Sueskanaal

30.70532.344166666667

Sueskanal​

Ägypten

Laag vum Sueskanaal

Port Said, im Hintergrund s Suez Canal Authority bulding - 11/1957

Yfaart i dè Sueskanal bi Port Said, im Hintergrund Port Fouad mit sinèrè „Großè Moschee“

Dè Sueskanaal (au Suezkanaal, arabisch قناة السويس‎, Qanāt as-Suwais) isch èn Schifffahrtskanaal z Ägyptè zwischè dè Haffèschtädt Port Said un Port Taufiq bi Sues, wellè s Mittelmeer übber dè Isthmus vo Sues mit èm Rootè Meer vobindet un dè Seeschifffahrt zwischè m Nordatlantik un Indischè Ozean dè Wäg um Afrika ersparè duèt. Er isch am 17. Novembèr 1869 eröffnet worrè. Sini Längi übber Land bedrait 162,25 km. Sit dè 2009 fèrtiggschtelltè Vodüèfig isch er yschlièßlich dè nördlichè un südlichè Zuèfaartskanääl 193,30 km lang. Dè Kanaal bildet d Gränz zwischè Afrika un Asiè.

Dè Sueskanaal isch èn schlüüsèlosè Meerwassèrkanaal, wo – im Gegèsatz zu Kanääl wiè èm Panamakanaal, welli èn Höhèunterschyd übberwindet – kein ständigè Wassèrnõchschub benötiget.

Dè Kanaal ka vo allè Schiffen (Handels- un Chriègsschiff) vo allè Nationè zu allè Zitè (Fridèns- un Chriègszitè) zu glychè Bedingigè benutzt wörrè.

Für Chriègsschiff vo chriègfüürendè Nationè geltet beschtimmti Yschränkigè, zum Byschpill Durchfahrt ohni Halt un kei Vosorgig. Sell isch i dè einèwäg geltendè Konvention vu Konschtantinopel vum 29. Oktobèr 1888 voybart worrè. Chriègsschiff sin vopflichtet, iri Durchfahrt bim ägiptischè Ußèminischterium, èm Voteidigungsminischterium un dè Behördè für maritimi Sicherheit aazmeldè.

Vom Juni 1967 (Sechsdagechrièg) bis Juni 1975 isch dè Sueskanaal gschperrt gsi.

Schrybwys

Uusgehend vum arabischè Namè vo dè ägiptischè Stadt isch diè dütschi Transkription Sues korrèkt; so stõt si au im Dudè. Dè arabische Namè السويس wörd hocharabisch as-Suwais, ägiptisch es-Swēs uusgschprochè (wobi mo s w „änglisch“ – also als konsonantischs u – uusschprèchè duèt).

Diè öfters au aazträffendi Schrybwys Suez entschpricht dè änglischè un dè französischè Transkription.

Gegèwärtigè Kanaal

Eignung für diè meischtè Schiff

Dè Sueskanaal ka sit 2010 beladeni Schiff vo 240.000 DWT uffnää. Nǒch Aagaabè vo dè Suez Canal Authority (SCA) vum Januar 2010 könned alli gegèwärtig üblichè Handelsschiff unbeladè mit Ballascht bassyrè, au großi Tanker (VLCC un ULCC). Voll beladè könned 62,6 % vo dè Tanker, 96,8 % vo dè Massèguètfrachter (Bulk Carrier) un 100 % vo dè Containerschiff un anderi Schiff bassyrè. Dè Sueskanaal ka im Brinzyp au vo Spezialschiff wiè Bohrplattformè, Ponton usw. befahrè wörrè.

Schiff, wo z groß für dè Sueskanaal sin, nennt mo Capesize.

Vokürzig vo dè Entfärnigè

Für dè übberwigendè Deil vo dè Schifffahrt zwischè m Nordatlantik (USA un Europa) un Vorderasiè/Asiè vokürzt s Bruuchè vom Sueskanaal d Entfärnung erheblich.

Als Byschpill siged folgendi Relationè uffgfüürt (Entfärnigè in Seemeilè):

Streggi	via Sueskanaal	via Kapschtadt	Erschparnis	in %
Ras Tanura – Rotterdam	6.436	11.169	4.733	42 %
Ras Tanura – New York City	8.281	11.794	3.513	30 %
Singapur – Rotterdam	8.281	11.755	3.647	30 %

Zuèlässigi Schiffsgrößi

Dè zuèlässige Düèfgang betrait sit Januar 2010 max. 66 ft bzw. 20,1 m. Sell gildet für Schiff bis zuè nèrè Breite vo 50 m. Dè max. Düèfgang reduzyrt sich bi breiterè Schiff schrittwys bis uff 40 ft bzw. 12,2 m für Schiff mit èrè Breiti vu 254 ft 3 in bzw. 77,49 m. S isch blaant, au d Uuswychkanääl entsprèchend z vodüèfè. È Machbarkeitsschtudiè für è witere Vogrößerig vom Düèfgang uff 72 ft bzw. 21,95 m isch im Gõõ.

D Längi vo dè Schiff isch nit beschränkt.

Diè zuèlässig Höchi betrait max. 68 m.

Diè zuèlässig Breiti betrait max.:

• 254 ft 3 in bzw. 77,49 m nõch spezieller Aafrõg bi dè SCA
• 245 ft 3 in bzw. 74,75 m bi Windgschwindigkeitè unter 10 kn
• 210 ft bzw. 64,0 m ohni Yschränkigè.

Dimensionè un Streggèfüürig

Längi

Dè Kanaal hèt è übber Land füürendi Längi vo 162,25 km (Port Said bis Ismailia: 78,5 km; Ismailia bis Port Taufiq: 83,75 km). Vo Port Said uus füürt èn 2,4 km langè Wellèbrècher is Mittelmeer usè, wo urschprünglich dè durch d Wescht-Oscht-Strömig aagschwemmte Nilschlamm abhaltè hèt sollè.

