iBet uBet web content aggregator. Adding the entire web to your favor.
iBet uBet web content aggregator. Adding the entire web to your favor.



Link to original content: http://uz.wikipedia.org/wiki/Aqto'be
Oqtoʻba - Vikipediya Kontent qismiga oʻtish

Oqtoʻba

Koordinatalari: 50°16′0″N 57°13′0″E / 50.26667°N 57.21667°E / 50.26667; 57.21667
Vikipediya, ochiq ensiklopediya
(Aqto'bedan yoʻnaltirildi)
Oqtoʻba
qoz. Ақтөбе
shahar
{{{rasmiy_nomi}}}ning rasmiy gerbi
Gerb
50°16′0″N 57°13′0″E / 50.26667°N 57.21667°E / 50.26667; 57.21667
Mamlakat Qozogʻiston
viloyat Oqtoʻba viloyati
Hukumat
 • Akim Umarov Yerhan Bulatjanovich
Asos solingan 1869
Qachondan beri shahar 1880
Maydon 235 km2 (91 kv mi)
Rasmiy til(lar)i qozoqcha
Aholisi
 (2014)
 ↗ 377,520[1]
Zichligi 1606 kishi/km2
Vaqt mintaqasi UTC+5
Telefon kodi +7 7132[2]
Pochta indeks(lar)i 030000[3]
Avtomobil kodi D, 04
Oqtoʻba qoz. Ақтөбе xaritada
Oqtoʻba qoz. Ақтөбе
Oqtoʻba
qoz. Ақтөбе
Oqtoʻba shahri

Oqtoʻba shahri (qozoqcha: Ақтөбе) — Qozogʻiston Respublikasining Aqtoʻba viloyatidagi shahar, viloyat markazi[4]. Respublikaning shimoli-garbida, Ilek daryosining (Ural tarmogʻi) chap sohilida, Orenburg — Toshkent temir yoʻl yoqasida joylashgan. Avtomobil va havo yoʻllarining muhim tuguni. Shahar 1869-yilda Oqtoʻba (Oqtepa) qalʼasi sifatida vujudga kelgan. 1891-yildan shahar. Rossiyaning Orenburg viloyati bilan, Qozogʻistonning Gʻarbiy Qozogʻiston, Atirau, Qoʻstanoy, Qiziloʻrda va Mangʻistov viloyatlari bilan chegaradosh. Oqtoʻba viloyatining markazi. Shaharda 300 mingdan ziyod aholi istiqomat qilishadi. Shaharda 3 oliy oʻquv yurti, teatr, 2 muzey mavjud[5].

Aholisi

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Shahar aholisi koʻp millatli hizoblanadi. Shaharda 2012-yilgi maʼlumot boʻyicha 367,220 kishi istiqomat qilishadi. Aholining milliy tarkibi quyidagicha[6]:

  1. qozoqlar — 68,72 %
  2. ruslar — 19,58 %
  3. ukrainlar — 5,69 %
  4. tatarlar — 2,21 %
  5. olmonlar — 0,92 %
  6. beloruslar — 0,35 %
  7. koreyslar — 0,34 %
  8. moldavanlar — 0,26 %
  9. ozarbayjonlar — 0,23 %
  10. chechenlar — 0,20 %
  11. oʻzbeklar — 0,15 %
  12. bulg'orlar — 0,14 %
  13. boshqirdlar — 0,14 %
  14. armanlar — 0,12 %

Tarixi

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Shahar 1869-yil 28-mayda Oqtoʻba (Oqtepa) qalʼasi sifatida vujudga kelgan. Shaharning qurulishi boshlanishini Peterburgning „Birjeviye vedomosti“ gazetasi bunday yozadi: „… Oqtoʻba qamaliga Yelek daryosining chap tarafida Yelek himoyasidan 180 verst, Orenburg-Qazali karvon yoʻliga yaqin, Qargʻali daryosining tarmogʻidagi Ilinka stansiyasidan 170 verst uzoqlikda yer tanlab olindi. Qurulish hozirning oʻzida boshlanib ketdi, Yelek uezd boshqarmasini kuzgacha koʻchirish koʻzlanmoqda“[7].

Oqtoʻbani rivojlantirishning bosh rejasi 1881-yili qabul qilindi.

1880-yil Oqtoʻba ilk marotaba aholi sanogʻi oʻtkazildi, aholi soni 409 kishini tashkil qildi. Ular 38 uyda yashashdi va uning 5 uyi daraxtdan, 33 uyi somon gʻishtdan qurulgan edi.

Oqtoʻbada birinchi maktab 1884-yil barpo etilddi. Birinchi „Triumf“ sinematogrofi 1910-yildan boshlab faoliyat yuritdi.

1901-yili birinchi marta Toshkent va Orenburgni Oqtoʻba orqali bogʻlovchi temir yoʻl qurulishi boshlandi.

Sanoati

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Qozogʻistonning yirik iqtisodiy va madaniy markazi. Ferroqotishma va xrom birikmalari zavodlari, mashinasozlik (rentgen apparatlari va qishloq xoʻjaligi mashinasozligi zavodlari), yengil va oziq-ovqat sanoatlari korxonalari (goʻsht va sut kombinatlari, tegirmon, elevator, trikotaj, mebel va tikuvchilik fabrikalari), „Aktyubinskkimyoplastmass“ ishlab chiqarish birlashmasi bor. Qurilish materiallari ham ishlab chiqariladi.[8]

Galeriya

[tahrir | manbasini tahrirlash]
  • Nurdaulet mechiti
    Nurdaulet mechiti
  • Oqtoʻbaning koʻchasi
    Oqtoʻbaning koʻchasi
  • Markaziy bozor
    Markaziy bozor
  • Oqtoʻbaning yangi binolari
    Oqtoʻbaning yangi binolari
  • Oqtoʻba vokzali
    Oqtoʻba vokzali

Manbalar

[tahrir | manbasini tahrirlash]
  1. ↑ „Численность населения Республики Казахстан по областям, городам и районам на 1 января 2014 года“. Агентство Республики Казахстан по статистике. 2021-yil 22-aprelda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2014-yil 18-fevral.
  2. ↑ Телефонные коды[sayt ishlamaydi]
  3. ↑ „Почтовые индексы Казахстана“. 2013-yil 15-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2013-yil 28-oktyabr.
  4. ↑ Указ Президента Республики Казахстан «О переименовании отдельных административно-территориальных единиц Жамбылской и Северо-Казахстанской областей и об изменении транскрипции названия города Актюбинска»
  5. ↑ „Где кончается Европа?“. Урал - граница Европы и Азии. Русское географическое общество. 2012-yil 22-dekabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2010-yil 4-avgust.
  6. ↑ Численность населения РК по областям, городам и районам, полу и отдельным возрастным группам, отдельным этносам на 1-01-2010, 2012-06-27da asl nusxadan arxivlandi, qaraldi: 2021-02-27
  7. ↑ Большая Российская энциклопедия: В 30 т. / Председатель науч.-ред. совета Ю. С. Осипов. Отв. ред С. Л. Кравец. Т. 1. А — Анкетирование. — М.: Большая Российская энциклопедия, 2005. — 766 с.: ил.: карт.
  8. ↑ OʻzME. Birinchi jild. Toshkent, 2000-yil

Havolalar

[tahrir | manbasini tahrirlash]
"https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=Oqtoʻba&oldid=5220226" dan olindi