Sadır Caparov
| Sadır Caparov Садыр Нургожоевич Жапаров | |
|---|---|
| |
| Kırgızistan cumhurbaşkanı | |
| Görevde | |
| Makama geliş 28 Ocak 2021 | |
| Başbakan | Artyom Novikov (Geçici) Ulukbek Maripov Akılbek Caparov |
| Yerine geldiği | Talant Mamıtov (Geçici) |
| Yerine gelen | Talant Mamıtov (Geçici) |
| Görev süresi 15 Ekim 2020 - 14 Kasım 2020 | |
| Yerine geldiği | Sooronbay Ceenbekov |
| Kırgızistan başbakanı | |
| Görev süresi 6 Ekim 2020 - 14 Kasım 2020 | |
| Başkan | Sooronbay Ceenbekov KendisiTalant Mamıtov (Geçici) |
| Yerine geldiği | Kubatbek Boronov |
| Yerine gelen | Artem Novikov (Geçici) |
| Kişisel bilgiler | |
| Doğum | Sadır Nurgocoyeviç Caparov 6 Aralık 1968 Keng-Suu, Tüp ilçesi, Issık-Göl ili, Kırgızistan SSC, Sovyetler Birliği (şu anda Kırgızistan) |
| Partisi | Mekençil |
| Organizasyon | Ata-Curt (2010 yılına kadar) |
| Evlilik(ler) | Aygül Asanbayeva (e. 1991)
|
| Bitirdiği okul | Kırgız-Rus Slav Üniversitesi |
Sadır Nurgocoyeviç Caparov (Kırgızca: Садыр Нургожоевич Жапаров; d. 6 Aralık 1968), Kırgız siyasetçi, Eski Kırgızistan başbakanı ve günümüzdeki Kırgızistan cumhurbaşkanı.[1][2]
14 Kasım 2020'de Caparov, Ocak 2021'deki cumhurbaşkanlığı seçimlerine itiraz etmek için istifa etti.[3] 10 Ocak 2021 tarihinde yapılan seçimler sonucunda Kırgızistan cumhurbaşkanı seçildi.[4]
Hayatının erken dönemi ve eğitimi
[değiştir | kaynağı değiştir]Issık-Göl ilinin Tüp ilçesine bağlı Keng-Suu köyünde doğdu. Ortaokul eğitimini 1986 yılında tamamladıktan sonra Kırgız Ulusal Fiziksel Kültür ve Spor Akademisi'ne katıldı. 1987'de Novosibirsk'te bir telekomünikasyon bölümünde komutan olarak iki yıl görev yaptığı Sovyet Ordusu'na alındı. 1989-1991 yılları arasında akademide eğitimine devam etti. 2006 yılında, Kırgız-Rus Slav Üniversitesinden hukuk derecesi ile mezun oldu.
Erken siyasi kariyeri
[değiştir | kaynağı değiştir]Siyasi kariyerine 2005 Lale Devrimi'nden sonra başladı. Mart 2005'te, Tyup seçim bölgesinden Yüksek Konsey üyeliğine seçildi. Cumhurbaşkanı Kurmanbek Bakiyev'in destekçisiydi. 2006'da Eyalet Ödülleri Komisyonu'nun bir üyesiydi. 2007'de Af Komisyonu Başkan Yardımcısı oldu.[5]
2007 parlamento seçimlerinde mecliste sandalyelerin çoğunu kazanan cumhurbaşkanlığı yanlısı parti Ak Jol'un listelerine katıldı, ancak cumhurbaşkanına danışman olarak çalışmaya devam etti. 2008'den 2010'a kadar Ulusal Yolsuzluğu Önleme Ajansı'nın yetkili temsilcisi olarak çalıştı.
2010 yılında Cumhurbaşkanı Kurmanbek Bakiyev, 2010 Kırgız Devrimi'nde devrildi. Kısa süre sonra Oş ve Celal-Abad'da meydana gelen etnik gruplar arası çatışmalar sonucunda Caparov ve ortakları aktif rol aldı ama kendi ifadelerine göre çatışmaları önlemeye çalıştılar. Ancak muhalifler tarafından Kırgız milliyetçilerini desteklemekle suçlandılar.
Ekim 2010 seçimlerinde, Kamçıbek Taşiyev liderliğindeki ve sandalyelerin çoğunu kazanan Ata-Curt'un parti listesinde yeniden Yüksek Konsey üyesi seçildi. Oradan Yargı ve Hukuki Konular Komitesi'nin başkanı oldu.
2012'den beri, memleketi Issık-Kul Bölgesinde bulunan Kumtor altın madeninin kamulaştırılmasını savundu ve yönetim şirketini çevre ihlalleri ve yolsuzlukla suçladı. Bu bakımdan vatandaşları arasında popülerlik kazandı.
Sürgün ve hapis
[değiştir | kaynağı değiştir]2012 sonbaharında Kumtor'un millileştirilmesi için yapılan mitinglerden birinde protestocular, Bişkek'teki Beyaz Saray'ı ele geçirmeye çalıştı. Taşiyev ile birlikte Kırgız Cumhuriyeti Ceza Kanunu'nun 295. Maddesi uyarınca "iktidara zorla el koyma veya gücü zorla elde tutma" ile suçlandılar. Mart 2013'te, Bişkek Pervomaisky Bölge Mahkemesi onları suçlu buldu ve bir yıl altı ay hapis cezasına çarptırdı. Ancak Haziran 2013'te Bişkek Şehir Mahkemesi siyasileri beraat ettirdi ve mahkemede serbest bırakıldılar.