Schifffahrtstechniscch fangt dè Sueskanaal a dè Tonnè aa, welli 22 km vor Port Said dè Aafang vo dè Yfahrtsrinnè un dè Wartezonè markyrt un hört 9 km südlich vom südlichè Uusgang vo Port Taufiq uff. Dõdruus ergit sich è Gsamtlängi vo 193,30 km.

Begegnigsschtellè

Dè Kanaal wörd eispurig befahrè un hèt deshalb drei Begegnigsschtellè vo insgsamt 78 km Längi: Port Said Eastern Entrance, Ballah By-Pass, Großè Bittersee mit Wartezonè.

Düèfi

Tùpischè Kanaal-Querschnitt

Dè Kanaal hèt sit 2010 è Wassèrdüèfi vo 24 m.

Breiti

Im Nordè isch dè Kanaal am Wassèrschpygel 345 m un a dè Sollè 215 m breit. Im Südè lyget diè entschprechendè Maaß bi 280 m un 195 m.

Querschnitt

Dè Querschnitt vom Kanaal betrait 4.800 m² im Nordè un 4.350 m² im Südè (gegèübber 304 m² im Johr 1869).

Gezeitè

Dè Tidèhuub betrait 0,5 bis 0,7 m z Port Said un 0,8 m bis 1,4 m z Sues (nõch anderè Aagabè bis zu 2 m). Dè Sueskanaal hèt deshalb nu am südlichè Ènd è gringi Gezeitèschtrömig.

Streggèführig

1881 Zeichnig vom Sueskanaal

Im Nordè fangt dè Sueskanaal mit dè Yfahrt zum Hafè Port Said bzw. zum Eastern Entrance, wo für d Entlaschtig vom Hafè un für d Zuèfahrt zum neuè öschtlichè Hafè diènt. Nõch ca. 18 km voeinigt sich dè öschtliche Zweig mit sellem vo Port Said diräkt nõch Südè füürendè Hauptkanaal. Sebbè füürt witer durch s früèner als Menzalehsee benamste Schwemmland, wo unter landwirtschaftlichè Flächè witgehend voschwundè isch un durch diè beidè Hälftè vom Ort El Qantara, bis er nõch ca. 33,5 km dè Ballah By-Pass erreicht, wo mit èrè Längi vo 10 km dè früènerè Ballahsee ersetzè duèt. Nõch èrè lychtè Biègig Richtung SSW un witerè 17 km erreicht dè Kanaal dè Timsahsee mit dè Stadt Ismailia. Dè Timsahsee wärd in èrè Kurvè mit großem Radius sitlich ligè glõ. Nõch 16 km fangt dè By-Pass aa, wo in südöschtlicher Richtig in dè Große Bittersee un zu dè dörtigè Wartezonè füürt. Die inènand übbergehendè Bitterseè hèn zämmè mit sellem By-Pass è Längi vo ca. 40 km. È lychti Kurvè un diè letscht, diräkt gu Südè füürendi Streggi vo ca. 27,25 km füürt zum Uusgang z Port Taufiq umittèlbar nebbè m Hafè vo Sues.

Suez Canal Authority

Eigètümer vom Kanaal isch d Suez Canal Authority, wo s sit èm 26. Juli 1956 git. Selli Organisation isch für dè Betrièb, Wartig, Reperatur un Erwiterig vom Kanaal sowiè dè Sicherheit vom Vokeer voantwortlich. Si stellt d Vokeersreglè (Rules of Navigation) un d Gebüürètabellè (Tolls) uff un zièt d Gebüürè y.

Vokeerssischteem

Feschtgmachti Schiff z El Ballah

USS Bainbridge (CGN-25) 1992 im Sueskanaal

Dè Schiffsvokeer wörd durch è radar- un computergschtüeretes Vokeersleitsischteem übberwacht un gschtüèret.

Im gsamtè Kanaal bschtôt Lotsèpflicht. Für jedi Faart sin vir Lotsè zuèschtändig un zwar für:

• diè nördlich Yfaart bis Port Said;
• Port Said bis Ismailia;
• Ismailia bis Port Taufiq (Sues);
• Port Taufiq bis i d offeni See.

D Högschtgschwindigkeit betrait 11–16 km/h je nõch Streggèabschnitt un dè Gezeitèschtrömig im Südènd vom Kanaal. Èn Mindeschtabschtand vo 2 bis 3 km isch yzhaaltè.

S wörd wiè im Eibaanvokeer in Konvois gfaarè, welli vo dè Suez Canal Authority nõch bschtimmtè Kriteriè zämmègschtellt wörrè (Gfaarèklass, Schiffskategory, Aameldezitpunkt).

Vo Port Said fahrè däglich zwei Konvois ab: „N1“ um 00:00 Uhr un „N2“ um 07:00 Uhr. Vo Port Taufiq/Sues faart däglich ein Konvoi „S“ um 06:00 Uhr ab.

In èm komplizyrt schinendè Begegnigssischteem wartet „N1“ im großè Bittersee un „N2“ im Ballah By-Pass uff dè Gegèvokeer, wòhrend Konvoi „S“ vo Südè uus ohni Haalt durrèfahrè duèt un dè Kanaal z Port Said durch dè öschtliche By-Pass volôtt.

S Durrèfaarè duèret insgsamt öppè 12 bis 16 Stundè.

Gebüürè

D Gebüürè wörred nõch èrè Tabellè anhand vo dè „Suez Canal Net Tonnage“ (SCNT) in Sonderzièigsrächt berechnèt un in US-Dollar, Euro, Pfund Sterling un einigè anderè Wäärigè zallt.

D Suez Canal Net Tonnage ergit sich uss èm „Suez Canal Special Tonnage Certificate“, wo jedès Schiff bi jederè Yfahrt bruucht un wo vo dè voschidnè Klassifizyrigsgsellschaftè uusgschtellt wörd. D Reglè für selli Schiffvomessig sin urschprünglich durch è internationali Kommission 1873 z Konschtantinopel feschtglait worrè un findet sich hüt nõch zwischèzitlichè Ergänzigè un Aabassigè a d Entwicklig vom Schiffbau i dè Rules of Navigation vo dè Suez Canal Authority.

