Nimetullahilik
| Makale serilerinden |
 |
Ni'metullah'îyye, Ni'metallahîlik ya da Ni'metullahî Tarikâtı (Farsça: نعمتاللهی); Emir Nûr'ed-Dîn Ni'metullah bin Mir Abdullah tarafından 14. yüzyılda kurumsallaştırılan Azerî kökenli bir sufi tarikâtı.
Ni’metullah’îyye
[değiştir | kaynağı değiştir]Beşinci İmâm Muhammed el-Bakır ile oğlu Cafer-i Sadık soyundan gelen Kadiriye Tarikâtı Sufilerinden ʿAbd-Allah Yefâ’î'nin hem müridi hem de halifesi olan Sünnî Şah Ni'metullah-i Velî (Nûr’ed-Dîn Kirmanî) tarafından Sünnîlik mezhebi itikâtlarına uygun olarak temelleri atılan, daha sonra ise Ömer ibn Hattab'ın katledildiği Zilhicce ayının yirmialtıncı gününü karnavalımsı bir bayrama dönüştürerek kutlayan İran Şahı I. İsmail'in Safevîler dönemi İran'ında Şiîliği resmî devlet dini haline getirmesi neticesinde mecburen Şiîliği kabullendiğini ilân etmek zorunda kalan On İki İmamcı sufi/tasavvufî tarikât.
Tarihçe
[değiştir | kaynağı değiştir]
Şah Ni'metullah-i Velî (Nûr’ed-Dîn Kirmanî) adıyla da bilinen 14.yüzyılda yaşayan Emir Nûr’ed-Dîn Ni’metullah bin Mir Abdullah adlı mutasavvıf tarafından kuruldu. Şah Ni'metullah-i Velî'nin oğlu Burhan’ed-Dîn Hâlilullah tarafından 15. yüzyıldan itibaren Hindistan'a yayılmaya başlamıştır.
İmâmları olan Mûnis ʿAli Şad Zu al-Riyasetin'in 1953'te vefatı üzerine tarikâtın liderliğini Dr. Javad Nurbakhsh üzerine almıştır. İran İslam Devriminden sonra ise yurt dışına iltica eden İranlılar tarafından Avrupa ve Amerika'ya da yayılma olanağı buldu. 1980 yılında İran'da 50,000 ilâ 350,000 arasında bir taraftar kitlesine sahip olduğu tespit edildi.[1]
Ni’metullahî Tarikâtı'nın Şiîlik mezhepleri arasındaki konumu
[değiştir | kaynağı değiştir]
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- The Nimatullahi Sufi Order22 Şubat 1997 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Bonyad Erfan Gonabadi branch
- Information about the Nimatullahi on the website of Dr Alan Godlas
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Momen, Moojan, An Introduction to Shi'i Islam, p.215, Yale University Press, 1985.
- ^ Muhammed Ebû Zehra: Mezhepler Tarihi, Sayfa 225, Düşün Yayıncılık, İstanbul, 2011. (Câ’bir, i’tikad ve imân esasları konusunda Câ’fer-i Sâdık’tan ders almış ve onun i’tikadını benimsemiştir. Câ’bir bin Hayyân, Câf’er-i Sadık’ın îlmini topladığı beşyüz risâlesini bir araya getirerek tek bir kitâp halinde yayınlamıştır. Câ’bir bu risâlelerin, kendisinin Câf’er-i Sadık’tan edindiği feyz ve ilhâmlar sayesinde teşekkül ettiğini belirtmiştir.)
- ^ Muhammed Ebû Zehra, Mezhepler Tarihi, Sayfa 225, Düşün Yayıncılık, İstanbul, 2011. (İmâm Câ’fer’in Allah’ın mevcûdiyetini bilme gayesi için Kozmoloji ilmiyle uğraştığını bildiren deliller vardır. Elde ettiği bilgileri Allah’ın vahdaniyetini ispat etmek amacıyla kullanmıştır. Bu konuda, İmâm Câ’fer-i Sadık, Kur'an’in evren ve tabiât hakkında bilgiler vererek insanları düşündürme methodunu uygulamıştır. Mufaddal bin Amra’ya yazdırdığı “Risalet-ût Tevhîd” adlı kitabında tabiât olaylarının insanın hizmetine sunulmuş olduğunu öne sürerek, hepsinin bir yaratıcının eseri olması gerekliliği hakkında yürüttüğü fikirlerini savunmuştur.)
Bibliografya
[değiştir | kaynağı değiştir]- Masters of the Path: A History of the Masters of the Nimatullahi Sufi Order by Javad Nurbakhsh, Khaniqahi Nimatullahi Publications, New York and London, 2nd Edition, 1993, ISBN 0-933546-03-3 and ISBN 978-0-933546-03-5
- Kings of Love - The History and Poetry of the Ni'matullahi Sufi Order by Nasrollah Pourjavady and Peter Lamborn Wilson, Imperial Iranian Academy of Philosophy, Tehran, 1978, ISBN 0-87773-733-9 and ISBN 0-500-97351-2.
| Kavramlar |  | |
|---|---|---|
| Uygulamalar | ||
| Tasavvuf tarikât listesi | ||