27 Haziran 2013'te Karakol'da Kumtor'a yönelik protestolar sırasında, protestocular Emilbek Kaptagayev'i kaçırarak rehin almaya çalıştı. Kırgız yetkililer, Caparov ve Kubanıçbek Kadırov'u kaçırma planını düzenlemekle suçladı. Protesto liderleri gözaltına alındı, ancak kaçırma planına katılımı suçlamasını reddederek Kırgızistan'dan bir süre yaşadığı Kıbrıs'a kaçtı.
2017'de Kırgızistan'a dönmeye çalıştı. 25 Mart 2017'de Kırgız-Kazak sınırında gözaltına alındı. Emilbek Kaptagaev'i rehin olarak kaçırmaya teşebbüs ettiği iddia edilen davada 11 yıl 6 ay hapis cezasına çarptırıldı.
Kırgızistan Başbakanı ve Cumhurbaşkanı Vekili
[değiştir | kaynağı değiştir]5 Ekim 2020'de Kırgızistan'da parlamento seçimlerinin sonuçlarına karşı kitlesel gösteriler başladı. 6 Ekim sabahı Kamçıbek Taşiyev liderliğindeki protestocular Caparov'u hapishaneden serbest bıraktılar ve onu bir konuşma yaptığı Bişkek'teki Ala-Too Meydanı'na götürdüler.
6 Ekim akşamı Dostuk Otelindeki milletvekilleri, Başbakanlığa atanmasını onayladı. Ancak, Ata-Meken partisinden bir başka yarışmacı olan Tilek Toktogaziev, Hükûmet Konağı yakınlarındaki bir mitingde, Muhalefet partilerinin liderleri tarafından kurulan Koordinasyon Kurulu toplantısında bu göreve seçildiğinden beri meşru hükûmet başkanı olduğunu söyledi. Toktogaziev, milletvekillerinin bir toplantısı sırasında Dostuk Oteli yakınında toplanan Caparov'un birkaç yüz destekçisinin baskısı altında olduğu için, Caparov'un atanmasının yasadışı olduğunu düşündü. Caparov'un muhalifleri, meclis yeter sayısının bulunmadığına ve seçim prosedürünün ihlal edildiğine de işaret ettiler.
13 Ekim'de Başkan Sooronbay Ceenbekov, ilk oylama sırasında milletvekillerinin vekaleten oy kullanması nedeniyle Caparov'un Başbakanlığa atanmasını reddetti. 14 Ekim'de Caparov'un yeniden için Parlamento'dan tekrar oy kullanılmasını istedi. Ancak ertesi gün 15 Ekim'de Cumhurbaşkanı Ceenbekov, Caparov'un Başkan Vekili ilan edilmesine yüzünden görevden istifa etti. Ancak İsayev, Ceenbekov'un rolünü üstlenmeyi reddetti ve bu da Caparov'un Başkan Vekili olmasına neden oldu.[6][7]
Ertesi gün, 15 Ekim'de Ceenbekov cumhurbaşkanlık görevinden istifa ederek Caparov'un kendisini cumhurbaşkanı vekili olarak ilan etmesine neden oldu. Kırgızistan Anayasası'nda Yüksek Konsey başkanının görevi devralması gerektiğini belirten Kanatbek İsayev göreve gelmeyi reddederek Caparov'un cumhurbaşkanı vekili olmasını sağladı. 16 Ekim 2020 tarihinde parlamento tarafından Kırgızistan cumhurbaşkanı olarak onaylandı. Kırgızistan anayasasına göre, cumhurbaşkanlığı seçimleri bir önceki cumhurbaşkanının görevden alınmasından sonraki üç ay içinde yapılacaktır.
Özel hayatı
[değiştir | kaynağı değiştir]Caparov evlidir ve dört çocuğu vardır.
Ödülleri
[değiştir | kaynağı değiştir]- Issık-Göl ili idaresinin madalyası (2009), Issık-Kul'un sosyo-ekonomik gelişimine katkılarından dolayı
- Afganistan Gazileri Birliği Madalyası (2010)
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Kyrgyz parliament approves Japarov's nomination for acting Prime Minister". AKIpress news agency. 6 Ekim 2020. 11 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ekim 2020.
- ^ "Kyrgyz parliament votes to appoint Sadyr Japarov as prime minister". TASS. 6 Ekim 2020. 11 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ekim 2020.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 17 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Kasım 2020.
- ^ "Subscribe to read | Financial Times". www.ft.com. 10 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ocak 2021.
- ^ "Биография Садыра Жапарова". РИА Новости (Rusça). 6 Ekim 2020. 14 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ekim 2020.
- ^ "Спикер парламента Кыргызстана отказался стать и.о. президента". www.ukrinform.ru (Rusça). 15 Ekim 2020. 16 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ekim 2020.
- ^ "Seizure of Kyrgyzstan nears completion as president steps down | Eurasianet". eurasianet.org (İngilizce). 15 Ekim 2020. 16 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ekim 2020.
.svg)
;_Flag_of_Kyrgyzstan_(1991%E2%80%931992).svg)
.svg)
EİT liderleri | |
|---|---|
|
Günümüzdeki Bağımsız Devletler Topluluğu liderleri | |
|---|---|
