Tetanos aşısı
Tetanos toksoidi (TT) olarak da bilinen tetanos aşısı, tetanosun önlenmesi için kullanılan bir toksoid aşıdır.[1] Çocukluk döneminde, altıncısı ergenlik döneminde olmak üzere beş doz önerilir.[1]
Üç dozdan sonra, hemen hemen herkes başlangıçta bağışıktır,[1] ancak bağışıklığı sürdürmek için her on yılda bir ek dozlar önerilir. Aşıları güncel olmayan kişilere bir yaralanmadan sonraki 48 saat içinde bir destekleyici aşı yapılmalıdır.[2] Tam olarak aşılanmamış yüksek riskli yaralanmaları olan kişiler için tetanos antitoksini de önerilebilir.[1]
Gebe kadınların her gebelikte tetanos aşısı konusunda güncel olduklarının doğrulanması hem maternal hem de neonatal tetanozu önleyebilir.[1] Aşı, hamilelik ve HIV/AIDS'li olanlar da dahil olmak üzere çok güvenlidir.[1]
Enjeksiyon yerinde kızarıklık ve ağrı, insanların %25 ila %85'inde görülür.[1] Ateş, yorgunluk hissi ve hafif kas ağrısı insanların %10'undan azında görülür.[1] 100.000 kişide birden azında şiddetli alerjik reaksiyonlar meydana gelir.[1]
Bir dizi aşı kombinasyonu, difteri, tetanos ve boğmaca aşılarını içeren DTaP ve Tdap gibi tetanos aşısını ve difteri ve tetanos aşılarını içeren DT ve Td'yi içerir.[3] Yedi yaşından küçük çocuklara DTaP ve DT, yedi yaşından büyüklere Tdap ve Td verilir.[3] Küçük harf d ve p, difteri ve boğmaca aşılarının daha düşük güçlerini belirtir.
Tetanos antiserumu, 1890'da geliştirilmiştir ve koruyucu etkileri birkaç haftadır.[4][5] Tetanos toksoid aşısı 1924'te geliştirilmiştir ve II. Dünya Savaşı'nda askerler için yaygın olarak kullanılmıştır.[1][6] Kullanımı tetanosta %95 azalma ile sonuçlanmıştır.[1] Dünya Sağlık Örgütü'nün Temel İlaçlar Listesi'nde yer almaktadır.[7]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b c d e f g h i j k "Tetanus vaccines: WHO position paper – February 2017". Weekly Epidemiological Record. 92 (6): 53-76. February 2017. PMID 28185446. Diğer özet (PDF). Kaynak hatası: Geçersiz
<ref>etiketi: "WHO2017" adı farklı içerikte birden fazla tanımlanmış (Bkz: Kaynak gösterme) - ^ "Puncture wounds: First aid". Mayo Clinic. 4 Şubat 2015. 8 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Aralık 2015.
- ^ a b Kaynak hatası: Geçersiz
<ref>etiketi;CDC2015isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme) - ^ Evaluating and Standardizing Therapeutic Agents, 1890-1950. Springer. 2010. s. 53. ISBN 9780230285590. 29 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Mayıs 2022.
- ^ Pharmacology for Student and Pupil Nurses and Students in Associated Professions. Elsevier. 2016. s. 162. ISBN 9781483141312. 29 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Mayıs 2022.
- ^ Introduction to Epidemiology: Distribution and Determinants of Disease. Nelson Education. 2012. s. 251. ISBN 9781285687148. 5 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ World Health Organization model list of essential medicines: 21st list 2019. Cenevre: World Health Organization. 2019. WHO/MVP/EMP/IAU/2019.06. License: CC BY-NC-SA 3.0 IGO.