Vismut
83 |
0
5 18 32 18 8 2 |
Bi 208,98040 |
|
Vismut |
Vismut (Bi — bisemutum vai bismuthum latinan kelel) om 83nz' himine element himižiden elementoiden periodižes tabludes. Sen sijaduz om videndestoštkümnendes gruppas (vanhtunuden klassifikacijan mödhe — videnden gruppan päalagruppas, VA), tabluden kudendes periodas.
Ühthine ümbrikirjutand
[vajehta | vajehtada lähtetekst]Tetas vismutad amuižiš aigoišpäi jo, tehtihe mekid da veičid. Ezimeletaden, latinine nimi sündui saksan kelen weisse Masse-sanoišpäi «vauged mass». Vl 1738 saksalaine Johann Genrih Pott-himik märiči vismutad erižeks elementaks.
Element om harv Man kores, 20 grammas tonnas. Ei voi vastata sidä puhthas olendas.
Fizižed ičendad
[vajehta | vajehtada lähtetekst]Puhtaz vismut om hoštai vauged räbed metall, räzäidab i šoiduitase vitkos kandelmuses. Kändase plastižeks 150..200 C° lämudel. Diamagnetik. Kristalline segluz om romboedrine.
Atommass — 208,98040. Ninevuz (normaližiš arvoimižiš) — 9,747 g/sm³. Suladandlämuz — 544,7 K (271,5 C°). Kehundlämuz — 1837 K (1564 C°).
Londuseline vismut mülütab vaiše üks'jäižes vähäradioaktivižes 209Bi-izotopaspäi 1,9 × 1019 vot pol'čihodamižen pordonke (läz sadad statjoid vodes ühtes grammas), se kändase stabiližeks tallijaks-205 α-čihodamižen kal't. Sen ližaks, tetas 34 ratud radioaktivišt izotopad 184..208, 210..218 atommassanke, i niiden 50 izomärad. Niišpäi kaikiš hätkembad izotopad oma 208Bi 368 tuhad vozid pol'čihodamižen pordonke, 207Bi-izotop (T½= 33 vot) i vismut-205 (15,31 päivest). Kaikiš hätkembad eläjad izomärad oma 210mBi (T½= koume millionad vozid, kändase tallijaks-206 α-čihodamižen kal't), 201mBi (59,1 minutad) i 200mBi (31 minutad). Izotopad čihotas α- i protonižen (izotop 185), α- i β-čihodamižen (izotopad 186..197, 201..203, 210..214) vai muite β-čihodamižen kal't (kaik toižed), kebnembad kändasoiš hahktinaks, jüžmakombad polonijaks, izotopad 185..197, 201..203 — hahktinaks i tallijaks, izotopad 210, 211, 213 — polonijaks i tallijaks, izotopad 212 i 214 — polonijaks, tallijaks i hahktinaks.
Himižed ičendad
[vajehta | vajehtada lähtetekst]Muigoitase nepsas il'mas honuzližel lämudel. Muigotandmärad: −3, +1, +2, +3, +4, +5.
Lämbitamižen jäl'ghe 1000 C° lämudehesai metall palab vismutan hapandusen(III) sädandanke:
Om reakcijoid galogenidenke (ftor, hlor, brom, jod), oz.:
Kävutand
[vajehta | vajehtada lähtetekst]Vismut kävutase tobjimalaz metallurgijas, medicinas, elektronikas. Se om hüvä katalizator mugažo.
Om elementan löudmižsijid Saksanmas, Mongolijas, Bolivijas, Avstralijas, Perus da toižiš valdkundoiš. Sadas kivendoišpäi hahktinanke, cinkanke, vas'kenke i tinanke, kulutadas läz 6 tuhad tonnoid mail'madme vodes.
Irdkosketused
[vajehta | vajehtada lähtetekst]- Vismut webelements.com-saital. (angl.)
- Kirjutuz vismutas Himižiden elementoiden populärižes n-t.ru-kirjištos. (ven.)
Vismut Vikiaitas |
1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 | 11 | 12 | 13 | 14 | 15 | 16 | 17 | 18 | ||||||||||||||||||||||||||
1 | H | He | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
2 | Li | Be | B | C | N | O | F | Ne | |||||||||||||||||||||||||||||||||||
3 | Na | Mg | Al | Si | P | S | Cl | Ar | |||||||||||||||||||||||||||||||||||
4 | K | Ca | Sc | Ti | V | Cr | Mn | Fe | Co | Ni | Cu | Zn | Ga | Ge | As | Se | Br | Kr | |||||||||||||||||||||||||
5 | Rb | Sr | Y | Zr | Nb | Mo | Tc | Ru | Rh | Pd | Ag | Cd | In | Sn | Sb | Te | I | Xe | |||||||||||||||||||||||||
6 | Cs | Ba | La | Ce | Pr | Nd | Pm | Sm | Eu | Gd | Tb | Dy | Ho | Er | Tm | Yb | Lu | Hf | Ta | W | Re | Os | Ir | Pt | Au | Hg | Tl | Pb | Bi | Po | At | Rn | |||||||||||
7 | Fr | Ra | Ac | Th | Pa | U | Np | Pu | Am | Cm | Bk | Cf | Es | Fm | Md | No | Lr | Rf | Db | Sg | Bh | Hs | Mt | Ds | Rg | Cn | Nh | Fl | Mc | Lv | Ts | Og | |||||||||||
8 | Uue | Ubn | Ubu | Ubb | Ubt | Ubq | Ubp | Ubh | |||||||||||||||||||||||||||||||||||
|