Romalı Perihan
| Perihan Özkurt | |
|---|---|
.jpg) Perihan kabaredagi ijrosi paytida | |
| Tavalludi |
Perihan Benli 18-mart 1942-yil |
| Vafoti |
5-may 2016-yil (74 yoshda) |
| Fuqaroligi | Turkiya |
| Taʼlimi |
Ijro sanʼati, psixologiya; Accademia Nazionale di Arte Drammatica Silvio D’Amico[1] |
| Kasbi | Aktrisa, ijrochi, model, sharhlovchi, rassom, xonanda |
| Faoliyat yillari | 1950–2016-yillar |
| Millati | Turk |
| Turmush oʻrtogʻi |
Shahzoda Bijan Esfandariy (7yil) Erdem Mısırlı (1977-yilgacha) B. Bensan (14 yil) |
| Veb-sayti | romaliperihan.net |
Perihan Özkurt (Perihan Benli; 1942-yil 18 mart – 2016-yil 5-may)[2], Romalı Perihan nomi bilan tanilgan, ilgari Perihan, Esfandiari-Bakhtiari malikasi[2], xalqaro miqyosda mashhur turk sopranosi [3], sotsialist, rassom, model, sharhlovchi va aktrisa, marhum eronlik zodagon Bijan, Italiyadagi Esfandari-Baxtiyariy shahzodasi bilan turmush qurgan[2].
U Italiyaning Rim shahrida tugʻilib oʻsgan. Romalı Perihan qirolicha Sorayaning qaynisinglisi boʻlgan. U bir vaqtlar italyan ommaviy axborot vositalari tomonidan „La Bella Turca“ va „La Turca Romana“ laqabini olgan va koʻpincha malika Romalı Perihan yoki malika Soprano deb atalgan. Oʻn yetti yoshida xonanda sifatida faoliyatini davom ettirishdan oldin, u qisqa muddat Akademiya Nazionale di Arte Drammatica Silvio D’Amikoda oʻqiydi. U Yevropa oliy jamiyatining yetakchi shaxslaridan biriga aylanadi. Perihan italyan va turk tillarini yaxshi bilgan. U besh tilda gaplasha olgan.
Romalı Perihan Shoirlar va Yozuvchilar madaniyat jamgʻarmasining (turkcha: Şair Ozan ve Yazarlar Kültür Derneği) faxriy prezidenti boʻlgan. U, asosan, 1960-1982-yillar oraligʻida koʻp tilli filmlarda rol oʻynagan. Taniqli rejissyor Federico Fellinining bir nechta italyan tilidagi filmlarida suratga tushgan. U Fellinining filmida suratga tushgan yagona turk sifatida tanilgan. Shuningdek, u Antonio Margheriti, Dino De Laurentis, Remzi Aydin Jonturk, Roberto Bianchi Montero, Sergey Bondarchuk, Yilmaz Güney va Zeki Alasya kabi taniqli filmotograflarning filmlarida suratga tushgan.
Romali Perihan tez-tez sodir boʻlganidek, oʻzi bilan otdosh artistlar, masalan, oʻzining ehtirosli rollari bilan mashhur boʻlgan Peri-Han va taniqli raqqosa Perihan Tamer bilan adashtirilmasligi kerak edi. Aynan shuning uchun Zeki Müren Ferihanning ona shahri Rimga ishora qilib, unga „Romalı Perihan“ (turkcha: Rimning Perihani) taxallusini beradi[4]. Biroq, Yevropa ommaviy axborot vositalarida Romalı Perihan, baʼzan Peri-Han, Peri Han va Pery Han sifatida eʼtirof etilgan.
U 2016-yil 5-mayda Istanbulda 74-yoshida vafot etdi. Özkurt 7-may kuni Bebek masjidida oʻtkazilgan dafn marosimidan soʻng, Ayazağa qabristoniga dafn qilindi.
Yoshligi va faoliyati
[tahrir | manbasini tahrirlash]Romalı Perihan Italiyaning Rim shahrida ziyoli turk oilasida Perihan Benli ismi bilan dunyoga kelgan. Onasi asli rumiliyalik boʻlib, Bogʻazichi universiteti bitiruvchisi boʻlgan. Uning amakisi admiral edi. Uning otasi esa bursalik boʻlgan. Uning ikkita ukasi bor edi.
