Knesset
| Knesset הכנסת (HaKnesset) | |
|---|---|
| 25. Knesset | |
 | |
| Tür | |
| Tür | |
| Yapı | |
| Sandalye | 120 |
 | |
Siyasi gruplar | Hükümet (64)
Muhalefet (56) |
| Seçimler | |
| Parti listesi nispi temsil D'Hondt sistemi | |
Son seçim | 1 Kasım 2022 |
| Toplantı yeri | |
.JPG) | |
| Knesset, Kudüs, İsrail | |
| Website | |
Knesset (İbranice: הַכְּנֶסֶת) İsrail devletinin yasama organıdır. Knesset kelimesi İbranice "meclis" anlamına gelir.[1]
Knesset'in İşleyişi
[değiştir | kaynağı değiştir]İsrail hükûmetinin yasama organıdır. Kanun koyma, Başbakan ve Cumhurbaşkanı atama (Başbakan sembolik olarak Cumhurbaşkanı tarafından atanır), hükûmetin icraatlarını kontrol etme, Cumhurbaşkanını görevden alma, meclisi dağıtma ve erken seçime gitme yetkileri vardır. Erken seçim olmadığı sürece, 18 yaşını doldurmuş kişilerin oylarıyla dört senede bir seçilirler. Hükûmetin kurulabilmesi için meclis üyelerinin çoğunluğu kurulacak hükûmeti onaylaması gerekir.
Knesset'in kanunen parlamenter egemenliği bulunur, basit çoğunlukla (bazen İsrail'in Temel Yasaları'yla çelişse bile) yasalar çıkarma hakkına sahiptir.
Komiteler
[değiştir | kaynağı değiştir]Knesset, uygun konularda yasa tasarılarını düzenlemek amacıyla komitelere bölünmüştür. Komite başkanları, komite üyeleri tarafından meclis komitesinin önerisi üzerine seçilir. Her bir komitenin farklı gruplardan oluşmuş olması, Knesset’in yapısını temsil eder. Komiteler kendilerine alt komiteler seçebilir ve diğer komitelerle, birden fazla komiteyi ilgilendiren konular için birleşik komiteler oluşturabilir. Görüşmelerini ileri seviyeye taşımak için komiteler; bakanları, kıdemli yetkilileri ve uzmanları, tartışmalarına davet ederler. Komiteler, herhangi bir konuda, ilgili bakandan bilgi veya açıklama talep edebilir ve ilgili bakan da talebe cevap vermek zorundadır.
Knesset’te dört türde komite bulunur. Daimi komiteler, kendi yetki alanlarına giren konulardaki yasalara eklemeler yapar ve yasama sürecini başlatabilir. Buna rağmen, bu tür yasama süreçleri, Temel Kanunlar ve Knesset’i, Knesset’e yapılacak seçimleri, Knesset üyeleri ya da devlet denetçisini ilgilendiren kanunlar içindir. Özel Komiteler, daimi komitelere benzer bir şekilde çalışır ama gündemde olan özel konular için görev alırlar. Geçici olabilir ya da daimi komite olabilirler. Parlamento soruşturma komitesi, genel kurul tarafından, milli öneme sahip olduğu belirlenen özel konular için görevlendirilir. Ek olarak, ihtiyaç doğduğunda oluşturulan iki tip komite vardır: Knesset içi prosedürlerle ilgili başvuru ve şikayetleri değerlendiren Yorumlama Komitesi ve Knesset ile ilgili konularla ilgilenen Halk Komiteleri.[2]
Daimi Komiteler
[değiştir | kaynağı değiştir]- Meclis Komitesi
- Finans Komitesi
- Ekonomi işleri komitesi
- Dış İlişkiler ve Savunma Komitesi
- İç işleri ve Çevre Komitesi
- Göç, Nötrleştirme ve Diaspora işleri komitesi
- Eğitim, Kültür ve Spor Komitesi
- Anayasa, Kanun ve Adalet Komitesi
- İş, Refah ve sağlık Komitesi
- Bilim ve Teknoloji Komitesi
- Devlet Kontrol Komitesi
- Kadınların Durumu üzerine kurulmuş olan komite
Özel Komiteler
[değiştir | kaynağı değiştir]- Uyuşturucu madde istismarı komitesi
- Çocuk Hakları Komitesi
- Yabancı İşçiler Komitesi
- Halk Talepleri Komitesi