2012 hèt d Suez Canal Authority 5.129,7 Mio. USD für d Passage vo insgsamt 17.225 Schiff ygnõ, also im Durchschnitt öppè 298.000 USD pro Schiff. D Gebüürè sin asè hoch, dass es sich für Reedereiè (je nõch Raamèbedingigè, z. B. Prys für Chraftschtoff, Charterrõte un Fahrtgschwindigkeit; luèg Slow steaming) loonè ka, d Routè um s Kap vo dè Guètè Hoffning z faarè.

Sicherheitsvorkeerigè

Dè Kanaal wörd durch s erwäänti Vokeersleitsischteem übberwacht. D Rules of Navigation enthaaltè detaillyrti Aaforderigè an diè technischi Uusrüschtig vo dè Schiff. Unter anderem müèn starki Schywòrfer, Festmachleinè un Bötli zum Feschtmachè (samt dè örtlichè lizenzyrtè Crew) mitgfüürt wörrè. Entlang vom Kanaal sin alli 125 m Poller zum Feschtmachè vo dè Schiff vorhandè. D SCA haaltet Schlepper für Notfäll bereit. Dè Vokeer volauft praktisch unfallfrei. Trotzdèm hèt dè 85.000-DWT-Öltanker Tropic im Novembèr 2004 wegè m Maschinnèschadè d Fahrrinnè für è baar Däg blockyrt.

Süèßwassèrkanaal – Ismailia-Kanaal

Ismailia-Kanaal

Well dè Isthmus vo Sues urschprünglich fascht è reini Wüèschtè ohni Trinkwassèrvorkõ gsi isch, hèt mo schu i dè èrschtè Konzession feschtglait, dass zämmè mit èm Sueskanaal èn Süèsswassèrkanaal vom Nil gu Ismailia un witer nõch Sues baut wörrè muè. Demèntschprechend füürt hüt dè meischtens Ismailia-Kanaal benamste Süèsswassèrkanaal vom Nil bi Kairo durch s Wadi Tumilat nõch Ismailia. Vo dört füürt èn südlichè Zwyg nõch Südè übber Sues usè, èn anderè Zwyg füürt nõch El Qantara un vo dört barallel zum Sueskanaal nõch Port Said. Selli Kanääl sin hüt Deil vo uusdeentè Bewässerigsgebièt.

Dè Ismailia-Kanaal diènt hüt dè Vosorgig vo rund 12 Mio. Ywohner entlang èm Kanaal, bsunders z Ismailia un Sues, un unterschtôt dè Suez Canal Authority. Er hèt è Breiti vo meischtens 60 m un è Düèfi vo 4,6 m kurz nõch Kairo un 2,5 m bi Ismailia, wobi d Düèfi mit dè Johreszitè schwankè duèt. Well dè Kanaal in traditioneller Wys baut worrè isch, stôt er mit èm Grundwassèr in Vobindig, uss dèmm er wòrend dè Zit vom Nidrigwassèr (Januar bis März) erheblichi Wassermengè kriègt un a des er wòrend dè hochè Wassèrschtänd widderum großi Mengè abgit. S Kanaalwassèr isch belaschtet durch Schäddè a dè Uferböschigè sowiè diräkt a dè Induschtry, dè Landwùrtschaft un Wohnbebauig, wo sich a sim Ufer befindet. Bi Nidrigwassèr kunnt s zuè nèrè Algèbildig.

Zwischè Kairo un Ismailia git s acht Wassèruffbereitigsaalaagè, i dennè s Wassèr gfilteret un chloryrt wörd. Nõch èrè Untersuchig, wo 2004 durrègfüürt worrè isch, git s keini Colibakterien im uffbereitetè Wassèr, suscht abber mikrobiologischi, organischi un anorganischi Belaschtungè. D Untersuchig hèt dõher vorgschlagè, moderni Uffbereitigsmethodè znägscht uff iri Wùrksamkeit im örtlichè Klima hy z teschtè un denn entschprechènd aazwendè.

Querigè

Fäärè

Es git 14 Fäärvobindigè mit 36 Fäärschiff (Auto- un Personèfäärè).

As-Salam-Kanaal

Mit èm As-Salam-Kanaal (Fridèkanaal) wörd Wassèr uss èm Damietta-Arm vom Nil gu Oscht gleitet un unterquert de Sueskanaal ca. 27 km südlich vom Port Said (31° 1′ 8,4″ N, 32° 18′ 36,7″ O31.01899432.31019). Dè Kanaal isch Deil von èm großè Entwickligsbrojèkt, wo d Bewässerig un Besidlig vo großè drochènè Gebièt im Nordè vo dè Sinai-Halbinslè vorsièt. S erschte Deilschtugg isch 1996, dè Düker unter m Sueskanaal im Oktobèr 1997 fèrtiggschtellt. 2009 isch im Google Earth z erkènnè, wiè dè Kanaal um 78 km (Luftlinniè) volängerèt worrè isch. Dè Kanaal isch nõch Oschtennach nõch sim Sponsor Scheich el Djaber el Sabbah, èm Emir vo Kuweit, benamst worrè. È Abzwygig füürt weschtlich vom Sueskanaal gu Südè bis i d Gegènd vom Bittersee. Wi bi villè großè Bewässerigsbrojèkt wörred au dõ d Wassèrqualidät, d Größi vom Brojèkt un d Uuswùrkigè uff d Gebièt kontrovers diskutyrt.

Sueskanaal-Brugg

Sueskanaal-Brugg

Uugfäär drei Kilometèr südlich vo al-Qantara überquert d Sueskanaal-Brugg (früèner bis 2011: Mubarak-Fridensbrugg) benamsti, virschpurigi Schrägseilbrugg dè Kanaal in èrè Höchi vo 70 m. Si isch dõmit 2 m höcher als diè maximal Höchhi vo dè Schiff. Diè gröschti Spannwiti vo dè Brugg, welli total 3,9 km lang isch, betrait 404 m. D Pùlonè sin 154 m hoch. S Bauwärch isch mit japanischer Unterschtützig errichtet un am 9. Oktobèr 2001 vom Bräsident Mubarak eröffnet worrè. Si isch Deil von èm größerè Brojèkt für d Entwicklig vom Sinai.

