Uran (sayyora)

Uran  

Mehvar tasnifi
Katta yarim oʻqi	3,004,419,704 km 20.08330526 AB
Perimetri	1,429,000,000 km 9.553 AB
Ekssentrisiteti	0.044405586
Perigeliy	2,748,938,461 km 18.37551863 AB
Afeliy	249,228,730 km 1.66599116 AB
Siderik davri	686.9600 kun (1.8808 Yer yili)
Sinodik davri	779.96 kun (2.135 Yer yili)
Oʻrtacha orbital tezligi	24.077 km/soniya
Eng katta orbital tezligi	26.499 km/soniya
Eng kichik orbital tezligi	21.972 km/soniya
Chekinish	1.85061° (5.65° (Quyosh ekvatoriga nisbatan))
Orbital tugun uzunligi	49.57854°
Perigeliy argumenti	286.46230°
Tabiiy yoʻldoshlari soni	2
Quyoshdan uzoqlik masofasi	1.52 AB
Fizik tasnif
Ekvatorining diametri	6,804.9 km (0.533 (Yer))
Qutbiy diametri	6,754.8 km (0.531 Yer)
Siqiqligi	0.00736
Maydoni	144,798,465 km2 (0.284 (Yer))
Hajmi	1.6318×1011 km3 (0.151 (Yer))
Massasi	6.4185×1023 kg (0.107 (Yer))
Zichlik	3.934 g/sm3
Tortish kuchi (ekvatorda)	3.69 m/s2 (0.376 g)
Birinchi kosmik tezlik	5.027 km/s
Siderik sutka	1.025957 kun (24.622962 soat)
Aylanish tezligi	868.22 km/soat (ekvatorda)
Ekliptikaga ogʻish burchagi	25.19°
Rektassenziya (Shimoliy qutb uchun)	317.68143° (21 soat 10 daq 44 s)
Deklinatsiya	52.88650°
Albedo	0.15
Sirtidagi harorat - min - oʻrta - max	133 K (−140 °C) 210 K (−63 °C) 293 K (20 °C)
Atmosfera tasnifi
Atmosfera bosimi	0.7–0.9 kPa
Karbonat angidrid	95.32%
Azot	2.7%
Argon	1.6%
Kislorod	0.13%
Uglerod monoksidi	0.07%
Suv bugʻi	0.03%
Azot oksidi	0.01%
Neon	0.00025%
Kripton	0.00003%
Ksenon	0.000008%
Ozon	0.000003%
Metan	0.00000105%

Uran (belgilari: va ) — Quyosh tizimiga kiruvchi 9 ta sayyoradan biri; Quyoshdan uzoqligi boʻyicha 7-sayyora. Astronomik belgisib . Quyoshdan uzoqligi 19,19 astronomik birlik (2872,0 mln. km)ga teng . Orbita ekssentrisiteta 0,047, orbitasining ekliptika tekisligiga ogʻishi 0,77°. Quyosh atrofida toʻla aylanish davri (siderik yoki yulduz aylanish davri) 30685 Yer sutkasiga (84,015 tropik yilga) teng . U.ning koʻrinma yulduz kattaligi 6t ga teng boʻlib, durbinda oson koʻrinadi. Juda kattalashtirib disk holida koʻrilganda unda hech qanday chiziq yoki dogʻ borligi sezilmaydi. U.ning ekvatorial diametri 52400 km yoki Yerning 3,98 diametriga teng . Massasi Yer massasidan 14,56 marta katta; oʻrtacha zichligi 1,22 g/sm3, oʻz oʻqi atrofida aylanish davri 17,2 soat. U.ni V.Gershel 1781-yilda kashf qilgan. U. Quyoshdan ancha uzoq joylashgani uchun undan oladigan yorugʻlik va issiqlik Yerdagiga nisbatan 370 marta kam, biroq uning yorugʻlik qaytarish xususiyati sayyoralar orasida eng yuqori hisoblanadi. U.ning sferik albedosi 0,93 ga, geometrik albedosi 0,57 ga teng . U.ning ichki tuzilishini nazariy tekshirishdan shu narsa aniqlandiki, tashqi gaz qobigʻi vodorod (N2), neon (Ne) va metan (SN4) va ularning umumiy massasi sayyora toʻla massasining 10%ni, ichki qismining kupi suvdan iborat boʻlgan suyuq yadroni tashkil etadi. U.ning 10 dan ortiq yoʻldoshi maʼlum. Uning eng yorugʻ yoʻldoshlari — Titaniya va Oberonlarni 1787-yilda V. Gershel, kamroq yoroʻgʻlikdagi Ariyel va Umbriyelni 1851-yilda U. Laplas, Mirandani amerikalik astronom J. Koyper 1948-yilda topgan. 1977-yilda U.da halqalar borligi aniqlandi.

Yana qarang

• Sayyoralarning yoʻldoshlari

Uran boʻlmaydigan sayyora u haqida yozma undan koʻra 2 ol