Diğer komiteler arasında, Düzenleme Komitesi ve Etik Komitesi. Etik Komitesi, Knesset üyeleri arasında ahlaki kuralları ihlal eden ve meclis dışı yasadışı faaliyetlere katılan meclis üyelerinin soruşturulmalarıyla sorumludur. Sorumlulukları çerçevesinde, herhangi bir meclis üyesi üzerine çeşitli yaptırımlarda bulunabilir, ama üyenin oy verme hakkını elinden alamaz. Düzenleme Komitesi, daimi komitelerinin kurulumları üzerine her seçim sonunda önergeler sunar, komite başkanlarını önerir, partilerin Knesset’teki oturma düzenini yapar ve meclis üyeleri ve partilere odalar dağıtır.[3]
Sayı
[değiştir | kaynağı değiştir]Knesset’in 120 üyesi vardır ve bu sayı reform bekleyen bir konu halini aldı. 1996’da, Adalet Bakanı Yossi Beilin[4] başarıya ulaşamayan ‘Norveç Kanunu’nu ileri sürdü. Kanuna göre, kabineye seçilen vekillerin vekilliklerini bırakmaları gerekecek ve yerlerine partilerinden diğer üyelerin gelmesini sağlanacaktı. Böylece mecliste daha aktif bir grup olacak, kabine üyeleri de verimli bir şekilde çalışacaktı. Bu yasa önerisi, Yitzhak Levi[5] ve eskiden başbakan olan Benjamin Netanyahu[6] tarafından da desteklendi.
Seçimler
[değiştir | kaynağı değiştir]120 meclis üyesi (MK’lar) 4 yıl olmak üzere seçilir (genelde erken seçimlere gidilir). 18 yaşını doldurmuş ya da daha yaşlı İsrail vatandaşı seçimlere katılabilir. Seçimler gizli oylama ile yapılır. Knesset’teki sandalyeler birçok parti içinden seçilmiş üyelere D’Hondt Metoduyla verilir. Bir parti Knesset’te yer almak için %3.25 barajını geçmek zorundadır. Partiler kapalı listeyle kendi adaylarını seçerler. Böylece oy verenler partiye oy verirler.
Barajın %3.25 olmasından dolayı ve Knesset içindeki partilerin sayısının çok olmasından dolayı, Knesset’in yasama faaliyetleri çok verimli ve hızlı ilerlemez. Barajın çok düşük olmasından dolayı hiçbir zaman hükûmet iktidar bir parti tarafından oluşturulmamıştır ve hükûmetler hep koalisyonlardır. Koalisyonların doğasından gelen istikrarsızlıktan dolayı genelde İsrail’deki hükûmetlerin ömrü genelde ortalama 25 aydır.
Tarih
[değiştir | kaynağı değiştir]Knesset ilk olarak 20 Ocak seçimlerinden sonra 14 Şubat 1949 yılında toplandı ve manda dönemi boyunda Yahudi toplumunun meclisi olma görevini üstlendi. ‘Knesset’ terimi antik Büyük Toplantı ya da Büyük Sinagog (İbranice: כְּנֶסֶת הַגְּדוֹלָה) tan türedi. Daha çok dini bir topluluk olduğundan, Bu büyük tarihi meclisle günümüzdeki arasında sadece sayı (120 kişi) benzerliği vardır.
1948’deki Arap-İsrailli Savaşından önce, Knesset, batı Kudüs’te Şeyh Badr adıyla bilinen ilçede bir tepe üzerindeydi. Şimdi ise Givat Ram’da. Israil Devlet’ine bir hediye olarak, Knesset, James A. Rothschild tarafından finanse edildi. Knesset, Kudüs Yunan Ortodoks Patriği’nden kiralanan bir alan üzerine inşa edildi.[7]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ The Oxford Dictionary of English, Oxford University Press, 2005
- ^ Knesset Committees 9 Mart 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Knesset.gov.il. Retrieved on September 8, 2011.
- ^ The Organization of the Work of the Knesset 3 Nisan 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Knesset.gov.il (February 17, 2003). Retrieved on September 8, 2011.
- ^ Cabinet likely to approve 'Norwegian law' on Sunday, Jerusalem Post
- ^ Yitzhak Levy proposes raising number of Knesset members to 150.[ölü/kırık bağlantı], Jerusalem Post
- ^ Netanyahu considering forcing ministers to vacate Knesset seats 24 Ekim 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Haaretz
- ^ Defacement in Jerusalem monastery threatens diplomatic crisis Haaretz, October 8, 2006