El-Ferdan-Brugg

El-Ferdan-Brugg

Circa zwölf Kilometèr nördlich vo Ismailia stôt sit 2001 widder è Ysebahn- un Strõßèbrugg. D El-Ferdan-Brugg isch mit 340 m Spannwiti diè längscht Drèèbrugg vo dè Wält. A dè glychè Stell hèt mo devor scho zwei Bruggènè uffgschtellt: Dè erschte Bau uss èm Johr 1954 isch abgrissè worrè, sellè us èm Johr 1963 isch 1967 im Chrièg mit Israel gschrottet worrè. Diè jetzig Brugg isch von èm Konsortium unter Füürig vo dè Krupp Staalbau GmbH & Co. KG erbaut worrè. 30° 39′ 25,3″ N, 32° 20′ 3,7″ O30.65703732.334373

Bewässerigskanaal bi Serapeum

Bi Serapeum unterquert èn Bewässerigskanaal dè Sueskanaal in èm Düker. 30° 27′ 19″ N, 32° 20′ 59″ O30.45527777777832.349722222222

Ahmed-Hamdi-Dunnel

Weschtlichè Ygang vom Ahmed-Hamdi-Dunnel

Dè Ahmed-Hamdi-Dunnel, èn Strõßèdunnel unter m Sueskanaal mit je einèrè Faarschpur, isch urschprünglich 1983 eröffnet worrè. Bald denõch hèn sich Undichtikeitè zeigt, wo umfangrychi Renovyrigsarbètè erfordert hèn, wo vo 1992 bis 1995 mit Unterschtützig vo Japan uusgfüürt worrè isch. Dè Dunnel stellt è Vobindig zwischè Kairo un dè Halbinslè Sinai hèr, lyt 17 km nördlich vo Sues un isch 1704 m lang sowiè 42 m düèf. 30° 5′ 26″ N, 32° 34′ 15″ O30.09055555555632.570833333333

Freileitigschrützig

È 500-kV-Freileitig chrützt sit 1998 dè Sueskanaal uugfähr acht Kilometèr nördlich vo Port Taufiq (luèg au: Freileitigschrützig vom Sueskanaal). Well è Durchfaartshöchi vo 152 m gforderet worrè isch, hèn diè für selli Leitig vowendetè Maschtè 226 m hoch sy müèsè. Beidi Maschtè sin mit vir Traversè uusgschtattet worrè, drei Traversè für d Leitèrseil und è Zuèsatztraversè zum Abfangè vo abbèkeiendè Leiterseil im Fall von èm Isolatorèbruch. 29° 59′ 46,7″ N, 32° 35′ 1,5″ O29.9963132.58375

Gschichtè

Kanaalbauwärch im Altè Ägyptè

Schu im Altè Ägyptè isch dè Bubastis-Kanaal (au als Ismailia-Kanaal benamst) aaglait worrè, hèt abber nit s Mittelmeer mit èm Rotè Meer diräkt vobundè, defür abber s Nildelta übber s Wadi Tumilat un dè Timsah-See zum Rotè Meer.

Eher unwohrschynlich isch, dass sellè Kanaal scho im Mittlerè Rych vom Pharao Sesostris I. odder Sesostris III. odder im Neuè Rych vom Sethos I. odder Ramses II. baut worrè isch.

Sicher schynt abber, dass Necho II. (610 bis 595 v. Chr.) èn Kanaal vo Bubastis im öschtlichè Nildelta (èm hütigè Zagazig) durch s Wadi Tumilat baut hèt, sebbè abber nit hèt könnè fertigschtellè. Dè Perserkönnig Dareios I. (521 bis 486 v. Chr.) hèt d Vobindig zum Rotè Meer etablyrt un sell mit vir am Ufer vo sim Kanaalbau uffgschtelltè Stelè dokumentyrt. Unter dè Ptolemäer isch dè Kanaal mit deilwys anderer Streggèfüürig erneuerèt worrè, isch abaer zu dè Zitè vo dè Kleopatra widder voschlammt resp. vosandet.

Kaiser Trajan (98 bis 117 n. Chr.) hèt um 100 n. Chr. èn Vobindigskanaal vo Kairo zum Bubastis-Kanaal baut un sellè erneuerèt. Selli au vo sinè Nãchfolger unterhaaltene Kanaal schynt längeri Zit im Handel mit èm Südè un Oschtè benutzt worrè z sy.

Nõchdem d Araber Ägyptè eroberèt hèn, hèt dè Amr ibn al-As, èn Feldherr vom Mohammed, wo vo 641 bis 644 n. Chr. z Ägyptè gherrscht hèt, dè Kanaal widder herschtellè lõ, um diè arabischè Stättè mit Frucht z vosorgè un als Transportwäg für d Pilger. Al-Mansur, dè zweite abbasidische Kalif, soll abber 770 d Schlièßig vom Kanaals als Maßnaam gegè sini Feind z Medina befoolè haa.

Denõch isch dè Kanaal, wo vo Kairo bis Sues übber 200 km lang isch, nit widder hèrgschtellt worrè, wem mer devô absièt, dass è Deilschtreggi im 19. Johrhundert für dè Bau vom Süèsswasserkanaal (s.o.) vowendet worrè isch.

Neuzitlichè Kanaalbau

Idee un Vomessig

Diè Bucht vo Sues im Johr 1856

Ferdinand de Lesseps

Muhammad Said Pascha 1855, Namènsgèbber für Port Said
(Uffnaam vo Nadar)

Èn Kanaal durch dè Isthmus vo Sues mit sinè flachè Büggele, Marschseè un Salzsänkè isch soz'sägè vo dè Natur vorzeichnèt. Deshalb isch diè Idee vom Kanaalbau durch diè Johrhunderte lebendig blibbè. D Venezianer hèn 1504 dè Osmanè èn Kanaalbau vorgschlagè, un diè Osmanè hèn irersits immer widder drübber nôdenkt. Gottfried Wilhelm Leibniz hèt 1671 in sellèm Sinn a dè Ludwig XIV. gschribbè. Aber diè Befürchtigè, dass es Rote Meer höcher lyt als es Mittelmeer un dass d Meeresschtrömig vor èm Delta èn Kanaal bald widder mit Nilschlamm voschtopfè würd, hèn d Uusfüürig vo dè Idee vohinderèt, nit zletscht au diè Übberlegig, dass èn Durchschtich nit nu dè eignè Interessè dienè würd, sondern au unerwünschti Erlychterungè für anderi Mächt bringè könnt.

