Doriërs
Die Doriërs (Grieks: Δωριεῖς, Dōrieis) was een van vier hoof- etniese groepe waaruit die Hellene (Grieke) van Klassieke Griekeland geglo het hulle bestaan. Die ander hoof- etniese groepe was die Aioliërs, die Achajers, en die Ioniërs.[1] Hulle was chronologies die laaste groep Griekssprekende stamme wat die Griekse skiereiland binnegedring het, dalk in 1200-1000 v.C. Dit word algemeen as die Doriese inval beskryf, maar dit is onduidelik of so ’n inval wel plaasgevind het. Doriërs kon van ander Hellene onderskei word deur middel van die Doriese Griekse dialek wat hulle gebesig het. Die eerste verwysing na die Doriërs in die letterkunde vind plaas in die Odussee,[2] waarin hulle reeds die eiland van Kreta bewoon.
Die Doriërs het diverse lewenswyses en sosiale strukture gehandhaaf. Korinthe was byvoorbeeld 'n digbevolkte stad bekend vir sy sierlike styl van kuns en argitektuur, terwyl Sparta afsonderlik en militaristies was. Desnieteenstaande was alle Hellene bewus van welke lokaliteite Dories was al dan nie. Doriese state in 'n oorlogstoestand kon dikwels – maar nie altyd nie – op ander Doriese state vir bystand staatmaak.
Die Doriërs was goeie hanteerders van perde en kon reeds yster bewerk. Met hul ysterwapens het hulle maklik die oorspronklike volke onderwerp of verdryf. Hulle het met hul oorname van die Peloponnesos (onder meer Sparta), baie eilande (onder meer Kreta) en die suidwestelike hoek van Klein-Asië vermoedelik die einde van die Miceense beskawing bewerkstellig.
Omstreeks 1100 v.C. was die Doriërs een van die drie belangrikste Griekse bevolkingsgroepe. Die ander was die Achajers en die Ioniërs. Teen die 5de eeu v.C. was die Doriërs en die Ioniërs die polities belangrikste Griekse ethnoi, wie se uiteindelike botsing tot die Peloponnesiese oorlog gelei het. Dit is onseker tot watter mate Hellene hulself teen hierdie tyd nog as Dories of Ionies beskou het. Ten spyte van anti-Doriese Atheense propaganda, kom Édouard Will tot die slotsom dat daar teen die 5de eeu v.C. nie meer 'n etniese komponent in Griekse kultuur bestaan het nie.[3] Aan die ander kant vermoed John Alty dat etnisiteit die aktiwiteite in die 5de eeu v.C. aangedryf het.[4]
Oorsprong
[wysig | wysig bron]Daar bestaan verskeie teorieë oor die oorsprong van die Doriërs. Een teorie wat veral in antieke tye aanvaar is, is dat hulle in die noordelike, bergagtige streke van Griekeland, Masedonië en Epirus ontstaan het en weens onsekere omstandige suid na die Peloponnesos, sommige Egeïese eilande, Magna Graecia, Lapithos en Kreta gedryf is. In die Griekse mitologie het hulle 'n Griekse oorsprong en 'n eponimiese stamvader, naamlik Dorus, seun van Hellen,[5] die mitologiese patriarg van die Hellene.
Verwysings
[wysig | wysig bron]- ↑ Apollodorus, Biblioteek, I, 7.3
- ↑ Homeros, Odussee, Boek XIX (Lyn 177).
- ↑ Will, Édouard. Doriens et Ioniens: essai sur la valeur du critère ethnique appliqué à l'étude de l'histoire et de la civilisation grecques (in Frans). Parys: Belles Lettres.
- ↑ Alty, John. "Dorians and Ionians" [Doriërs en Ioniërs]. The Journal of Hellenic Studies. 102: 1–14. doi:10.2307/631122.
- ↑ "Dorians". Encyclopædia Britannica (11de) 8. (1911). Cambridge University Press.
Bronne
[wysig | wysig bron]
Hierdie artikel is uit die Nederlandse en Engelse Wikipedias vertaal- Drews, Robert. The End of the Bronze Age: Changes in Warfare and the Catastrophe CA. 1200 B.C. Princeton, New Jersey: Princeton University Press. ISBN 0-691-04811-8. Vyf uitgawes tussen 1993 en 1995.
- Hall, Jonathan M. Ethnic Identity in Greek Antiquity [Etniese identiteit in Griekse antikwiteit]. Cambridge University Press. ISBN 0-521-78999-0.
- Hall, Jonathan M. "Dorians: Ancient Ethnic Group". In Wilson, Nigel (red.). Encyclopedia of Ancient Greece [Ensiklopedie van Antieke Griekeland]. New York: Routledge Taylor & Francis Group. pp. 240–242. ISBN 0-415-97334-1.
- Liddell, Henry George; Scott, Robert. Jones, Henry Stuart (red.). A Greek-English Lexicon ['n Grieks-Engelse leksikon] (in Antieke Grieks en Engels). Oxford: Clarendon Press.
- Müller, Karl Otfried, Die Dorier (1824).
- Pomeroy, Sarah B.; Stanley M. Burstein; Walter Donlan; Jennifer Tolbert Roberts. Ancient Greece: A Political, Social, and Cultural History [Antieke Griekeland: 'n politieke, sosiale, en kulturele geskiedenis]. Oxford University Press. ISBN 0-19-509742-4.
Eksterne skakels
[wysig | wysig bron]- Hinge, George (2003), "Scythian and Spartan Analogies in Herodotos' Representation: Rites of Initiation and Kinship Groups", in Bilde, P.G.; Højte, J.M.; Stolba, V.F., The Cauldron of Ariantas, Aarhus, pp. 55–74, archived from the original on 19 Oktober 2013, https://web.archive.org/web/20131019081824/http://www.pontos.dk/research/ra_1/publications/books/bss-1-files/BSS1_07_Hinge.pdf, besoek op 5 August 2011
- Killen, John T. "Religion at Pylos: The evidence of the Fn Tablets" (PDF). Aegeum. Luik: Universiteit van Luik: 435–443. Geargiveer vanaf die oorspronklike (PDF) op 7 Augustus 2011.
- Rutter, Jeremy B. "Lesson 25: The Linear B Tablets and Mycenaean Social, Political, and Economic Organization". Prehistoric Archaeology of the Aegean. Trustees of Dartmouth College.
