Ryn Çölü
| Ryn Çölü | |
|---|---|
| Yerli adı | Kazakça: Нарын құмы Rusça: Рын-пески |
| Coğrafya | |
| Ülke(ler) | Kazakistan, Rusya |
| Konum | Hazar Depresyonu |
| Koordinatlar | 47°20′K 48°50′D / 47.333°K 48.833°D |
| Özellikler | |
| Biyom | Kurak çöl |
| Biyocoğrafik bölge | Palearktik |
| En yüksek noktası | 100 m (330 ft) |
| Yüzölçümü | 40.000 km2 (15.000 sq mi) |
| En düşük irtifa | -20 m (-66 ft) |
| Sıcaklık | -36-48 °C (-33-118 °F) |
  Ryn Çölü | |
Ryn Çölü veya Ryn-Peski Çölü (Kazakça: Нарын құмы, Naryn-Qumy), Batı Kazakistan'da, Hazar Denizi'nin kuzeyinde ve Volga Yaylası'nın güneydoğusunda yer alan bir çöldür. Çölün sınırları keskin bir şekilde tanımlanmamıştır. Bazı haritalar çölü neredeyse tamamen Hazar Depresyonu içinde gösterirken, neredeyse Hazar Denizi kıyılarına uzatırken, diğerleri ise depresyonun kuzeyinde göstermektedir. Ural Nehri'nin batısında 46 ° N ve 49 ° N enlem ve 47 ° E ila 52 ° E boylamları arasında yer alır.[1] Sıcaklıklar yaz aylarında 45-48 °C (113-118 °F) arasındaki aşırı yükseklere ulaşabilirken ve kışın -28--36 °C (-18--33 °F) kadar düşebilir.
Ryn Çölü etrafında birçok küçük kasaba görülmektedir ve bu bölgelerdeki nüfus yoğunluğu mil kare başına 1 ila 15 kişidir. Yarı kurak bir iklim bölgesinde yer alan Ryn, çok az yağış almaktadır.
Çöl Batpaysagir, Terektigum, Jamangum, Orda, Bozanay, Gosdaulet ve Menteke gibi masiflere ayrılmıştır. Kuzeydoğuda Qamis-Samar Ovası ile kaplıdır.[2]
Çölde yıl boyunca şiddetli rüzgarlar eser. 2001 yılında Baltık Denizi'nde gerçekleşen bir toz fırtınasının Ryn Çölü'nden kaynaklandığı belirlendi.[kaynak belirtilmeli] Baltık Denizi bölgesine uzun zamanlı toz taşıyıcılığı üzerine yapılan bir araştırma - İskandinavya'daki toz kirliliğini analiz ederek, aerosol konsantrasyonlarının Ryn Çölü bölgesinden Afrika'daki Sahra Çölü'nden daha fazla etkilendiğini gösterdi.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Narın qumlar". 28 Ocak 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mayıs 2020.
- ^ Narın qumlar səhrası[ölü/kırık bağlantı]
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- International Journal of Environment and Pollution 2004 - Vol. 22, No.1/2 pp. 72 – 86. ISSN 0957-4352
- DK World Atlas, Millennium Edition, pgs. xxv, xxix, 258 978-0789446046
- Rusya iklimi ve coğrafyası 4 Ocak 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.