Džibuti

Džibutin Tazovaldkund
جمهورية جيبوتي (*Džumhūrijjat Džībūtī*) (arab.)
République de Djibouti (fr.)
Flag;	Valdkundznam;
Pälidn	Džibuti-lidn
Eläjiden lugu (2018)	884,017 ristitud
Pind	23,200 km²
Kel'	araban, francijan
Valdkundan pämez'	Ismail Omar Gelle
Päministr	Kamil Mohamed Abdulkader
Religii	islam
Valüt	Džibutin frank (DJF)
Internet-domen	.dj
Telefonkod	+253
Aigvö	UTC+3

Sil sanal voib olda toižid znamoičendoid; miše nähta niid, tulgat tänna.

Džibuti, täuz' oficialine nimituz — Džibutin Tazovaldkund (arab.: جمهورية جيبوتي Džumhūrijjat Džībūtī, franc.: République de Djibouti), om valdkund Päivnouzmaižes Afrikas. Sen pälidn da kaikiš suremb lidn om Džibuti. Edel 1967 vot Džibuti nimitihe Francijan Somalikš, i voziden 1967−1977 aigan — Francijan afaralaižiden da issalaižiden territorii.

Istorii

Vn 1977 27. päiväl kezakud Džibuti tedištoiti ripmatomudes Francijaspäi.

Jäl'gmaine Konstitucii om hüvästadud kaiken rahvahan referendumal vn 1992 4. päiväl sügüz'kud. Se om väges vs 1992 sügüz'kun 15. päiväspäi, vn 2010 vajehtusidenke.^[2]

Vozil 1992−2000 Rahvahanikoiden soda oli Džibutiš.

Geografijan andmused

Džibuti om mavaldkundröunoiš Eritrejanke pohjoižes (röunan piduz — 113 km), Efiopijanke päivlaskmas da suves (337 km), Somalinke suvipäivnouzmas (58 km). Ühthine röunoiden piduz — 508 km. Džibutin randad lainištab Indižen valdmeren Adenan laht. Mererandan piduz — 314 km.

Valdkund sijadase mägimassivil. Sen kaikiš korktemb čokkoim om Mussa Ali-mägi, 2028 m valdmeren pindan päl. Mägil om äi solakahid järvid. Džibutiš eile kaikenaigaižid jogid. Korktas mägil om harvoid mecoid.

Klimat om tropine, kuiv da räk. Vilukun keskmäine lämuz' om +26 C°, heinkun — +36 C°. Sadegoičeb vähän lujas — 45..130 mm vodes.

Londuseližed pävarad oma kuld, kivivoi, mineraližed solad; toižed varad oma mouckivi, perlit.

Tobmuz

Džibutin parlamentan pert' Džibuti-lidnas.

Ohjandusen form om prezidentiž-parlamentine tazovaldkund ühten partijan enambištudenke. Valdkundan pämez' om prezident (arab.: رئيس الجمهورية جيبوتي Rajijs al Džumhuriat Džibuti, franc.: Président de la République de Djibouti), hän-žo azekhiden vägiden päkäsknik, paneb päministrad radsijha. Kaik rahvaz valičeb prezidentad videks vodeks, valitas tošti hänele ei sa. Sihe kacmata, nügüdläine Ismail Omar Gelle-prezident ištub necil radsijal vs 1999 semendkun 8. päiväspäi.

Parlament om üks'kodine Nacionaline Suim (arab.: الجمعية الوطنية Aldžameiat alvatania, franc.: Assemblée Nationale). Kaik rahvaz valičeb sen 65 ühtnijad videks vodeks. Parlament da ohjastuz molembad sätas käskusid.

Džibutin parlamentan ühtnijoiden järgenduseližed valičendad oliba vl 2018 uhokun 23. päiväl (8. kucund). Valitihe prezidentad järgkerdan vn 2016 8. päiväl sulakud, Ismail Omar Gelle sai 87,07% (80,63% vl 2011), se om hänen nellänz' strok jäl'geten. Kamil Mohamed Abdulkader radab päministran vs 2013 sulakun 1. päiväspäi.

Administrativiž-territorialine jagand

Kacu kirjutuz: Džibutin administrativiž-territorialine jagand.

Džibutiš om 5 agjad (regionad) da 1 pälidnan ümbrik. Regionad alajagasoiš 10 ümbrikoks, kaik niid om 11 — pälidnan ümbrikonke.

Eläjad

Džibutiš elädas džibutilaižed: somalilaižed — 60%, afaralaižed — 35%, toižed rahvahad — 5% (Jemenan arabialaižed, francijalaižed, efioplaižed, italijalaižed). Vn 2014 heinkus valdkundan ristitišt oli 810 179 eläjad. Kaikiš suremb ristitišt om nügüde. Ristitišton 78% oma lidnalaižed (2019).

Uskondan mödhe (2015): islamanuskojad-sunnitad — 94% (läz kaik džibutilaižed, valdkundreligii), hristanuskojad — 6% (sündnuded verhiš maiš tobjimalaz).

Džibutin toižed sured lidnad (enamba 20 tuh. da vähemba 30 tuh. ristituid vl 2012^[3]): Ali Sabih, Dikil'. Kaik Džibutiš om 12 lidnad.

Ižanduz

Džibutin eksport om produkcijan vedamine Efiopijha i Efiopijan produkcijan toštmižeksport päazjas. Vl 2009 päeksport oli kormaduzmašinad, palad mašinoiden täht, kabjživatad, ümbriratud maid; toine eksport — pal'mvoi, cement, kuld.

Homaičendad

Irdkosketused

Džibuti Vikiaitas

	Afrikan valdkundad
	Afrikan valdkundad Alžir \| Angol \| Benin \| Botsvan \| Burkina Faso \| Burundi \| Čad \| Džibuti \| Efiopii \| Egipt¹ \| Ekvatorialine Gvinei \| Eritrei \| Esvatini \| Gabon \| Gambii \| Gan \| Gvinei \| Gvinei-Bisau \| Jemen¹ \| Kabo Verde \| Kamerun \| Kenii \| Keskafrikan Tazovaldkund \| Komoran Sared \| Kongon Demokratine Tazovaldkund \| Kongon Tazovaldkund \| Kot d'Ivuar \| Lesoto \| Liberii \| Livii \| Madagaskar \| Malavi \| Mali \| Marok \| Mavrikii \| Mavritanii \| Mozambik \| Namibii \| Niger \| Nigerii \| Ruand \| San Tome da Prinsipi \| Seišelan Sared \| Senegal \| Sjerra Leone \| Somali \| Sudan \| Suviafrikan Tazovaldkund \| Suvisudan \| Zambii \| Zimbabve \| Tanzanii \| Togo \| Tunis \| Ugand
	¹ Om Azijas mugažo.

[1] Džibutin ristitišton endustuz vn 2018 heinkus // Mail'man faktoiden kirj. — Cia.gov. (angl.)

[2] Constitution de la République de Djibouti. — Agence Djiboutienne d'Information (Džibutin informacijan agentuz, adi.dj). (fr.)

[3] Djibouti: largest cities and towns and statistics of their population (vn 2009 rahvahanlugemine, vn 2012 lugustuz). — World-Gazetteer.com. (angl.)

[1]

[2]

[3]