Napoléon Bonaparte hèt diè Idee widder uffgriffè, um dè britische Handel mit Indiè z schtörè. Diè bi sinerè Ägyptischè Expedition 1799 vo Jacques-Marie Le Père unter schwirigè Umschtänd durrègfüürtè Vermessigè vom Isthmus sin abber zum falschè Ergebnis cho, dass es Rote Meer rund nüü Metèr höcher lige als es Mittelmeer.

Sell isch zwar aazwyflet worrè, abber erscht diè vo dè 1846 gründetè Société d'Études du Canal de Suez voaalasstè Arbètè, bsunders diè vum Paul-Adrien Bourdaloue erschtellti Vomessig un diè vom Alois Negrelli durrègfüürtè Untersuchigè, hèn sellèn Irrtum endgültig richtig gschtellt. Unabhängig devô hèt öppè zu dè glychè Zit dè i dè staatlichè ägyptischè Bauvowaltig tätige Franzos Linant de Bellefonds dè Isthmus erforscht un Übberlegigè übber èn Kanaalbau durrèblaant.

Lesseps kriègt Konzessionè zum Kanaalbau

Dè französische Jurischt un Diplomat Ferdinand de Lesseps hèt sich wòrend sinèrè Diènschtjohr z Alexandria un Kairo mit dè Ideè von èm Kanaal zwar befasst, si abber nit witer vofolgt. Als er im Alter vo 55 Johr schu im (unfreiwilligè) Ruheschtand gsi isch, hèt mo dè Muhammad Said, mit dèmm er uss jungè Johr befründet gsi isch, zum ägyptischè Vizekönig bschtellt. Lesseps hèt gratulyrt, isch sofort nõch Ägypten ygladè worrè un hèt dè Said nõch kurzer Zit so für diè Idee begeischterè kännè, dass Lesseps am 30. Novembèr 1854 è erschti Konzession für dè Bau vom Sueskanaal durch diè vo ihm zu gründendi Compagnie universelle du canal maritime de Suez erhaaltè hèt, wo aaschlièßend dè Kanaal wòrend dè nägschstè 99 Johr betrybè hèt söllè. D Konzession hèt allerdings nõ vo dè Hochè Pfortè z Konschtantinope gnemiget wörrè müèsè.

Großbritanniè hèt diplomatischè Druck uusgüèbt, um dè Bau vum Kanaal z vohinderè, hèt dè Lesseps abber nit abhaaltè könnè, witeri Uusarbeitigè durch Linant-Bey un d Übbeprüèfig vo dè Internationalè Kommission übber d Durchstechig vo dè Landängi vo Suez mit Expèrtè au uss Àngland z voaalassè, a dèrè widderum Negrelli beteiliget gsi isch.

Nõch èm positivè Zwischèbericht vo sellèrè Kommission hèt dè Lesseps am 5. Januar 1856 vom Said Pascha diè zweit, detaillyrti Konzession erhaaltè, mit dèrè au è Beschrybig vo dè Kanaalbauarbètè un d Satzig vo dè Sueskanaal-Gsellschaft fixyrt worrè isch.

Well s Großbritanniè glungè isch, d Gnemmigung vo dè Konzession witer z vohinderè, hèt sich dè Lesseps uss finanziellè Gründ zwungè gsä, d Flucht nõch vorne aaztrètè un am 15. Dezembèr 1858 d Compagnie universelle du canal maritime de Suez z gründè, è ägyptischi Gsellschaft mit Sitz z Alexandria un èrè Hauptvowaltig z Paris, wo uff è möglichscht internationali Beteiligung aaglait gsi isch. D Zeichnig vo dè Aktiè isch abber nit bsunders erfolgrych gsi. Lediglich è bitzeli übber 56 % vom Grundkapital vo 200 Mio. Francs sin zeichnèt worrè, übberwigend vo französischè Inveschtorè, so dass dè Vizekönnig hèt müèsè yschpringè un diè rèschtlichè 44 % übbernõ. Präsident vo dè Gsellschaft isch Lesseps gsi, Vizepräsident isch dè Triestiner Bankier Pasquale Revoltella worrè, wo ebbèfalls èn größerè Aktièaadeil ghaa hèt.

Baubeginn vom Sueskanaal

Am 25. April 1859 sin d Bauarbetè fièrlich uff èm Strandabschnitt eröffnet worrè, a dèmm spõter dè Ort baut worrè isch, wellè z Ehrè vo Said Pascha „Port Said“ benamst worrè isch.

Entsprèchend dè Vorschlääg vom Negrelli, wo am 1. Oktobèr 1858 gschtorbè isch, hèt d Blaanig vorgsää, dè Kanaal ohni Schlüüsè z bauè un diè nördlich Mündig vom Kanaal nit am südlichschtè Punkt vo dè Bucht vo Pelusium, sondern witer weschtlich bim Menzalehsee aazlegè.

