William McKinley

William McKinley
Voz
25. Presidente d'Estaos Xuníos 4 marzu 1897 - 14 setiembre 1901 ← Grover Cleveland - Theodore Roosevelt → Eleiciones: eleiciones presidenciales d'Estaos Xuníos de 1896, eleiciones presidenciales d'Estaos Xuníos de 1900 21. Presidencia electa de los Estaos Xuníos 3 payares 1896 - 4 marzu 1897 ← Grover Cleveland - William Howard Taft → Eleiciones: eleiciones presidenciales d'Estaos Xuníos de 1896 39. gobernador d'Ohio 11 xineru 1892 - 13 xineru 1896 ← James E. Campbell - Asa S. Bushnell → miembru de la Cámara de Representantes de los Estaos Xuníos 4 marzu 1887 - 3 marzu 1891 gobernador xeneral de Filipines
Vida
Nacimientu	Niles (es) , 29 de xineru de 1843
Nacionalidá	Estaos Xuníos
Llingua materna	inglés
Muerte	Buffalo, 14 de setiembre de 1901 (58 años)
Sepultura	McKinley National Memorial (en)
Causa de la muerte	mancada por arma de fueu
Asesín	Leon Czolgosz
Familia
Padre	William McKinley, Sr.
Madre	Nancy Campbell Allison
Casáu con	Ida Saxton McKinley (es) (1871 – m. 1901)
Fíos/es	Katherine McKinley Ida McKinley
Hermanos/es	David Allison McKinley (en) James Rose McKinley (en) Annie McKinley (en) Helen McKinley (en) Mary McKinley (en) Abbie Celia McKinley (en) Sarah Elizabeth McKinley (en) Abner Osborn McKinley (en)
Estudios
Estudios	Allegheny College (es) University of Mount Union (en) Albany Law School (en) Poland Seminary High School (en)
Llingües falaes	inglés
Oficiu	políticu, abogáu, estadista
Altor	170 cm
Llugares de trabayu	Washington DC, Canton (es) y Poland (es)
Serviciu militar
Cuerpu militar	Exércitu de los Estaos Xuníos
Lluchó en	Guerra de Secesión
Creencies
Relixón	metodismu
Partíu políticu	Partíu Republicanu de los Estaos Xuníos
IMDb	nm0571838

William McKinley (29 de xineru de 1843, Niles ^(es)  – 14 de setiembre de 1901, Buffalo) foi'l ventenu quintu presidente de los Estaos Xuníos, y el postreru veteranu de la Guerra Civil qu'algamó esi cargu.

Mientres la década de 1880 foi un importante miembru del Partíu Republicanu. Como congresista, foi responsable de la medría de los aranceles a les importaciones (McKinley Tariff), como midida de prosperidá. Na so candidatura a les eleiciones presidenciales de 1896 promovió'l pluralismu ente los grupos étnicos. La so campaña foi diseñada por Mark Hanna, quien introdució nueves téuniques de publicidá que revolucionaron les campañes polítiques, y venció al demócrata William Jennings Bryan. Col so mandatu empezó un periodu de dominiu republicanu, nel que se fomentó l'actividá mercantil. Estaos Xuníos, amás, convertir nuna potencia mundial tres la so victoria na Guerra d'España y Estaos Xuníos. Esto dexó a McKinley volver ser escoyíu presidente en 1900 tres otra intensa campaña tamién frente a Bryan. No referente a política internacional sofitó la independencia de Cuba; la guerra con España dio-y a Estaos Xuníos el control de Puertu Ricu, Guam y Filipines.

El 6 de setiembre de 1901 foi tirotiáu pol anarquista Leon Czolgosz. Finó ocho díes dempués y convirtióse nel tercer presidente asesináu nel cargu, tres Abraham Lincoln y James Abram Garfield. Foi asocedíu por Theodore Roosevelt.