Romali oʻn toʻrt yoshga toʻlganida, Qohirada suratga olingan Misr filmida bosh qahramonning qizi rolida birinchi marta kinoda paydo boʻldi va u yerda Omar Sharif bilan tanishdi . Oʻshanda uning menejeri Valentina Sturra edi[2] . Ikki yil oʻtgach, u 33 yoshli Bijan, Shahzoda Esfandiyari-Baxtiyariyga (1937-yil 15-oktyabr, Isfahon – 2001-yil 29-oktyabr, Parij) turmushga chiqdi, u Shahzoda Halil Xon Esfandiariyning (1901-1983) ikkinchi va kenja farzandi edi. Baxtiyariy zodagon boʻlib, 1950-yillarda Eronning Gʻarbiy Germaniyadagi elchisi boʻlgan. Uning rafiqasi esa asli nemis boʻlgan, Rossiyada tugʻilgan Malika Eva „Evchen“ Karl (1906–1994)[5].
1970-yillarning oxirida u aranjirovkalari, ayniqsa, Pierre Bacheletning „Histoire d’O“ qoʻshigʻining kaveri boʻlgan „O Bendim O“ qoʻshigʻi bilan mashhur edi. Qoʻshiq matni Ülku Aker tomonidan yozilgan. Nino Varon prodyuserlik qilgan va Onno Tunch aranjirovkalashtirilgan „O Bendim O“ qoʻshigʻi 1976-yilda Nova Stereo bilan hamkorlikda, Kervan Plakchilik tmonidan chiqarildi. Uning LP Romalı Perihanʼın Arabesk Dünyasi Polat Tezel tomonidan chiqarilgan va tijoriy muvaffaqiyatga erishgan.
1978-yilda u Kaplanlar Ağlamaz filmida rol oʻynadi va bu filmda bosh rolni Cüneyt Arkin bilan birga ijro etdi[6].
Romalı Perixonning ikkinchi turmush oʻrtogʻi turkiyalik tadbirkor va Mısırlı Triko brendi asoschisi Erdem Mısırli edi[7].
1990-yilda Federico Fellini oʻzining La voce della luna filmida unibosh rolni ijro etishini xohlaydi[8], ammo aktrisa bu paytda Germaniyada toʻyga tayyorgarlik bilan band boʻlgani uchun taklifni afsus bilan rad etadi. Uning uchinchi va oxirgi eri Mercedes-Benz kompaniyasining nemis muhandisi boʻlgan B.Bensan edi[9] . Er-xotin Stuttgart, Baden-Vyurtemberg, Germaniyada yashagan va ularning nikohi oʻn toʻrt yil davom etgan.
Perihan Turkiyaga tegishlilik hissini eng koʻp his qilganini aytadi. Keyinchalik, u Turkiyaga koʻchib keldi va hayotining soʻnggi oʻn yilliklarini u yerda yashadi.
Manbalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- ↑ „Sinema Türk“.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 „Magazin Haberleri | Habertürk“.
- ↑ „Çağdaş Cumhuriyet kadını Prenses Romalı Perihan“. www.magazinfaresi.com. 2009-yil 13-dekabrda asl nusxadan arxivlangan.
- ↑ „Mi̇lli̇yet Gazete Arşi̇vi̇ - Günün Yayinlari“. 2020-yil 12-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2024-yil 6-iyun.
- ↑ „Princess Soraya Esfandiari Bakhtiari“.
- ↑ „Kaplanlar Ağlamaz (1978)“. Sinemalar.
- ↑ „Mi̇lli̇yet Gazete Arşi̇vi̇ - Günün Yayinlari“. 2020-yil 12-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2024-yil 6-iyun.)
- ↑ „Turchia Oggi: Arretrato anno 6 numero 35“. www.e-turchia.com. 2006-yil 4-martda asl nusxadan arxivlangan.
- ↑ Medyatör [sayt ishlamaydi]