Anno Domini

Anno Domini (en llatín, ‘nel añu del Señor’), embrivíu A. D., ye un indicador calendariu que señala que la cifra antecedente ta cuntada a partir del añu cristianu de la nacencia de Xesucristu (Xesús de Nazaré), consideráu l'entamu de la era cristiana.

N'asturianu emplégase con más frecuencia l'equivalente «dempués de Cristu» (del griegu Χριστός [jristós, ‘l'Unxíu’], referíu a Xesús) embrivíu d. C. pa numberar los años de la era cristiana. Asina, 1492 A. D. y 1492 d. C. representen dambos l'añu en que Colón llegó a América.

Esta designación usar pa numberar los años nel calendariu xulianu y el calendariu gregorianu. La formulación llatina orixinal Anno Domini Nostri Iesu Christi foi simplificada darréu como anno Domini, siendo tal añu determináu nel 525 por Dionisio el Exiguo nel so Tabla de Pascues, adoptándose pola Europa occidental mientres el viii y n'Oriente nel sieglu xvi.

Agora bien, hasta'l sieglu XVI, l'entamu del añu podía empezar en distintos meses y feches, según tuviérense en cuenta unes o otres tradiciones y unos o otros fechos importantes na vida de Cristu: l'Estilu Bizantín (l'añu empieza'l 1 de setiembre), l'Añu de la Encarnación (el 25 de marzu), l'Añu de la Natividá (el 25 d'avientu), l'Añu de la Circuncisión (el 1 de xineru), l'Estilu Venecianu, etc.^[1]

Cálculu erróneu

El papa Hormisdas encargó a Dionisio el Exiguo l'establecimientu del añu de nacencia de Xesucristu como añu primeru de la era cristiana. Sicasí, Dionisio equivocar nel cálculu, ente cuatro y siete años^[2] al datar el reináu de Herodes I el Grande, deduciendo que Xesús nació l'añu 753 a. o. c., cuando tuvo de ser el 748 a. o. c.

Popularización

L'historiador anglosaxón Beda el Venerable, que taba familiarizáu cola obra de Dionisio el Exiguo, utilizó anno Domini, datando'l so Historia ecclesiastica gentis Anglorum, terminada en 731. Nesta mesma hestoria tamién utilizó otru términu llatín, ante vero incarnationis dominicae tempus (‘el tiempu antes de la encarnación verdadera del Señor’), equivalente al «antes de Cristu», pa identificar los años anteriores al primer añu d'esta era,^[3] estableciendo asina la norma de nun utilizar un añu cero, a pesar d'utilizar el cero nel so cómputu. Tanto Dionisio como Beda consideraron anno Domini a partir de la encarnación de Xesús, pero la distinción ente la Encarnación y la Navidá nun s'ellaboró hasta finales del sieglu ix, cuando en dellos llugares el momentu de la Encarnación foi identificáu cola concepción de Cristu, esto ye, l'Anunciación del 25 de marzu.

Nel continente européu, el anno Domini foi introducíu como la yera escoyida nel Renacimientu carolinxu por Alcuino. El so respaldu pol emperador Carlomagno y los sos socesores popularizó'l so usu y espublizóse por tol Imperiu carolinxu. Según la Enciclopedia Católica, los papes siguieron fechando los documentos acordies colos años del so reináu mientres dalgún tiempu, pero l'usu del anno Domini adulces fíxose cada vez más común nos países católicos de los sieglos xi al xiv. Los países ortodoxos namái empezaron a adoptar el anno Domini en llugar del calendariu bizantín en 1700, cuando Rusia facer, ente qu'otros adoptar nos sieglos xix y xx.

A pesar de que l'usu de anno Domini taba xeneralizáu mientres el sieglu ix, el antes de Cristu (o'l so equivalente) nun foi común hasta muncho más tarde. Beda utilizó la espresión anno igitur ante incarnationem Dominicam (‘antes de la Encarnación del Señor’) dos veces. Un Anno an xpi nativitate (‘nel añu antes de la nacencia de Cristu’) atópase en 1474 nuna obra d'un monxu alemán.^{[nota 1]} En 1627, el teólogu xesuita francés Denis Pétau (Dionysius Petavius en llatín), cola so obra De doctrina temporum, popularizó l'usu ante Christum (llatín pa «antes de Cristu») pa marcar los años anteriores a anno Domini.

Fecha aceptada

Esta numberación d'años basada na era cristiana ye predominante en munchos llugares del mundu, según nel usu comercial y científicu. Foi l'estándar global mientres décades, siendo reconocida por instituciones internacionales como la Organización de les Naciones Xuníes y la Unión Postal Universal. Tal predominancia deber a la relevancia de la cristiandá nel mundu occidental y la influyencia d'ésti na ciencia, teunoloxía y el comerciu, según pol fechu de que'l calendariu gregorianu foi consideráu mientres bastante tiempu como astronómicamente correutu.^{[nota 2]}

Usu n'abreviatura

L'usu tradicional del llatín asitia l'abreviatura A. D. antes del añu; por casu: A. D. 2007 (lléase «anno Domini dos mil siete» y traduzse ‘nel añu del Señor de 2007’). Nel casu n'asturianu de d. C. (dempués de Cristu), l'abreviatura asitiar tres l'añu; por casu: 64 d. C. (lléase «sesenta y cuatro dempués de Cristu»).