Infancia y mocedá

Nacíu en Niles, Ohio el 29 de xineru de 1843, William McKinley foi'l séptimu de nueve hermanos. En 1869 afitó la so residencia en Canton, Ohio, onde vivió hasta la so muerte. Los sos padres William y Nancy teníen oríxenes escoceses ya irlandeses.

En xunu de 1861, al empezar la guerra civil, apuntar nel ventenu tercer reximientu d'infantería de voluntarios d'Ohio del exércitu federal. El reximientu foi unviáu al oeste de Virxinia, onde pasó un añu lluchando contra pequeños destacamentos confederaos. El so superior, Rutherford B. Hayes, tamién futuru presidente de los Estaos Xuníos, xubir al rangu de sarxentu. Darréu siguió xubiendo hasta qu'en 1865, al rematar la guerra, algamara'l rangu de mayor. En 1869 conoció a quien sería la so esposa, Día Saxton, cola que contraería matrimonio dos años dempués.

Carrera política

Tres la guerra allegó a la Albany Law School, onde estudió abogacía. Exerció como abogáu ente 1869 y 1871.

Cola ayuda de Rutherford B. Hayes ye escoyíu como miembru del partíu republicanu pa la Cámara de Representantes, onde sirviría nos periodos 1877–1882 y 1885–1891. Coles mesmes foi presidente del Comité de Revisión de Lleis ente 1881 y 1883. En 1890 autorizó la McKinley Tariff, consistente nuna medría de los aranceles a les importaciones. Esta impopular midida, xunto con una gerrymandering, provocó que perdiera'l so sillón na Cámara de Representantes.

Gobernador d'Ohio

N'abandonando'l Congresu, Mckinley venció nes eleiciones pa gobernador d'Ohio de 1891, ganando al demócrata James Y. Campbell. En 1893 foi reelixíu venciendo nesta ocasión a Lawrence T. Neal. Ente les sos midíes como gobernador atopa l'aprobación de lleis p'aumentar les midíes de seguridá nel tresporte de trabayadores.

Eleiciones de 1896

N'azul los estaos ganaos por McKinley y en colloráu los ganaos por Bryan. Los númberos indiquen los votos eleutorales de cada estáu.

McKinley abandonó'l sillón de gobernador a principios de 1896, y col sofitu del so amigu Marcus Hanna empezó una activa campaña pa ser escoyíu pol partíu republicanu. Tres la designación nel congresu del partíu tornó a la so casa en Canton, Ohio, dende onde dirixó tola so campaña. El responsable de tola campaña foi Hanna, un ricu industrial. McKinley basó'l so discursu de campaña, en fomentar la industria y la banca y garantizando la prosperidá pa cada grupu nuna nación plural. Gracies a esti discursu McKinley llogró numberosos votos en zones obreres y de minoríes étniques, hasta esi momentu feudu del partíu demócrata. Mientres la campaña Hanna invirtió 3,5 millones de dólares, y desenvolvió innovadores maniobres publicitaries pa espublizar el discursu de McKinley. Finalmente, y anque primeramente Bryan encabezaba les encuestes, la victoria decantóse del llau de McKinley per un ampliu marxe.

Presidencia (1897–1901)

Política interna

McKinley cumplió lo prometío nel procesu eleutoral, yá que 1897 convertir nel añu de la recuperación bursátil, agrícola y una medría de la prosperidá. Esto debió en parte a un amenorgamientu del baturiciu políticu y en parte al enfotu de los grandes empresarios na nueva Alministración.