Bauarbetè

S Kanaalbaubrojèkt isch woll s gröschti Baubrojèkt vo sinèrè Zit gsi, welles obbèdry im Wortsinn i dè Wüèschti un witab vo jedèrè Infraschtruktur durrègfüürt wörrè hèt müèsè. Znägscht hèt am Strand e Landigsschteeg, èn chlynè Lüchtturm, Lagerplätz un Baubarackè gschaffen wörrè müèsè, um überhaupt Matriaal un Gräät zu dè Bauschtell bringè z könnè. S ganz Trinkwassèr un d Verpfleegig hèt müèsè aatransportyrt wörrè, aafangs mit bis zu 1.800 Laschtkameeler. Alles Matriaal, alli Wärkzüüg, Maschinnè, Kollè, Ysè un jedès Stugg Holz hèt müèsè uss Europa gholt wörrè. Für dè Transport entlang dè Kanaalstreggi hèn muèsè Fäldbaanè mit Dampflokomotyvè ygrichtet wörrè, für welli Kollè un Wassèr breitghaaltè wörrè hèt müèsè. D Maschinnè für dè Uushub vo dè rysigè Sandmengè isch no am Aafang vo dè Entwicklig gsi un hèt erscht konschtruyrt un baut wörrè müèsè. Dè Uushub im Drochènè isch vo Hand gmacht worrè, idèmm diè bis zu 34.000 Büèzer Binsèkörb füllè und sebbi übber Menschèkettè zu dè Böschungskrone bringè hèn müèsè. Sobald dè Kanaal düèf gnuèg gsi isch, hèt mo Wassèr yglõ un dè witere Uushub mit Baggerschiff un neu entwicklètè, schwimmendè Förderbänder uusgfüürt. Am 18. Novembèr 1862 isch dè Wassèrydritt i dè Timsahsee gfyèrèt worrè.

Süßwassèrkanaal

Ismailia-Kanaal

Wiè schu i dè Konzessionè vorgsää, isch vo Aafang aa mit großèm Ysatz am Bau vom Süßwassèrkanaal gschaffet worrè, wo vom Nil durch s Wadi Tumilat zum Timsahsee gfüürt hèt un am 2. Februar 1862 fèrtiggschtellt worrè isch. D Abzwygig nõch Südè un dè Bau von èrè Roorleitig, wo mit Dampfbumpè betribbè worrè isch, gu Port Said sin aaschlièßend gfolgèt.

Diplomatischi Brobleem

Großbritanniè hèt immer widder durch diplomatischè Druck uff diè Hoch Pfortè brobyrt, bsunders nõch èm Tod vom Said Pascha, dè Bau yschtellè z lõ, well si immer no nit vum Sultan gnemigèt worrè sig. Sell hèt sowit gfüürt, dass dè Lesseps sich a dè Kaiser Napoléon III. gwendet un erreicht hèt, dass desell in èm Schydsschpruch d Vohältnis widder greglèt hèt un schlièßlich am 19. März 1866 dè Firman vom Sultan mit dè èndgültigè Gnemigung vom Kanaalbau voöffentlicht worrè isch – rund sibbè Johre nõch èm Aafang vom Bau.

Bauvollendig vom Sueskanaal

Nõch èm Schydsschpruch vom Napoléon hèt Ägyptè keini Büèzer mee a dè Kanaalbau abschtellè müèsè, so dass d Sueskanaal-Gsellschaft Lüt us èm ganzè Mittelmeerraum rekrutyrt un dè Ysatz vo dè mit Dampf aadrybbènè Gräät dütlich erhöht hèt.

Wòrend èm Kanaalbau isch am nördlichè Ènd dè Ort Port Said, am Timsahsee dè Ort Ismail Pascha errichtet worrè, wo nõch èm Nõchfolger vom Said Pascha benamst worrè isch. Am südlichè Ènd isch dè Ort Sues erheblich erwiterèt worrè.

È Ysèbaa isch vo Kairo un Alexandria nõch Ismailia gfüürt worrè, diè aalt Wüèschtèbaa Kairo-Sues isch uffgää worrè.

Vom 18. März bis zum 24. Oktobèr 1869 sin d Bitterseè mit Meerwasser gfüllt worrè.

Gsamt söllet wòrend dè zehnjöhrigè Bauzit 1,5 Mio. Menschè, hauptsächlich Ägypter, am Kanaalbau gschaffet haa. Diè hüüfig gnanntè hochi Zaal a Todesfäll (bis zu 125.000) sin durch nüt belait un dürftet stark übertribbè sy. Au diè Choleraepidemy im Juni/Juli 1865 hèt zwar dezuè gfüürt, dass d Büèzer d Bauschtell fluchtartig volõõ hèn, abaer woll nit zu größerè Opferzaalè.

Eröffnig

Am 17. Novembèr 1869 hèt i Aawesèheit vo villnè Fürschtè un villnè gladenè Europäer d Eröffnig vom Kanaal mit dreidägigè Feschtlichkeitè stattgfundè, wo dè Khedive 20 Millionè Francs koschtet haa sollè.

Aageblich hèt dè Giuseppe Verdi sini Operè Aida für sell Fescht komponyrt. Sellèm wörd abber widdersprochè, well d Aida èrscht 1871 z Kairo uruffgfüürt worrè isch. Mo hèt dè Verdi betè, è Hûmnè für d Kanaalyweihig z schrybè, wa er aageblich empört abgleent hèt – er hèt keini „Gelegèheitsstugg“ wellè schrybè. Well d Aida nit zum Eröffnigstermin fertiggschtellt gsi isch, hèt mo stattdessè sy Wärk Rigoletto uffgfüürt.

Aalässlich vo dè Yweihig vom Kanaal hèt s uff Stereoskopy spezialisyrte Pariser Familliènunternemmè Léon & Lévy èm Fotografè Auguste-Rosalie Bisson d „Reise uff èm Nil“ finanzyrt, vo wellerè rund 300 Uffnaamè rebroduzyrt worrè sin.

Baukoschtè

Bis zu dè Eröffnig vom Sueskanaal am 17. Novembèr 1869 sin Koschtè vo insgsamt 416 Mio. Francs uffglaufè, welli sich bis zu dè tatsächlichè Fèrtigschtellig am 15. April 1871 uff 426 Mio. Francs erhöht hèn. D Baukoschtè yschlièßlich dè i dè Beträäg enthaltenè Verwaltigskoschtè un dè Zinsè für d Aktionär sin schins durch s zeichnete Aktièkapital, diè gmäß voschidnè Voybarigè vo Ägyptè zaaltè Beträäg, enèrè Kredituffnaam un suschtigè Ynaamè vo dè Gsellschaft deckt worrè z sy.

Bis Èndi 1884 sin mit Yschluss vo dè Vobesserigè für dè Kanaal 488 Mio. Francs ussgää worrè, wogegè d Aktiva 76,7 Mio. Francs betrait hèt.

