Altai-krai

	Altai-krai; Алтайский край
	Die ligging van Altai-krai in Rusland.
	Politieke status
Land	Russiese Federasie
Federale distrik	Siberië
Ekonomiese streek	Wes-Siberië
Stigting	28 September 1937
	Regering
Hoofstad	Barnaoel
Leier	Aleksander Karlin
Amp	Goewerneur
Wetgewer	Wetgewende Raad
	Bevolking
Sensus	2010
Totaal	2 419 755
Volgorde	21ste
Digtheid	14,31/km²
Stedelik	54,7%
Plattelands	45,3%
	Statistiek
Oppervlakte	169 100 km²
Volgorde	22ste
Tydsone	UTC+07:00
Registrasienommer	22
Amptelike tale	Russies
Webtuiste	http://www.altairegion22.ru/
	Wapen en vlag
Portaal	Rusland

Altai-krai (Russies: Алта́йский край, Altaiski krai) is ’n deelgebied van Rusland. Dit lê in die Siberiese Federale Distrik en die hoofstad is Barnaoel. Die krai grens aan Kazachstan, Nowosibirsk-oblast, Kemerowo-oblast en die Republiek van Altai.

Geskiedenis

Beenstukke van die Denisova-hominien is in die Denisova-grot in Altai-krai ontdek.

Die gebied was deel van ’n groot kruispad in die antieke wêreld.^[1] Verskeie nomadiese stamme het tydens tydperke van migrasie deur die gebied getrek en tekens is op argeologiese terreine gevind dat antieke mense hier gewoon het.^[2] Die Altaivolk is ’n Turkse volk wat aanvanklik nomadies was en tot die 2de millennium v.C. terugstrek, en waarvan sommige lede hier kom woon het.^[3]

Die gebied is beheer deur die Xiongnu-ryk (209 v.C. - 93 n.C.), Rouran-khaganaat (330-555), Mongoolse Ryk (1206-1368), Goue Horde, Noord-Yuan (1368-1691) en Zunghar-khanaat (1634-1758).^[4]

Ná die Russiese Rewolusie en die opkoms van die Russiese Sosialistiese Federale Sowjetrepubliek het die beleid van oorlogskommunisme ook in die Altai-krai gegeld en die inkomste van baie boere geraak. In reaksie hierop het die Sorokino-rebellie in 1921 uitgebreek; dit is gou deur die Rooi Leër onderdruk. Baie plaaslike inwoners wat aan die rebellie deelgeneem het, is later verhoor en hulle is óf gevonnis tot dwangarbeid óf die doodstraf opgelê.^[5]

In die tydperk tussen die twee wêreldoorloë het die Sowjetunie die vee en landboubedrywighede van die Altai gekolletiviseer; dit het tot teenstand gelei en ’n deel van die volk het met hulle kuddes na China en Mongolië getrek.^[6]

In Junie 1942 was die Altai-krai een van die gebiede waarheen die gesinne gestuur is van mans wat uit Oos-Europa verban en in strafkampe beland het – veral "buitelanders" en "ander etniese groepe" soos uit Litaue en Letland.^[7]

Geografie

Altai-krai bestaan uit heuwels, graslande, mere, riviere en berge.^[8] Die winters is lank en koud en die somers warm en gewoonlik droog. Die grootste rivier is die Ob en die grootste mere die Koeloendinskoje, Koetsjoekskoje en Michailofskoje.^[2]

Altai-krai het ryk natuurlike hulpbronne, insluitende hout, sowel as aansienlike minerale bronne. Dit sluit in lood, mangaan, wolfram, molibdeen, goud en ysterserts. Woude bedek sowat 60 000 km² van die gebied.^[2]

Hierdie streek van Siberië is uiters belangrik vanweë sy biodiversiteit; ’n gebied van meer as 16 000 km² word deur Unesco as ’n wêrelderfenisgebied erken. Verskeie seldsame diere kom hier voor, onder meer die bedreigde sneeuluiperd.

Ekonomie

Die krai het groot hoeveelhede ru materiaal, veral boumateriaal, en aansienlike mineraalneerslae soos lood- en ystererts, wolfram, molibdeen en goud. Woude beslaan sowat 60 000 km² van die grondgebied.^[2]

Altai-krai is een van Rusland se belangrikste landboustreke. Landerye beslaan sowat 110 000 km² van die streek. Lentekoring, bokwiet, mannakoring, ertjies, gort, hawermout, aartappels en ander groente word verbou. Dis die enigste streek in Siberië waar sonneblomme, sojabone en sekere soorte vrugte groei.

Veeteelt is hoofsaaklik vir die vervaardiging van melk, vleis, kaas en eiers. Dis ook ’n belangrike streek vir skaapboerdery en wolproduksie.

Demografie

Volgens die 2002-sensus maak Russe 92% van die bevolking uit, Duitsers 3% en Oekraïners 2%. Daar is ook ander groepe wat minder as 1% elk uitmaak, soos Kasakke, Tartare, Wit-Russe en Armeniërs.