El 16 de xunu de 1897 roblóse'l Tratáu d'anexón de Ḥawai a los Estaos Xuníos d'América. El gobernador de Hawaii ratificó la midida rápido pero yera necesaria una mayoría de 2/3 nel Senáu. La solución foi anexonar Hawaii por aciu una resolución común que tan solo riquía mayoría en dambes cámares del Congresu. Por aciu l'anexón, los Estaos Xuníos comprometer a faer frente a la delda de 4 millones de dólares que tenía Hawaii. La resolución foi aprobada pero cuntó col votu en contra de la mayor parte de los miembros del partíu demócrata y munchos republicanos, ente los que s'atopaba Speaker Reed. Creóse una comisión formada por Shelby M. Cullom, John T. Morgan, Robert R. Hitt, Sanford B. Dole, y Walter F. Frear, que s'encargó de dotar d'un sistema de gobiernu a les islles. Esti sistema foi aprobáu por llei'l 30 d'abril de 1900. L'acta d'esclusión de la población China de 1882, foi ampliáu tamién a les islles y l'inmigración dende Hawaii al continente foi prohibida.

Estatua del Presidente en Walden, Nueva York.

Política esterior

Mientres el so mandatu McKinley propúnxose algamar la supremacía nos mercaos mundiales; pa ello mientres el so mandatu buscáronse nuevos mercaos, y dientro d'esta política incluyóse l'anexón de Hawaii y diversos intereses en China. Mientres la so dómina como congresista Mckinley defendió l'anexón de Hawaii cola cuenta de «americanizarla» y establecer una base naval.

Mientres esti periodu producieron dellos conflictos, principalmente con España. Los Estaos Xuníos teníen interés en Cuba, Filipines, Hawaii y China. McKinley nun pretendía anexonar Cuba sinón caltener un control comercial sobre ella. En Filipines pretendía instalar una base p'axustar con China y asitiase dientro de la política asiática.

McKinley llegó a dicir:

Yo caminaba pola Casa Blanca, nueche tres nueche, hasta medianueche; y nun siento vergüenza al reconocer que más d'una nueche cayí de rodíes y clamié lluz y guía al Dios Toupoderosu. Y una nueche, tarde, recibí La so orientación, nun sé cómo, pero recibir: primero, que nun tenemos de devolver les Filipines a España, lo que sería cobarde y deshonroso; segundu, que nun tenemos d'apurrir les a Francia nin a Alemaña, los nuesos rivales comerciales nel oriente, lo que sería indignu y mal negociu; terceru, que nun tenemos de dexar -y les a los filipinos, que nun tán preparaos p'autu-gobernase y llueu sufriríen peor desorde y anarquía qu'en tiempos d'España; y cuartu, que nun tenemos más alternativa que recoyer a tolos filipinos y educalos y alzalos y civilizalos y cristianizarlos, y pola gracia de Dios faer tou lo que podamos por ellos, como próximos por quien Cristu tamién morrió. Y entós, volví a la cama y dormí fondamente, y a la mañana siguiente mandé llamar al inxenieru xefe del Departamentu de Guerra (el nuesu creador de mapes) y díxi-y que punxera a les Filipines nel mapa de los Estaos Xuníos, ¡y ellí tán, y ellí van quedar mientres yo sía presidente!

William McKinley

Nel Llibru de los sucesos, d'Isaac Asimov, recuéyese l'anécdota de que, cuando-y foi anunciada tomar de Manila, la capital filipina, el presidente McKinley tuvo que buscar les Filipines nun globu terráqueo, pos nun sabía ónde se topaben.

McKinley unvió 110 000 soldaos a Filipines, y desamarró el Xenocidiu filipín (en pocos años morrieron más d'un millón de civiles filipinos).

N'azul los estaos ganaos por McKinley y en colloráu los ganaos por Bryan. Los númberos indiquen los votos eleutorales de cada estáu.