Ynaamè un Uusgaabè

D Ynaamè vo dè Gsellschaft hèn 1872 zum èrschtè Mõl èn Übberschuss vo 2 Mio. Francs ergää, wo 1887 uff 29,7 Mio. Francs gschtigè isch. D Ynaamè bezifferèt sich uff 60,5 Mio. Francs, d Uusgaabè uff 30,8 Mio. Francs.

Wûrtschaftlichi Bedütig

1887 hèn 3.137 Schiff mit dotal 5.903.024 Nettoregischtertonnè dè Kanaal bruucht. D Zaal vo dè Reisendè hèt 182.998 (yschlièßlich Soldatè) bedrait.

Wûrtschaftlich brofityrèt vo allem d Seehandelsmächt vo dè Mittelmeerländer vo dè Kanaalvobindig, welli jetzt wesèntlich schnelleri Vobindigè als d Nord- un Weschteuropäischè Seehandelsnationè hèn, wiè Großbritanniè odder Dütschland, i dè Nahe un Fèrne Oschtè kaa hèn. Gröschtè Brofiteur im Mittelmeerraum isch Öschterrych-Ungarn gsi, wo sich nit zuèfällig a Blanig un Bau vom Kanaal beteiliget hèn. Diè gröscht österrychisch Seehandelsgsellschaft, diè Österrychisch Lloyd, hèt nõch dè Fèrtigschtellig vum Kanaal è rasanti Expansion erläbt. D Gsellschaft isch Deilhaber a dè Compagnie Universelle du Canal de Suez gsi, dèrè iren Vizebräsident dè Lloyd-Mitgründer Pasquale Revoltella gsi isch.

Entfèrnigserschparnis

D ygschparti Zit hèt im 19. Johrhundert für è aagnõèni Dampferfaart gu Bombay vo Brindisi un Trièscht 37 Dääg bedrait, vo Genua 32, vo Marseille 31, vo Bordeaux, Liverpool, London, Amschterdam un Hamburg 24 Dääg. Dènoch lot sich d Ziterschparnis i dè Faart nõch anderè Häfè berèchnè. Anno dubak hèt mo s au so aaluègè müèsè, ob dè Wärt vo dè Transportwaar bi dènnè koschtschpiligè Kanaalzöll rendyrt hèt. Manufakturè, Staal, feini Medallwarè, Sydè, Tee, Kaffee, Baumwullè etc. hèn als kanaalfähigi Güèter goltè, wôrend Güèter, wo è langi Faart vodräged, besser dè Wäg um s Kap vo dè Guètè Hoffnig gnõ hèn.

Dè Sueskanaal i dè bolitischè Usènandersetzig

Schaubild vom Sueskanaal vo 1882

Uff d Kanaalpassage wartendi Schiff z Port Said um 1880

Dè Sueskanaal im Februar 1934, Luftbildfotografy vum Walter Mittelholzer

US-Hubschrauber ruumed 1974 Minè im Sueskanaal

Dè Bedryb vom Kanaal isch aafangs hochgradig unrentabel gsi. D Gebüürèynnaamè bis 1870 hèn grad mõl 4 Millionè Francs bedrait; Ägyptè isch vor èm Bankrott gschtandè. 1875 hèt d Regyrig dè Aktièaadeil vu Großbritanniè übbernõ, un hèt dõmit entscheidendè Yfluss uff dè Kanaal nèè könnè. Dè Widderschtand i dè Bevölkerig gegè dè Yfluss vo dè Britè hèt zu dè Urabi-Bewegig gfüürt, dèrè iri Nyderschlagig (1882) d Besetzig vo Ägyptè durch Großbritanniè zur Folg kaa hèt.

Am 29. Oktobèr 1888 isch durch d Konvention vo Konschtantinopel dè Sueskanaal zuè nèrè neutralè Zonè erklärt worrè un diè frei Durchfahrt für Handels- un Chriègsschiff proklamyrt worrè. Si hèt söllè im Fridè un im Chrièg geltè. D Schutzherrschaft isch Großbritanniè übberdrait worrè.

Glychwool isch s Kanaalgebièt im Èrschtè Wältchrièg zum Chriègsschauplatz worrè. Großbritanniè hèt am 29. Oktobèr 1914 z Ägyptè s Chriègsrächt uusgruèfè; d Mittelmächt hèn bis Mitti 1916 vosuècht, dè Britè d Kontrollè übber dè Kanaal strittig z machè.

Au nõchdèmm 1922 s Protektorat uffghobbè worrè isch un s Könnigrych Ägûptè errichtet worrè isch, hèt Großbritanniè d Kontrollè übber d Kanaalzonè bhaaltè. 1936 isch selli votraglich abgsicherèt worrè. Eigètümer un wûrtschaftlichè Nutznièßer vom Kanaal, wellè inzwischè hochi Gwinn abgworfè hèt, isch witerhy d Compagnie universelle du canal maritime de Suez blibbè.

Diè britisch Kontrollè übber dè Kanaal isch auch im Zweitè Wältchrièg erhaaltè blibbè. Aagriff vo Italiè im Septembèr 1940 un vom dütschè Afrikakorps ab Februar 1941 sin zrugggschlagè worrè.

Unter m ägûptischè Bräsident Nasser isch dè Kanaal am 26. Juli 1956 voschtaatlicht worrè, also zwölf Johr vor Ablauf vo dè Konzession vo dè Kanaalgsellschaft. Sell hèt d Sueskrisè uusglöst. Am 29. Oktobèr 1956 hèn israelischi, britischi un französischi Truppè Ägyptè aagriffè. Durch s Ygryfè vo dè UNO, dè USA un dè UdSSR isch d Usènandersetzig abber relativ schnell beendet un dè Chriègsschauplatz schu am 22. Dezembèr 1956 widder grumt worrè. Vosenkti Schiff hèn d Passage abber no bis 1957 voschpèrrt. Am 10. April 1957 hèt s italienischi Schiff Oceania als èrschtes dè für dè Schiffsvokeer widder zuègänglichi Sueskanaal uff sinèrè Faart nõch Auschtraliè bassyrt.

