Dionisia
Die Dionisia was ’n groot fees in Antieke Griekeland wat gehou is ter ere van die wyngod, Dionisos. Die belangrikste gebeure was die opvoering van tragedies en, van 487 v.C. af, komedies. Dit was die belangrikste fees naas die Panathenaia. Die Dionisia het eintlik uit twee verwante feeste bestaan: die Plattelandse Dionisia en die Stedelike Dionisia, wat op verskillende tye van die jaar plaasgevind het.
Plattelandse Dionisia
[wysig | wysig bron]Die Dionisia was aanvanklik ’n plattelandse fees in Attika waarmee die verbouing van rankplante gevier is. Dit was waarskynlik ’n baie antieke fees wat nie van die begin af met Dionisos vereenselwig is nie. Dié "Plattelandse Dionisia" is in die winter gehou, in die maand Poseideon (Desember tot Januarie). Die middelpunt van die fees was die pompe (πομπή), die optog waartydens fallusse (φαλλοί) deur falloforoi (φαλλοφόροι) gedra is. In die pompe was ook kaneforoi (κανηφόροι – jong meisies met mandjies), obeliaforoi (ὀβελιαφόροι – wat lang brode gedra het), skafeforoi (σκαφηφόροι – met ander offerandes), hydriaforoi (ὑδριαφόροι – wat houers water gedra het) en askoforoi (ἀσκοφόροι – met houers wyn).
Ná die pompe was daar dans- en sangkompetisies en kore wat opgetree het. Soms is dramas opgevoer. Omdat verskillende dorpe hul fees op verskillende datums gehou het, kon antieke Grieke meer as een fees per seisoen bywoon. Dit was ook ’n geleentheid vir inwoners van Athene om uit die stad weg te kom en rondreisende vermaakgeselskappe kon op meer as een dorp optree.[1]
Die komiese dramaturg Aristofanes het ’n parodie op die Plaaslike Dionisia geskryf vir sy toneelstuk Die Acharniërs.
Stedelike Dionisia
[wysig | wysig bron]Die Stedelike Dionisia, ook bekend as die "Groot Dionisia", was ’n latere instelling wat moontlik in die 6de eeu v.C. ontstaan het. Dié fees is gehou op die 9de tot 13de van die maand Elafebolion (Maart tot April), drie maande ná die Plattelandse Dionisia – moontlik om die einde van die winter en die oes van gewasse te vier.
Volgens tradisie het die fees ontstaan nadat Eleutherae, ’n dorp op die grens tussen Attika en Beosië, besluit het om deel van Attika te word. Die inwoners het ’n standbeeld van Dionisos na Athene gebring, maar die Atheners het dit aanvanklik verwerp. Dionisos het hulle toe gestraf met ’n pes wat die manlike geslagsdele aangetas het. Dit is genees nadat die Atheners die kultus van Dionisos aanvaar het, vandaar die dra van falusse op die fees – om dié genesing te vier.
Ná die pompe is die Teater van Dionisos gereinig deur ’n bul te offer. Volgens tradisie was die eerste vertoning van ’n tragedie op die Dionisia in 534 v.C. deur die dramaturg en akteur Tespis, waarvan die Afrikaanse woord "tespies" (Engels: thespian) afgelei is. Sy prys was volgens berigte ’n bok, ’n algemene simbool van Dionisos, en is dalk die oorsprong van die woord "tragedie" (wat "boklied" beteken).
In die 5de eeu v.C. het die fees vyf dae lank geduur. Minstens drie dae is afgestaan aan tragedies.[2] Op die ander twee dae is lofliedwedstryde gehou tot in 487/'86 v.C., toe komiese digters amptelik tot die fees toegelaat is.[3]
Op die laaste dag van die fees het die beoordelaars die wenner van die tragedie en die komedie gekies. Die wenners het elk ’n klimopkrans ontvang.
Verwysings
[wysig | wysig bron]- ↑ Brockett, Oscar Gross (1968). History of the Theatre. Boston: Allyn & Bacon. pp. 18–26.
- ↑ Brockett, Oscar Gross (1968). History of the Theatre. Boston: Allyn & Bacon. pp. 18–25.
- ↑ Mastromarco, Giuseppe: (1994) Introduzione a Aristofane (Sesta edizione: Roma-Bari 2004). ISBN 88-420-4448-2 p.3
Eksterne skakels
[wysig | wysig bron]
Hierdie artikel is vertaal uit die Engelse Wikipedia
