Kansilay an opisyal na pan-syudad na kahoy kan Silay. Ini nagin sarong sitio kan 1565 na an darang pangaran Carobcob, dangan nagin encomienda kan Enero 25, 1571, nagin sarong pueblo kan 1760 asin kan Enero 12, 1957, sa ri'gon kan Ley Republika Nu. 1621, nakamit niya an saiyang charter komo sarong siyudad.
An leyenda ni Prinsesa Kansilay
[baguhon | baguhon an source]May sarong lumang osipon na nagsasabi kun pa'nong nakua an pangaran kaini. Pig'iistorya na kan kapanahunan kan mga dato asin rajah igwang sarong prinsesang nabubuhay na iyo si Kansilay. Kan nagsakyada an mga pirata sa banwaan, nadaog an mga ini huli sa maisog na pamomoon kan prinsesa. Naglaban an prinsesa nin daing pangundangan bitbit an sarong sundang, sarong talibong, bilang sarong tunay na manlulusad. Alagad, guminana man kuta sinda dangan sana ta nagadan sa pakikilaban an prinsesa. An saiyang ka'ilusyon logologong ilinubong siya. Dakula an pag'ngalsan kan duman sa linobngan igwang tuminubo na sarong kahoy. Iyo ini an poon nin Kansilay, huring pamana kan prinsesa sa saiyang sakop.
Mga museo asin mga lumang harong
[baguhon | baguhon an source]Sa labing tolong polo na mga harong na tindog pa ngonyan sa kalumaan ninda asin presebadong gayo, an mga minasunod magagayon asin makalinga na pagbisitahon, an Balay Negrense Museum, an Jalandoni Museum asin an Museo Hofilena. Alagad, an huri iyo an pinakasangkap sa eksibit. Pano ini nin mga obra kan mga bantogan na mga pintor hale sa Amerika asin Europa asin kan mga Filipinong artistang nasyunal arog ki Amorsolo. May mga lumang kagamitan nakadispley arog kan mga koron, plato, mangko gibo sa antigong Tsina, mga gamit nakotkot sa nalubog na galleon, mga mwebles na an mga desenyo asin ukit paromdom kan panahon kan mga Espanyol igdi sa Filipinas asin mga rebulto kan mga santo kan Simbahan Katolika. An kag'ataman kaini iyo si Ramon Hofilena, sarong tunay na artista na nagbyahe na sa bilog na kinaban asin nadamot an siring na kuleksyon. Sya saro sa tagamana ni Manuel Severino Hofilena, sarong hasenderong Kastila na dati iyo an kagsadiri kan nasabing lumang harong.
An Balay Negrense iyo an lumang harong kan si dainang Victor Fernandez Gaston, sarong Kastilang hasendero. Pigdeklara ining heritage house kan National Historical Institute kan Marso 8, 1994.
An Museo Hofilena nagin sarong heritage house kan Abril 6, 1993 sa ri'gon kan B.R. Nu. 3 kan NHI.
Mga Barangay
[baguhon | baguhon an source]An siyudad kan Silay nababanga sa 16 na barangay.
- Balaring
- Barangay I (Pob.)
- Barangay II (Pob.)
- Barangay III (Pob.)
- Barangay IV (Pob.)
- Barangay V (Pob.)
- Barangay VI Pob. (Hawaiian)
- Eustaquio Lopez
- Guimbala-on
- Guinhalaran
- Kapitan Ramon
- Lantad
- Mambulac
- Rizal
- Bagtic
- Patag
Demograpiko
[baguhon | baguhon an source]| Taon | Tawo | ±% p.a. |
|---|---|---|
| 1903 | 25,214 | — |
| 1918 | 23,328 | −0.52% |
| 1939 | 39,483 | +2.54% |
| 1948 | 35,570 | −1.15% |
| 1960 | 60,324 | +4.50% |
| 1970 | 69,200 | +1.38% |
| 1975 | 104,887 | +8.70% |
| 1980 | 111,131 | +1.16% |
| 1990 | 101,031 | −0.95% |
| 1995 | 122,748 | +3.72% |
| 2000 | 107,722 | −2.76% |
| 2007 | 120,365 | +1.54% |
| 2010 | 120,999 | +0.19% |
| 2015 | 126,930 | +0.92% |
| 2020 | 130,478 | +0.54% |
| Toltolan: Philippine Statistics Authority[2][3][4][5] | ||
Toltolan
[baguhon | baguhon an source]- ↑ "2020 Census of Population and Housing (2020 CPH) Population Counts Declared Official by the President". Hulyo 7, 2021. Check date values in:
|date=(help) - ↑ Sensus kan Populasyon (2015). "Rehiyon VI (Sulnupang Bisaya)". Kabuuhang Populasyon kan lambang Provincia, Syudad, Banwaan asin Barangay. PSA. Retrieved 20 Jun 2016.
- ↑ Census of Population and Housing (2010). "Rehiyon VI (Sulnupang Bisaya)". Kabuuhan populasyon sa lambang Provincia, Syudad, Banwaan asin Barangay. NSO. Retrieved 29 Jun 2016.
- ↑ Mga Sensus kan Populasyon (1903–2007). "Rehiyon VI (Sulnupang Bisaya)". Table 1. Population Enumerated in Various Censuses by Province/Highly Urbanized City: 1903 to 2007. NSO.
- ↑ "Province of". Municipality Population Data. LWUA Research Division. Retrieved 17 December 2016.
Mga panluwas na takod
[baguhon | baguhon an source]- PhilAtlas.com
- Philippine Standard Geographic Code
- Local Governance Performance Management System
- Mga pintakasi sa Silay Archived 2011-09-19 at the Wayback Machine.
- Opisyal na websayt kan Silay City Archived 2011-10-03 at the Wayback Machine.
 Probinsya kan Negros Occidental | |
|---|---|
Bacolod (kapitolyo) | |
| Banwaan | |
| Syudad | |
Sarong saringsing an artikulong ini. Makakatabang ka sa Bikol Wikipedia sa pagparambong kaining pahina.