Saraycık, Kazakistan
 | |
  Kazakistan haritasındaki konumu. | |
| Konum | Sarayshyk |
|---|---|
| Bölge | Atırav, Kazakistan |
| Koordinatlar | 47°30′0″K 51°44′0″D / 47.50000°K 51.73333°D |
| Tür | Şehir |
| Sit ayrıntıları | |
| Durum | Harabe |
Saraycık, Kazakça:Saray-Juk (Сарай-Жүк) ya da Küçük Saray (Кіші Сарай),[1] Tatarca:Saraychyk (Сарайчык)), Rusça:Saray Maly (Сара́й Ма́лый).[2]
Eski Saray'dan ayırt etmek için "Küçük Saray" olarak adlandırılan bu şehir, Avrupa ve Asya sınırında yer alan bir Orta Çağ kentiydi. Atırau'ın 50 km kuzeyinde, aşağı Ural Nehri üzerinde, Kazakistan'ın Atırav Bölgesi'ndeki modern Sarayshyk köyünün yakınında bulunuyordu. Şehir, Avrupa ve Çin arasındaki önemli bir ticaret yolu üzerindeydi ve 10. ve 16. yüzyıllar arasında gelişti.
Tarihçe
[değiştir | kaynağı değiştir]Yakın zamana kadar Saraycık'ın Altın Orda hükümdarı Batu Han tarafından kurulduğuna inanılıyordu, ancak arkeolojik kazılar şehrin 10. veya 11. yüzyıl gibi erken bir tarihte kurulmuş olabileceğini göstermektedir.[3] 13. yüzyıla gelindiğinde Saraycık önemli bir ticaret merkezi haline gelmiş[3] ve Altın Orda'nın en büyük şehirlerinden biri olmuştur.
Faslı seyyah İbn Battuta, 1333 yılı civarında Yeni Saray'dan Delhi'ye giderken bu şehirden geçmiştir.[3] O dönemde nehir üzerinde kayıklardan oluşan bir köprü bulunmaktaydı. İbn Battuta şehirdeyken atlarını satmış ve Köhne Ürgenç'e olan yolculuğunun devamında arabalarını çekmek için develer satın almıştır.[4] Şehrin çevresi Altın Orda'nın soyluları arasında popüler bir sayfiye yeriydi.
Altın Orda'nın 14. yüzyılda dağılmasından sonra şehir bakımsız kaldı. 1395'te Timur tarafından harabeye çevrildi, ancak 1430-1440'larda yeniden inşa edildi. Nogay Ordası'nın başkenti oldu. Ortaya çıkarılan sikkeler şehrin 16. yüzyıl boyunca ticari önemini koruduğunu göstermektedir.[3] Ayrıca Kazak Hanı'nın burayı karargâh olarak kullandığı bilinmektedir. 1580 veya 1581'de[5] "hırsız Kazaklar" -yani Rus hükümeti tarafından kontrol edilmeyen Kozaklar tarafından yağmalandı ve bir kez daha harabeye çevrildi.
Harabeler
[değiştir | kaynağı değiştir]Yapılan kazılar neticesinde; madencilik ve çömlekçiliğin geliştiği, komşu bölgelerin tarım ve balıkçılıkla uğraştığı anlaşıldı. Altın sikkeler, çömlekten yapılmış eşyalar ve seramik su boruları bulundu. Binaların, imalathanelerin ve diğer yapıların kalıntıları, Ural Nehri'nin kıyısında yer aldığı için bu nehir yıkıntıları sürükleyip götürmektedir. 1999 yılında Kazakistanlı yetkililer tarafından bölgede bir anıt kompleksi kurulmuştur.
-
Ural Nehri kıyısında Saraycık harabeleri -
Saraycık kazılarında bulunan sikke, 500 Tenge'lik hatıra parası -
Saraycık kazılarında bulunan bir sürahi, Kazakistan Cumhuriyeti Merkez Devlet Müzesi
Notlar
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Jenkinson, Anthony (1886). Early Voyages and Travels to Russia and Persia (İngilizce). Hakluyt Society. s. 491.
- ^ ayrıca Rusça'da "Tsarskiye Uçugi" (Ца́рские Учу́ги) olarak da bilinir, Çar'ın dalyanı anlamına gelir
- ^ a b c d Pachkalov, Alexander (2007). "Пачкалов А.В. Новые книги по археологии и нумизматике городища Сарайчик // Вопросы истории и археологии Западного Казахстана. Уральск. № 1/2007. С. 308-315." (Rusça). 6 Ağustos 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ağustos 2023 – academia.edu vasıtasıyla.
- ^ Gibb, H.A.R. trans. and ed. (1971). The Travels of Ibn Baṭṭūṭa, A.D. 1325–1354 (Volume 3). Londra: Hakluyt Society. s. 539.
- ^ Bregel, Historical Atlas of Central Asia, Map 27 has 1581 and a previous raid in 1573. The Russian wiki has 1580 or 1581.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- "Sarayçıq/Сарайчык". Tatar Ansiklopedisi (Tatarca). Kazan: Tataristan Cumhuriyeti Bilimler Akademisi.. Tatar Ansiklopedisi Enstitüsü. 2002.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- "The ancient settlement Sarayshyk could disappear from the face of the earth in the coming years". History of Kazakhstan Project, Astana, Kazakhstan. 19 Aralık 2013. 19 Aralık 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi.