Seküler devlet
Seküler devlet ya da laik devlet, resmî bir dini bulunmayan ve yasaların belli bir dine göre şekillendirilmediği devlettir. Laik devletler, herhangi bir dine inanan veya hiçbir dine inanmayan tüm vatandaşlarına eşit mesafede bulunur, bu tür devletlerde kişiler dinî inançlarına bakılmaksızın aynı mahkemelerde aynı yasalarla yargılanır. Dinî kurumların siyasete karışması yasaktır. Laik devlet yapısının egemen olduğu ülkelerde din ve vicdan özgürlüğü vardır ve bu yüzden herkes inandığı dinin gereklerini yerine getirme, inansa bile o gerekleri yerine getirmeme veya hiçbir dine mensup olmama özgürlüğüne sahiptir.
Seküler devletlerde dinî bayramlar inançlı kişilerin isteği dahilinde resmî tatil olarak ilan edilebilir.[1]
Köken ve pratiği
değiştirLaiklik, bir devletin kurulmasıyla (örneğin, Sovyetler Birliği, Amerika Birleşik Devletleri, Hindistan) veya daha sonra sekülerleşmesiyle (örneğin, Fransa veya Nepal) tesis edilebilir. Fransa'da laiklik hareketleri ve Amerika Birleşik Devletleri'nde kilise ile devletin ayrılması, modern laiklik kavramlarını tanımlamıştır; Amerika Birleşik Devletleri hem Batı hem de dünya tarihinde açıkça seküler olan ilk ulus olmuştur.[2] Tarihsel olarak, sekülerleşme süreci tipik olarak din özgürlüğü vermeyi, devlet dinlerini ortadan kaldırmayı, bir din için kamu fonlarının kullanılmasını durdurmayı, hukuk sistemini dini kontrolden kurtarmayı, eğitim sistemini özgürleştirmeyi, dini değiştiren veya dinden uzak duran vatandaşları hoş görmeyi ve dini inançlarına bakılmaksızın siyasi liderliğin iktidara gelmesine izin vermek olmuştur.[3]
Günümüzdeki seküler devletler
değiştirAfrika
değiştir- Angola[4]
- Benin[5]
- Botsvana[6]
- Burkina Faso[7]
- Burundi[8]
- Kamerun[9]
- Orta Afrika Cumhuriyeti[10]
- Çad[11]
- Fildişi Sahili[12]
- Kongo DC[13]
- Kongo Cumhuriyeti[14]
- Gabon[15]
- Ekvator Ginesi[16]
- Eritre[17]
- Esvatini[18]
- Etiyopya[19]
- Gabon[20]
- Gambiya[21]
- Gana[22]
- Gine[23]
- Gine-Bissau[24]
- Kenya[25]
- Lesotho[26]
- Liberya[27]
- Madagaskar[28]
- Malavi[29]
- Mali[30]
- Mozambik[31]
- Namibya[32]
- Nijer[33]
- Nijerya[34]
- Ruanda[35]
- São Tomé ve Príncipe[36]
- Senegal[37]
- Sierra Leone[38]
- Güney Afrika[39]
- Güney Sudan[40]
- Sudan[41]
- Tanzanya[42]
- Togo[43]
- Uganda[44]
- Zimbabve[45]
Amerika
değiştir- Antigua ve Barbuda[46]
- Arjantin[47]
- Bahamalar[48]
- Barbados[49]
- Belize[50]
- Bolivya[51]
- Brezilya[52]
- Kanada[53]
- Şili[54]
- Kolombiya[55]
- Küba[56]
- Dominika[57]
- Dominik Cumhuriyeti[58]
- Ekvador[59]
- El Salvador[60]
- Grenada[61]
- Guatemala[62]
- Guyana[63]
- Haiti[64]
- Honduras[65]
- Jamaika[66]
- Meksika[67]
- Nikaragua[68]
- Paraguay[69]
- Panama[70]
- Peru[71]
- Saint Kitts ve Nevis[72]
- Saint Lucia[73]
- Saint Vincent ve Grenadinler[74]
- Surinam[75]
- Trinidad ve Tobago[76]
- ABD[77]
- Uruguay[78]
- Venezuela[79]
Asya
değiştirAvrupa
değiştir- Arnavutluk[97]
- Andorra[98]
- Avusturya[99]
- Belarus[100]
- Belçika[101]
- Bosna-Hersek[102]
- Bulgaristan[103]
- Hırvatistan[104]
- Çekya[105]
- Estonya[106]
- Finlandiya[107]
- Fransa[108]
- Almanya[109]
- Macaristan[110]
- İtalya[111]
- Kosova[112][a]
- Letonya[113]
- Litvanya[114]
- Lüksemburg
- Moldova[115]
- Hollanda[116]
- Polonya[117]
- Portekiz[118]
- Romanya[119]
- Sırbistan[120]
- Slovakya[121]
- Slovenya[122]
- İspanya[123]
- İsveç[124]
- İsviçre[125]
- Ukrayna[126]
Okyanusya
değiştirKıtalararası ülkeler
değiştirEskiden seküler olan devletler
değiştir- Amerika Konfedere Devletleri (1861–1865)[146][147]
- Bangladeş (1972–1977)
- Afganistan Demokratik Cumhuriyeti (1980–1987)
- Sovyetler Birliği işgali sırasında seküler olan ülkede 1987 yılında İslam yeniden resmi din oldu.
