Güyük xan
 | Bu məqalədə heç bir məlumatın mənbəsi göstərilməmişdir. |
 | Bu məqalənin mətnini Azərbaycan dilinə uyğunlaşdırmaq lazımdır. |
| Güyük xan | |
|---|---|
| monq. ᠭᠦᠶᠦᠭ ᠬᠠᠭᠠᠨ monq. Гүюг хаан | |
| Şəxsi məlumatlar | |
| Doğum adı |
ᠭᠦᠶ᠋ᠦᠭ Гүюг |
| Doğum tarixi | 19 mart 1206 |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | 20 aprel 1248 (42 yaşında) |
| Vəfat yeri | |
| Fəaliyyəti | suveren[d] |
| Atası | Ögedey xan[1] |
| Anası | Töregene xatun |
| Ailəsi | Çingizlilər |
| Dini | Tenqriçilik |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Güyük xan — Göyük ya da Küyük olaraq da bilinir (d. 1206 — ö. 1248) — Çingiz xanın nəvəsi, Monqolların böyük xaqanı Ögedey xanın böyük oğlu və varisi. Ögedeyın 1241-ci ildə ölməsindən sonra hüquqi olaraq dövlət xaqansız qalır, ancaq faktiki olaraq 1241–1246-cı illərdə hakimiyyətdə Güyükün anası olur. 1246-cı ildə anasının ölümündən sonra həm hüquqi, həm də faktiki baxımdan Güyük xaqan olur və beləliklə, Monqol İmperiyası öz III xaqanına qovuşur.
Həyatı
[redaktə | mənbəni redaktə et]Eyni zamanda naiblik vəzifəsi aparan anası Töregene xatının siyasî manevrları sayəsində 1246-cı ildə toplanan qurultayda böyük xaqan (qaan) seçildi. Qərbi xristiyanlığınca hərətiklik olaraq qəbul edilen nəsranilikdən böyük ölçüdə təsirləndi və çevrəsinə xristian müşavirlər topladı. Xanlığa seçilişi Çingiz xanın başqa nəvəsi, Rusiya fatehi və Qızıl Orda dövlətinin qurucusu Batı xanın nifrətinə səbəb olsa da, erkən ölümü Böyük Monqol imperiyasının bütünlüklə parçalanmasını önlədi. Güyük xan Büri xanla birlikdə Batı xanı təhqir etmişdi. Batı xan onları Ögedey xana şikayət etdi və xan onları cəzalandırdı.
Həmçinin bax
[redaktə | mənbəni redaktə et]Xarici keçidlər
[redaktə | mənbəni redaktə et]
- Plano Carpini's account of the Mongols Arxivləşdirilib 2005-09-07 at the Wayback Machine
- Catholic Encyclopedia, "The Crusades" Arxivləşdirilib 2014-02-01 at the Wayback Machine
İstinadlar
[redaktə | mənbəni redaktə et]- ↑ China Biographical Database (ing.).
Lüğətlər və ensiklopediyalar | ||||
|---|---|---|---|---|
| Şəcərə və nekropolistika | ||||
| ||||
 | |
|---|---|
Çingiz xan (1206–1227) • Toluy xan naib olaraq (1227–1229) • Ögedey xan (1229–1241) • Töregene Xatun naib olaraq (1242–1246) • Güyük xan (1246–1248) • Oğul Qaymış naib olaraq (1248–1251) • Münke xan (1251–1259) • Arıq Buğa (11 avqust 1259–21 avqust 1264) • Xubilay xan (1260–1294) • Temur Olcaytu xan (1294–1307) • Külüg xan (1307–1311) • Ayurbarvada Buyantu Xan (1311–1320) • Keqen xan (1320–1323) • Yesun Temur (1323–1328) • Raqibaq xan (1328) • Tuq Temur (1328–1329) • Xutuqtu xan (1329) • Tuq Temur (1329–1332) • Riçinbal xan (1332) • Toqhon Teymur (1333–1368) | |
| |
|---|---|
Xubilay xan tərəfindən ölümlərindən sonra Yuan imperatorları kimi irəli sürülən erkən monqol hökmdarları
Çingiz xan • Tolui • Ögedey xan • Güyük xan • Möngke xan • Xubilay xan | |
1271-ci ildə Xubilay xandan başlayaraq Çinin imperatorları sayılanlar 1279-cu ildə Sun imperiyasının monqollar tərəfindən işğalından sonra bütün Çini idarə etdilər Xubilay xan • Temür xan • Külüg xan • Ayurbarwada Buyantu xan • Gegeen xan • Yesün Temür xan • Ragibagh xan • Jayaatu xan • Khutughtu xan • Jayaatu xan • Rinchinbal Kxan • Toqhon Teymur | |