Im Sechsdagechrièg isch Israel am 9. Juni 1967 widder bis zum Kanaal vorgruggt un hèt sy Oschtufer vollschtändig bsetzt. Dè Kanaal isch für d Schifffaart gschlossè blibbè un hèt vo dört aa d Gränz zwischè Ägyptè un Israel dargschtellt. Israel hèt am Oschtufer è Voteidigungslinniè erschtellt, d Bar-Lew-Linniè. Im Jom-Kippur-Chrièg isch dè Kanaal am 6. Oktobèr 1973 vo ägûptischè Truppè widder gschtürmt un mit èrè neuè sowjetischè Pionyrtechnig, drunter vo allem schnell z errichtendi Pontonbruggènè vom Tûp PMP, übberwundè worrè. Dè Israelis isch ebbèfalls èn Gegèaagriff am 16. Oktobèr mit èm Bruggèschlaag übber dè Kanaal glungè. Am Chriègsènd hèt sich Israel am Südweschtufer feschtgsetzt, wôrend d ägûptischè Armeè am Oschtufer witgehend ygschlossè gsi sin un ènè s Uffrybè droht hèt. Nõch èm Waffèschtillschtandsabkommè hèn sich diè israelischè Truppè uff d Oschtsitè un vo dört è baar Kilometèr witer i dè Sinai zrugg zogè. Dè gsamti Kanaal isch asè widder vollschtändig unter ägûptischi Kontrollè kõ. Sell hèt d Widderöffnig vom Kanaal durch Ägûptè im Juni 1975 ermöglicht.

Bi dè Spèrrig vo 1967 isch è Gruppè vo 14 Schiff – diè Gääl Flottè – i dè Bitterseè im Kanaal feschtgsetzt worrè un hèt sellèn èrscht nǒch acht Johr, 1975 widder volõ könnè. Dõdrunter sin diè dütschè Schiff Nordwind un Münsterland gsi, welli im Mai 1975 uss eigner Chraft im Hamburger Hafè ylaufè hèn könnè.

Am Zyschtig, dè 22. Februar 2011, sin Chriègsschiff uss èm Iran i dè Suez-Kanaal ygfaarè. Lut dè israelischè Ziting Jedi’ot Acharonot sin dõmit zum erschtè Môl sit dè islamischè Revolution 1979 wider iranischi Chriègsschiff im Kanaal. Netanjahu hèt diè Bassage vo dè iranischè Chriègsschiff als „Versuèch vom Iran, sin Yfluss i dè Region uuszwitè“ und hèt s israelische Militärbudget dè neuè Situation aabassè wellè. Am 3. März 2011 hèn nõmoll iranischi Chriègsschiff dè Kanaal bassyrt, wobi d Durchfahrt i dè Mediè Uffsèè erregt hèt: „D Durchfahrt hèt besunders z Israel bolitischi Wellè gschlagè.“ D Mediè hèn abber jeglichè Hywys uff d Konvention vo Konschtantinopel unterlôô, wonõch d Durchfaart vo Chriègsschiff, sogar vo Schiff vo chriègsfüürendè Nationè, jederzit zuèlässig isch.

Literatur

• Marco Althaus: "Die Kanalarbeiter der Compagnie von Suez." In: Politik & Kommunikation. Juli 2011, S. 38-29 (PDF; 164K, Academia.edu).
• Walter Paul Kirsch: Luigi Negrelli. Ein Genie, seine Zeit, sein Leben und sein Wirken. Der Schöpfer des Suez-Kanals. Jugend und Volk, Wien / München 1971. ISBN 3-8113-1433-5 (München). ISBN 3-7141-1433-5 (Wien)
• Ferdinand von Lesseps, Wilhelm Treue (Einführung): Entstehung des Suezkanals. Reprint der Ausgabe Berlin 1888. In: Klassiker der Technik. VDI, Düsseldorf 1991, ISBN 3-18-400642-5 (Faksimile in Frakturschrift). 
• Rudolf Majonica: Mit dem Schiff durch die Wüste. Herder, Freiburg im Breisgau 1988, ISBN 3-451-21281-1. 
• Mission X. Genialen Entdeckern und Erfindern auf der Spur. Begleitbuch zu der ZDF-Serie. In: Günter Myrell, Daniel Manthey (Hrsg.): Premium. 1. Auflage. Dtv 24580, München 2006, ISBN 978-3-423-24580-7 (Kapitel: Ferdinant de Lesseps, Sueskanal). 
• Wolfgang G. Schwanitz (Hrsg.): 125 Jahre Sueskanal: Lauchhammers Eisenguß am Nil (= Historische Texte und Studien. Bd. 18). Olms, Hildesheim 1998, ISBN 3-487-10315-X.

Weblinggs

 Commons: Sueskanal – Sammlig vo Multimediadateie

 Sueskanal im dütschsprochige Wikisource
 Gegenwärtige Tiefe des Suez-Canals von Wilhelm David Koner (1870) im dütschsprochige Wikisource

• Website vo dè Suez Canal Authority
• Memory of Suez Canal (arab./engl./frz.), Bibliotheca Alexandrina
• Audiofeature übber d Gschichtè vom Suezkanaalbau uff Bayern2 Mediathek RadioWissen (Site cha nüme abgrüeft wärde; Suche im Webarchiv)[3] [4] Vorlage:Toter Link/podster.de
• Dè Suez-Kanaal. In: Allgemeini Bauzitig, 1883 uff Anno (Austrian Newspapers Online)
• Georges Spillmann: „The Joining of Two Seas“ (englisch)
• Dossier der Fondation Napoléon (französisch)
• L'inauguration du 17 novembre 1869 (französisch)
• Yweihigsfaart durch d Aigle (englisch),  Logbuch-Einträge (französisch)

Einzelnõchwys

Dä Artikel basiert uff ere fräie Übersetzig vu dere Version vum Artikel „Sueskanal“ vu de dütsche Wikipedia. E Liste vu de Autore un Versione isch do z finde.