- Kampuçya Halk Cumhuriyeti (1979-1993)
- Irak (1932–1993)
- Irak 1932 yılında seküler olarak kuruldu. Saddam Hüseyin liderliğindeki Baas Partisi liderliğinde yürütülen inanç kampanyası doğrultusunda 1993 yılından itibaren devlet ve toplumda İslam dini etkili olmaya başladı.[149]
- Myanmar (1885–1961; 1962–2008)
- Britanya Birmanyası döneminde ve Burma Birliği Sosyalist Cumhuriyeti yönetiminde seküler olan ülkede rejim değişikliğiyle birlikte resmi din Budizm oldu.
- Samoa (1962–2017)
- 2017 yılında anayasaya devletin dininin Hristiyanlık olduğu eklendi.[150]
Notlar
değiştirKaynakça
değiştir- ^ "Arşivlenmiş kopya". 9 Şubat 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Temmuz 2010.
- ^ "Which nation was the first secular nation in history?". 7 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ Jean Baubérot The secular principle 22 Şubat 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- ^ "ICL - Angola Constitution". 23 Şubat 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Mart 2015., Article 8: "The Republic of Angola shall be a secular State..."
- ^ "Article 2 of Constitution". 28 Eylül 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi.: "The Republic of Benin shall be one - indivisible, secular, and democratic."
- ^ Leaders say Botswana is a secular state 10 Şubat 2005 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- ^ "Article 31 of Constitution". 9 Ekim 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi.: "Burkina Faso is a democratic, unitary and secular state."
- ^ Article 4 of Constitution 7 Ekim 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.: "Le Burundi est une République unitaire, indépendante et souveraine, laïque et démocratique."
- ^ "Preamble of Constitution" (PDF). 15 Aralık 2017 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Mart 2007.: "... the State shall be secular."
- ^ Article 24 of the Central African Republic's Constitution of 2016 13 Haziran 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., constituteproject.org: "The Central African Republic is a State of law, unitary, sovereign, indivisible, secular and democratic."
- ^ "Article 1 of Constitution". 9 Ekim 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi.: "Chad is a sovereign, independent, secular, social, and indivisible ..."
- ^ "Côte d'Ivoire's Constitution of 2000" (PDF). 29 Ekim 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi., Article 30: "The Republic of Côte d’Ivoire is one and indivisible, secular, democratic and social."
- ^ "Constitution de la République démocratique du Congo". 21 Kasım 2005 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Mart 2015., article 1er: "République Démocratique du Congo est, dans ses frontières du 30 juin 1960, un État de droit, indépendant, souverain, uni et indivisible, social, démocratique et laïc."
- ^ "ICL - Congo-Brazzaville - Constitution". 21 Kasım 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Mart 2015., Article 1: "The Republic of the Congo is a sovereign and independent State, decentralized, indivisible, secular, democratic, and social."
- ^ Article 2 of Constitution 19 Ekim 2005 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.: "Le Gabon est une République indivisible, laïque, démocratique et sociale."
- ^ "2020 Report on International Religious Freedom: Equatorial Guinea". United States Department of State. 14 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mart 2022.
- ^ "2020 Report on International Religious Freedom: Eritrea". United States Department of State. 24 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mart 2022.
- ^ "2020 Report on International Religious Freedom: Eswatini". United States Department of State. 8 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mart 2022.
- ^ "2020 Report on International Religious Freedom: Ethiopia". United States Department of State. 6 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mart 2022.