Stede en dorpe

Verwysings

↑ "Greater Altai – Altai Krai, Republic of Altai, Tyva (Tuva), and Novosibirsk — Crossroads". Geargiveer vanaf die oorspronklike op 14 Maart 2007. Besoek op 30 November 2006.
↑ ^2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 "Altai Territory" (in Engels). Geargiveer vanaf die oorspronklike op 6 Junie 2011. Besoek op 29 November 2006.
↑ "Peoples from Russia — Alexey, guide in Altay region". Geargiveer vanaf die oorspronklike op 30 Desember 2006. Besoek op 30 November 2006.
↑ History of Mongolia, Volume II, 2003
↑ Jusopova, Evgenija (2010). "Vorgehen gegen die Teilnehmer des Aufstandes von Sorokino in der Altaj-Region". In Rolf Binner; Bernd Bonwetsch; Marc Junge (reds.). Stalinismus in der sowjetischen Provinz 1937–1938. Die Massenaktion aufgrund des operativen Befehls No. 00447 (in Duits). Berlyn: Akademie Verlag. pp. 91–109. ISBN 978-3-05-004685-3.
↑ Olson, James Stuart (1998). An ethnohistorical dictionary of China. Greenwood Publishing Group. p. 11. ISBN 9780313288531.
↑ Lietuvos žydų tremtinių sąrašas Parengė Galina Žirikova pagal: „Genocido aukų vardynas 1939-1941 m.“ Lietuvos gyventojų genocido ir rezistencijos centras. 1998-2005 m.
↑ "Russian program — Altai". Geargiveer vanaf die oorspronklike op 22 Maart 2007. Besoek op 30 November 2006.
↑ Оценка численности населения на 1 января 2014 года и в среднем за 2013 год Geargiveer 19 Oktober 2015 op Wayback Machine (ru)

Skakels

Wikimedia Commons het meer media in die kategorie Altai-krai.

Hierdie artikel is in sy geheel of gedeeltelik uit die Engelse Wikipedia vertaal.

[1] "Greater Altai – Altai Krai, Republic of Altai, Tyva (Tuva), and Novosibirsk — Crossroads". Geargiveer vanaf die oorspronklike op 14 Maart 2007. Besoek op 30 November 2006.

[altai-2] 2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 "Altai Territory" (in Engels). Geargiveer vanaf die oorspronklike op 6 Junie 2011. Besoek op 29 November 2006.

[3] "Peoples from Russia — Alexey, guide in Altay region". Geargiveer vanaf die oorspronklike op 30 Desember 2006. Besoek op 30 November 2006.

[HM-4] History of Mongolia, Volume II, 2003

[5] Jusopova, Evgenija (2010). "Vorgehen gegen die Teilnehmer des Aufstandes von Sorokino in der Altaj-Region". In Rolf Binner; Bernd Bonwetsch; Marc Junge (reds.). Stalinismus in der sowjetischen Provinz 1937–1938. Die Massenaktion aufgrund des operativen Befehls No. 00447 (in Duits). Berlyn: Akademie Verlag. pp. 91–109. ISBN 978-3-05-004685-3.

[Olson11-6] Olson, James Stuart (1998). An ethnohistorical dictionary of China. Greenwood Publishing Group. p. 11. ISBN 9780313288531.

[7] Lietuvos žydų tremtinių sąrašas Parengė Galina Žirikova pagal: „Genocido aukų vardynas 1939-1941 m.“ Lietuvos gyventojų genocido ir rezistencijos centras. 1998-2005 m.

[8] "Russian program — Altai". Geargiveer vanaf die oorspronklike op 22 Maart 2007. Besoek op 30 November 2006.

[9] Оценка численности населения на 1 января 2014 года и в среднем за 2013 год Geargiveer 19 Oktober 2015 op Wayback Machine (ru)

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

s • b • w Grootste stede en dorpe van Altai-krai Russiese sensus 2010^[9]
	Ranglys	Stadnaam	Administratiewe afdeling	Bevolking
Barnaoel Bijisk	1	Barnaoel	Stad Barnaoel	612 401	Roebtsofsk Nowoaltaisk
	2	Bijisk	Bijisk-distrik	210 115
	3	Roebtsofsk	Roebtsofsk-distrik	147 002
	4	Nowoaltaisk	Nowoaltaisk-distrik	70 437
	5	Zarinsk	Zarinsk-distrik	48 461
	6	Kamen-na-Obi	Kamenski-distrik	43 888
	7	Slawgorod	Stad Slawgorod	32 389
	8	Aleisk	Aleisk-distrik	29 510
	9	Talmenka	Talmenski-distrik	18 814
	10	Jarowoje	Dorp Jarowoje	18 604

l b w Federale deelgebiede van die Russiese Federasie
Republieke (21)	Adigea Altai Basjkortostan (Basjkirië) Boerjatië Chakassië Dagestan Ingoesjetië Sacha (Jakoetië) Kabardino-Balkarië Kalmikië Karatsjai-Tsjerkessië Karelië Komi Mari El Mordowië Noord-Ossetië-Alanië Oedmoertië Tatarstan Tsjetsjnië Tsjoewasjië Tiwa
Krais (9)	Altai Chabarofsk Kamtsjatka Krasnodar Krasnojarsk Perm Primorski Stawropol Zabaikalski
Oblaste (46)	Amoer Archangelsk Astrachan Belgorod Brjansk Irkoetsk Iwanowo Jaroslawl Kaliningrad Kaloega Kemerowo Kirof Koergan Koersk Kostroma Leningrad Lipetsk Magadan Moermansk Moskou Nizjni Nowgorod Nowgorod Nowosibirsk Oeljanofsk Omsk Orenburg Orjol Penza Pskof Rjazan Rostof Sachalin Samara Saratof Smolensk Swerdlofsk Tambof Tjoemen Toela Tomsk Tsjeljabinsk Twer Wladimir Wologda Woronezj Wolgograd
Outonome oblast (1)	Joodse
Outonome okroegs (4)	Chanto-Mansië² Jamalo-Nenetsië² Nenetsië³ Tsjoekotka
Federale stede (2)	Moskou Sint Petersburg
Onerken¹ (6)	Cherson Donetsk Krim Loehansk Sewastopol Zaporizjzja
¹Geannekseer deur Rusland en volgens internasionale reg deel van Oekraïne. ²Administratief ondergeskik aan Tjoemen-oblast. ³Administratief ondergeskik aan Archangelsk-oblast.