Na actualidá ye común atopar A. D. dempués del añu; por casu: 2007 A. D. (lléase «dos mil siete annos Domini» y traduzse absurdamente como ‘2007 nel añu del Señor’). Tamién se suel amestar l'abreviatura dempués de los númberos de sieglu y mileniu; por casu: sieglu IV A. D., a pesar de que nesos casos la traducción lliteral nun ye congruente: ‘sieglu cuatro nel añu del Señor’.

Otres denominaciones equivalentes

N'asturianu, como yá se comentó, en cuenta de Anno Domini, úsase xeneralmente la espresión «dempués de Cristu» o «dómina cristiana», embrivida como «d. C.».

Era común

Pa evitar la referencia al cristianismu, entá calteniendo la datación cristiana, foi introducida la espresión vulgaris era, que suel traducise al asturianu como «era común», embrivida en «e. c.» o «E. C.». Nos países anglosaxones úsase «common era», embrivíu «C. E.».

Les siguientes espresiones son por tanto equivalentes:

2015 A. D., 2015 d. C., 2015 e. c., 2015 C. E., 2015 E. V.

En llingua inglesa, en manera paecida al usu llatín, asítiase l'abreviatura antes del númberu del añu, por casu: AD 2006.

Anno Salutis

Anno Salutis, frecuentemente traducíu del llatín como ‘nel añu de gracia’ o ‘nel añu de la salvación’, ye una espresión equivalente a anno Domini, porque pal cristianismu la nacencia de Xesús significó l'entamu de la salvación.

Trátase d'una espresión usada hasta'l xviii. Apaez de cutiu nuna forma más ellaborada como Anno Nostrae Salutis (‘nel añu de la nuesa salvación’, embrivíu An. Nos. Sal.), Anno Salutis Humanae (‘nel añu de la salvación de los homes’, embrivíu An. Sal. Hum.) o Anno Reparatae Salutis (‘nel añu de la salvación realizada’, embrivíu An. Rep. Sal.).

Ver tamién

Notes

↑ Werner Rolevinck en Fasciculus temporum (1474) usaba Anno an xpi nativitatem (‘nel añu antes de la nacencia de Cristu’) pa tolos años ente la creación y Xesucristu. «xpi» ye'l griegu χρι n'escritura llatino, una abreviatura críptica pa Cristu. Esta frase apaez al aviesu nel centru del rectu de los folios (páxines de la derecha). El papa Sixto IV solía utilizar xeneralmente anno christi o la so forma críptica anno xpi (nel versu de los folios de la izquierda). Utilizaba tamién anno Mundi xunto con toos estos términos pa tolos años.
↑ La duración permediu del añu nel calendariu gregorianu ye de 365,2425 díes, averando'l añu trópicu permediu hai más de cinco milenios. L'añu trópicu ye agora bien cercanu a 365,2421875 díes, esto ye, aproximao 27 segundos al añu más curtiu. Lo cual supón un error de 1 día per cada periodu de 3200 años

Referencies

↑ De Francisco Olmos, José María (2010). Manual de Cronoloxía: la datación documental histórica n'España. Fidalguía. ISBN 9788489851665.
↑ David.E.Duncan.Calendar 1999:humanity's epic struggle to determine a true and accurate year ISBN 0-380-79324-5
↑ Beda 731, Llibru 1, Capítulu 2.

[4] Werner Rolevinck en Fasciculus temporum (1474) usaba Anno an xpi nativitatem (‘nel añu antes de la nacencia de Cristu’) pa tolos años ente la creación y Xesucristu. «xpi» ye'l griegu χρι n'escritura llatino, una abreviatura críptica pa Cristu. Esta frase apaez al aviesu nel centru del rectu de los folios (páxines de la derecha). El papa Sixto IV solía utilizar xeneralmente anno christi o la so forma críptica anno xpi (nel versu de los folios de la izquierda). Utilizaba tamién anno Mundi xunto con toos estos términos pa tolos años.

[gregorian-5] La duración permediu del añu nel calendariu gregorianu ye de 365,2425 díes, averando'l añu trópicu permediu hai más de cinco milenios. L'añu trópicu ye agora bien cercanu a 365,2421875 díes, esto ye, aproximao 27 segundos al añu más curtiu. Lo cual supón un error de 1 día per cada periodu de 3200 años

[1] De Francisco Olmos, José María (2010). Manual de Cronoloxía: la datación documental histórica n'España. Fidalguía. ISBN 9788489851665.

[2] David.E.Duncan.Calendar 1999:humanity's epic struggle to determine a true and accurate year ISBN 0-380-79324-5

[3] Beda 731, Llibru 1, Capítulu 2.

[1]

[2]

[3]

[nota 1]

[nota 2]