- ^ "2020 Report on International Religious Freedom: Gabon". United States Department of State. 11 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mart 2022.
- ^ "2020 Report on International Religious Freedom: Gambia". United States Department of State. 15 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mart 2022.
- ^ "2020 Report on International Religious Freedom: Ghana". United States Department of State. 28 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mart 2022.
- ^ Article 1 of Constitution 13 Eylül 2004 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.: "La Guinée est une République unitaire, indivisible, laïque, démocratique et sociale."
- ^ Article 1 of Constitution 5 Kasım 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.: "Guinea-Bissau is a sovereign, democratic, secular and unitary republic."
- ^ "The Constitution of Kenya" (PDF). 21 Aralık 2013 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Mart 2022.
- ^ "2020 Report on International Religious Freedom: Lesotho". United States Department of State. 3 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mart 2022.
- ^ "2020 Report on International Religious Freedom: Liberia". United States Department of State. 10 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mart 2022.
- ^ "Madagascar's Constitution of 2010" (PDF). 29 Ekim 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi., Article 1: "The Malagasy People constitute a nation organized as a sovereign, unitary, republican and secular State."
- ^ "2020 Report on International Religious Freedom: Malawi". United States Department of State. 29 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mart 2022.
- ^ Constitution 12 Eylül 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Article 25: "Mali is an independent, sovereign, indivisible, democratic, secular, social Republic."
- ^ "2020 Report on International Religious Freedom: Mozambique". United States Department of State. 25 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mart 2022.
- ^ "ICL - Namibia - Constitution". 25 Ağustos 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Mart 2015., Article 1: "The Republic of Namibia is hereby established as a sovereign, secular, democratic and unitary State ..."
- ^ "2020 Report on International Religious Freedom: Niger". United States Department of State. 22 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mart 2022.
- ^ "2020 Report on International Religious Freedom: Nigeria". United States Department of State. 14 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mart 2022.
- ^ Article 4 of the Rwanda's Constitution of 2003 with Amendments through 2015 15 Mayıs 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., constituteproject.org, Article 4: "The Rwandan State is an independent, sovereign, democratic, social and secular Republic."
- ^ Article 154 of the Sao Tome and Principe's Constitution of 1975 with Amendments through 2003 20 Eylül 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., constituteproject.org, "The following may not be the subject of a revision to the Constitution: [...] b. The secular status of the State;"
- ^ Article 1 of the Senegal's Constitution of 2001 with Amendments through 2016 19 Mayıs 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., constituteproject.org, "The Republic of Senegal is secular, democratic, and social."
- ^ "2020 Report on International Religious Freedom: Sierra Leone". United States Department of State. 30 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mart 2022.
- ^ "2020 Report on International Religious Freedom: South Africa". United States Department of State. 12 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mart 2022.
- ^ "2020 Report on International Religious Freedom: South Sudan". United States Department of State. 13 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mart 2022.
- ^ "2020 Report on International Religious Freedom: Sudan". United States Department of State. 26 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mart 2022.
- ^ Article 3 of the Tanzania (United Republic of)'s Constitution of 1977 with Amendments through 2005 28 Kasım 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., constituteproject.org, "The United Republic is a democratic, secular and socialist state which adheres to multi-party democracy"
- ^ Article 1 of the Togo's Constitution of 1992 with Amendments through 2007 1 Haziran 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., constituteproject.org, "The Togolese Republic is a State of law, secular, democratic and social."
- ^ "2020 Report on International Religious Freedom: Uganda". United States Department of State. 20 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mart 2022.
- ^ "2020 Report on International Religious Freedom: Zimbabwe". United States Department of State. 16 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mart 2022.
- ^ "2021 Report on International Religious Freedom: Antigua and Barbuda". United States Department of State. 18 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Mart 2023.
- ^ "2021 Report on International Religious Freedom: Argentina". United States Department of State. 11 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Mart 2023.
- ^ "2021 Report on International Religious Freedom: Bahamas". United States Department of State. 12 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Mart 2023.
- ^ "2021 Report on International Religious Freedom: Barbados". United States Department of State. 29 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Mart 2023.
- ^ "2021 Report on International Religious Freedom: Belize". United States Department of State. 19 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Mart 2023.
- ^ "2021 Report on International Religious Freedom: Bolivia". United States Department of State. 29 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Mart 2023.
- ^ "2021 Report on International Religious Freedom: Brazil". United States Department of State. 29 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Mart 2023.
- ^ "2021 Report on International Religious Freedom: Canada". United States Department of State. 4 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Mart 2023.