En Cuba, McKinley atopó'l sofitu de la oligarquía cubana la cual naguaba por la independencia pa poder comerciar llibremente. El capitán xeneral español Valeriano Weyler, designáu pa la isla, decidió recurrir a la política de «Reconcentración», consistente en concentrar a los llabradores en reserves vixilaes. Munchos cubanos pudientes empezaron a reclamar en Washington la intervención d'Estaos Xuníos. Mientres, en L'Habana asocedíen les manifestaciones ente independentistes y españolistes. La opinión pública d'Estaos Xuníos influyida pola prensa mariella dirixida pol magnate William Randolph Hearst empezó a sofitar una salida armada al conflictu. Primeramente tanto McKinley como los principales empresarios d'Estaos Xuníos nun sofitaron esta midida, pero la misteriosa esplosión del Maine el 15 de febreru de 1898 encendió entá más a la opinión pública lo que provocó que'l Congresu aprobara un ultimátum a España na que-y esixía'l so retirada de la isla. Ante esti ultimátum el gobiernu español asitióse refugando la so vinculación cola esplosión del Maine y declarando la guerra en casu d'invasión de los sos territorios. La guerra finalmente duró tan solo 113 díes y terminó col tratáu de París que dexó a los Estaos Xuníos controlar Guam, Filipines y Puertu Ricu y de forma temporal Cuba.

Reeleición en 1900

Nes eleiciones de 1900 McKinley volvió tener como rival al candidatu demócrata William Jennings Bryan, que sofitara la guerra de Cuba inclusive apuntándose como voluntariu pero que pela cueta s'opunxo a l'anexón de Filipines. Los ésitos económicos y la victoria frente a España dexaron a McKinley una bona victoria.

Asesinatu

Artículu principal: Asesinatu de William McKinley

Representación del asesinatu de McKinley, tirotiáu por Leon Czolgosz.

McKinley y la so esposa allegaron el 5 de setiembre de 1901 a la Esposición Panamericana que tenía llugar en Buffalo, Nueva York, yá que el presidente diba pronunciar un discursu relativu a comerciu esterior. El segundu día (6 de setiembre), allegó al Templu de la Música onde empezó a saludar a les persones rexuntaes nel mesmu. Una d'eses persones yera l'anarquista Leon Czolgosz quien lo esperaba con un revólver tapáu por un pañuelu na so mano derecha. A les 16.07 el presidente recibió dos disparos. El primeru algamó-y el costazu, ente que al segundu travesólu'l estómagu, el colon, unu de los reñones y quedó agospiáu nel llombu.

La primer bala foi fácilmente estrayida, pero los doctores nun fueron capaces d'atopar la segunda. Yá que los posibles daños derivaos de la estracción de la segunda bala podíen ser graves, los doctores decidieron dexala.

Na feria presentárase la máquina de rayos X, pero los doctores yeren ronciegos al so usu yá que desconocíen los posibles efeutos secundarios. Coles mesmes, y a pesar de que munchos de los edificios de la feria cuntaben con lluz llétrico la sala d'operaciones del hospital escarecía d'ella polo que los doctores viéronse obligaos a utilizar cazos pa reflexar la lluz del sol y asina poder tratar les firíes del presidente.

Los doctores de McKinley creyeron que'l presidente recuperaríase, y de fechu tuvo doliente mientres una selmana nel llar del direutor de la esposición. Na mañana del 12 de setiembre, recibió'l so primer alimentu oral lo que-y fixo sentir se meyor. Pero esa mesma tarde'l so estáu de salú empioró, lo que-y fixo entrar en choque. A les 2:15 de la mañana del día 14 finó por cuenta de la cangrena. Foi soterráu en Canton, Ohio.

Czolgosz foi xulgáu y condergáu a pena de muerte. Foi lletrocutáu na prisión de Auburn el 29 d'ochobre de 1902.

Ver tamién

• Maldición de Tecumsé

Enllaces esternos

• Wikimedia Commons tien conteníu multimedia tocante a William McKinley.
• Wikiquote tien frases célebres suyes o que faen referencia a William McKinley.
• Documental amateur Asesinatu del presidente McKinley: combalechadura. Parte 1 de 2.
• Documental amateur Asesinatu del presidente McKinley: combalechadura. Parte 2 de 2.

• Datos: Q35041
• Multimedia: William McKinley
• Cites famoses: William McKinley

Artículu de traducción automática a partir de "William McKinley" que necesita revisión. Quita l'avisu cuando tea correxíu.