iBet uBet web content aggregator. Adding the entire web to your favor.
iBet uBet web content aggregator. Adding the entire web to your favor.



Link to original content: https://ast.wikipedia.org/wiki/Nacionalismu_vascu
Nacionalismu vascu - Wikipedia Saltar al conteníu

Nacionalismu vascu

De Wikipedia
L'arbol de Guernika ye un símbolu de les llibertaes vasques.

El nacionalismu vascu xurde no cabero del sieglu XIX, tres la Tercer Guerra Carlista y la casi supresión dafecu de los fueros (lleis propies). El primer partíu políticu abiertamente nacionalista ye'l Partíu Republicanu Navarru, que converxe cola organización vizcaína de Sabino Arana Goiri pa formar el Partíu Nacionalista Vascu (EAJ-PNV), nun contesto de la corriente del Romanticismu.

No cabero del sieglu XIX apaecen nel país vascu unes corrientes defensores de la llingua y cultura vasques, los llamaos “euskeros”, que reaicionan contra la perda de valores prevocada pola fuerte inmigración pola creciente industrialización del país. Sabino Arana Goiri, consideráu'l creador del nacionalismu vascu xunta'l so hermanu Luis Arana Goiri, llimitóse a recoyer toes estes idees presentes na sociedá vasca.. Amas do EAJ-PNV que fundo y lideró, ye'l creador de dalgunos signos de la identidá vasca: La “Ikurriña” y el sostantivu Euzkadi ( qu'anguañu suel escribise como Euskadi, anque munchos prefieren emplegar el más xenuín Euskal Herria.

Partíu Nacionalista Vascu

[editar | editar la fonte]

Ver articulu principal Partido Nacionalista Vasco

El PNV apaez como ún de los primeros partíos democristianos d'Europa, oscilando siempre ente los sos principios independentistes y el so prgamatismu pactista. Tien sio en tolos periodos democráticos d'España la fuercia política principal del País Vascu. En Navarra, tien tamién una importante presencia hasta los años 80, nos que os jeltzales navarros e gran parte de los guipuzcoanos escindiéronse pa formar Eusko Alkartasuna.

República, Guerra Civil y Dictadura

[editar | editar la fonte]

El primer nacionalismu vascu d'izquierdes ye Aición Nacionalista Vasca (EAE-ANV), con ciertu pesu nel periodu republicanu. Nesta dómina, les demandes nacionalistes d'autonomía reconoceránse cuando'l güelpe d'estáu de 1936 cuadno se firmará'l Estatutu d'Estella pal País Vascu. Cola cayía de Vizcya en 1937 y la rendición de les milicies vasques en Santoña (Pactu de Santoña), fina esti breve periodu d' autonomía moderna. Mientres la primer fase del franquismu la parte sur del País Vascu viviu algunos episodios de guerrilla (o maquis). En 1959 xurde ETA, que escomencipiará la so actividá armada de magar 1968. Nesti periodu, ente otros atentaos, ETA asesinó a Carrero Blanco, consideráu como'l posible continuador del réxime dictatorial.

Fechos recientes

[editar | editar la fonte]
  • ETA declara por primer vegada na so historia una tregua indefinida y los distintos partíos nacionalistes (PNV, EA, Batasuna) y Ezker Batua-Izquierda Unida (EB-IU) o [Partíu Carlista]], xunto a otros axentes sociales, firmen el Pactu de Lizarra (o d'Estella) comprometiéndose en que son los propios cidadanos vascos los que deben decidir el futuru d'Euskal Herria y buscar el fin de la violencia.

Fuercies polítiques nacionalistes vasques

[editar | editar la fonte]