- ^ "2021 Report on International Religious Freedom: Chile". United States Department of State. 14 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Mart 2023.
- ^ "2021 Report on International Religious Freedom: Colombia". United States Department of State. 16 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Mart 2023.
- ^ "2021 Report on International Religious Freedom: Cuba". United States Department of State. 9 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Mart 2023.
- ^ "2021 Report on International Religious Freedom: Dominica". United States Department of State. 7 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Mart 2023.
- ^ "2021 Report on International Religious Freedom: Dominican Republic". United States Department of State. 18 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Mart 2023.
- ^ "2021 Report on International Religious Freedom: Ecuador". United States Department of State. 5 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Mart 2023.
- ^ "2021 Report on International Religious Freedom: El Salvador". United States Department of State. 29 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Mart 2023.
- ^ "2021 Report on International Religious Freedom: Grenada". United States Department of State. 13 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Mart 2023.
- ^ "2021 Report on International Religious Freedom: Guatemala". United States Department of State. 16 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Mart 2023.
- ^ "2021 Report on International Religious Freedom: Guyana". United States Department of State. 1 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Mart 2023.
- ^ "2021 Report on International Religious Freedom: Haiti". United States Department of State. 9 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Mart 2023.
- ^ "2021 Report on International Religious Freedom: Honduras". United States Department of State. 9 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Mart 2023.
- ^ "2021 Report on International Religious Freedom: Jamaica". United States Department of State. 11 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Mart 2023.
- ^ "2021 Report on International Religious Freedom: Mexico". United States Department of State. 4 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Mart 2023.
- ^ "2021 Report on International Religious Freedom: Nicaragua". United States Department of State. 2 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Mart 2023.
- ^ "2021 Report on International Religious Freedom: Paraguay". United States Department of State. 11 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Mart 2023.
- ^ "2021 Report on International Religious Freedom: Panama". United States Department of State. 12 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Mart 2023.
- ^ "2021 Report on International Religious Freedom: Peru". United States Department of State. 29 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Mart 2023.
- ^ "2021 Report on International Religious Freedom: Saint Kitts and Nevis". United States Department of State. 17 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Mart 2023.
- ^ "2021 Report on International Religious Freedom: Saint Lucia". United States Department of State. 10 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Mart 2023.
- ^ "2021 Report on International Religious Freedom: Saint Vincent and the Grenadines". United States Department of State. 10 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Mart 2023.
- ^ "2021 Report on International Religious Freedom: Suriname". United States Department of State. 8 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Mart 2023.
- ^ "2021 Report on International Religious Freedom: Trinidad and Tobago". United States Department of State. 9 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Mart 2023.
- ^ "Religion and the US Constitution: The First Amendment". Cornell Law School. 12 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Mayıs 2022.
- ^ "2021 Report on International Religious Freedom: Uruguay". United States Department of State. 15 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Mart 2023.
- ^ "2021 Report on International Religious Freedom: Venezuela". United States Department of State. 2 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Mart 2023.
- ^ "THE CONSTITUTION (AMENDMENT)". 28 Mart 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi., "WE, THE PEOPLE OF INDIA having solemnly resolved to constitute India into a SOVEREIGN SOCIALIST SECULAR DEMOCRATIC REPUBLIC and to secure to all its..."
- ^ "2021 Report on International Religious Freedom: Japan". United States Department of State. 16 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Mart 2023.
- ^ "2021 Report on International Religious Freedom: South Korea". United States Department of State. 16 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Mart 2023.
- ^ Article 1 of Constitution 4 Şubat 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Article 1: "The Kyrghyz Republic (Kyrghyzstan) shall be a sovereign unitary democratic republic created on the basis of a legal secular state."
- ^ "2021 Report on International Religious Freedom: Laos". United States Department of State. 11 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Mart 2023.
- ^ "2021 Report on International Religious Freedom: Mongolia". United States Department of State. 14 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Mart 2023.
- ^ Dodd 2003, s. 571, The rough guide to Nepal: "After 2005, the Marxist-Leninist government of reunified Nepal declared the state atheist while theoretically allowing people the right to practice their religion under the constitution."
- ^ "Article II Section 6 of the Constitution of the Philippines". 29 Mayıs 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Mart 2021., "The separation of Church and State shall be inviolable."
- ^ See Declaration of Religious Harmony, which explicitly states the secular nature of society
- ^ "2021 Report on International Religious Freedom: Syria". United States Department of State. 3 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Mart 2023.
- ^ "2021 Report on International Religious Freedom: Taiwan". United States Department of State. 5 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Mart 2023.
- ^ "Introduction: Secular State and Pious Muslims", Secular State and Religious Society, Palgrave Macmillan, 2011, doi:10.1057/9781137010643.0003, ISBN 9781137010643, erişim tarihi: 11 Nisan 2022
- ^ "Tajikistan's Constitution of 1994 with Amendments through 2003" (PDF). 29 Ekim 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi., Article 1: "The Republic of Tajikistan is a sovereign, democratic, law-governed, secular, and unitary State."
- ^ Preamble to the Constitution 27 Mayıs 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., "The elaboration and adoption of the Constitution of the Democratic Republic of East Timor is the culmination of the secular resistance of the Timorese People ..."
- ^ "Constitution of Turkmenistan". 14 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Mart 2015., Article 1: "Turkmenistan is a democratic secular state ..."
- ^ "2021 Report on International Religious Freedom: Uzbekistan". United States Department of State. 2 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Mart 2023.
- ^ Dodd 2003, s. 571, The rough guide to Vietnam: "After 1975, the Marxist-Leninist government of reunified Vietnam declared the state atheist while theoretically allowing people the right to practice their religion under the constitution."
- ^ "ICL - Albania - Constitution". 28 Şubat 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Mart 2015.
- ^ "2020 Report on International Religious Freedom:Andorra". United States Department of State. 12 Mayıs 2021. 15 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Aralık 2022.
- ^ "ICL - Austria Constitution". 24 Kasım 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Mart 2015.
- ^ Nielsen, Jørgen; Akgönül, Samim; Alibašić, Ahmet; Racius, Egdunas (19 Eylül 2013). Yearbook of Muslims in Europe. BRILL. ISBN 9789004255869 – Google Books vasıtasıyla.
- ^ In Belgium, Article 20 of the Constitution provides: No one can be obliged to contribute in any way whatsoever to the acts and ceremonies of religion, nor to observe the days of rest. "ICL - Belgium - Constitution". 20 Nisan 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Mart 2015.
- ^ "United States Department of State". United States Department of State. 12 Mayıs 2021. 5 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Şubat 2022.
- ^ "National Assembly of the Republic of Bulgaria - Constitution". 22 Aralık 2005 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Mart 2015.
- ^ "The consolidated text of the Constitution of the Republic of Croatia as of 15 January 2014" (PDF). 28 Aralık 2018 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Temmuz 2020.
- ^ Article 2 of the Charter of Fundamental Rights and Basic Freedoms 30 Nisan 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- ^ "ICL - Estonia - Constitution". 21 Kasım 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Mart 2015.
- ^ "2020 Report on International Religious Freedom: Finland". United States Department of State. 17 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mart 2022.
- ^ "ICL - France Constitution". 28 Ekim 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Mart 2015.
- ^ "2020 Report on International Religious Freedom: Germany". United States Department of State. 12 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mart 2022.
- ^ "2020 Report on International Religious Freedom: Hungary". United States Department of State. 25 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mart 2022.
- ^ Articles 3, 7, 8, 19, 20 of Constitution; Constitutional Court's Decision n. 203/1989
- ^ Naamat, Talia; Porat, Dina; Osin, Nina (19 Temmuz 2012). Legislating for Equality: A Multinational Collection of Non-Discrimination Norms. Volume I: Europe. Martinus Nijhoff Publishers. ISBN 978-9004226128. 25 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ağustos 2023 – Google Books vasıtasıyla.
- ^ "ICL - Latvia - Constitution". 29 Eylül 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Mart 2015.
- ^ "2020 Report on International Religious Freedom: Lithuania". United States Department of State. 22 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mart 2022.
- ^ "2020 Report on International Religious Freedom: Moldova". United States Department of State. 12 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mart 2022.
- ^ "2020 Report on International Religious Freedom: Netherlands". United States Department of State. 3 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mart 2022.
- ^ "2020 Report on International Religious Freedom: Poland". United States Department of State. 13 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mart 2022.
- ^ "Constitution". 4 Şubat 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Kasım 2020.
- ^ "2020 Report on International Religious Freedom: Romania". United States Department of State. 15 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mart 2022.
- ^ Article 11 of the Constitution 16 Haziran 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- ^ "Article 1 of Constitution" (PDF). 3 Eylül 2013 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi.
- ^ "Constitution". 20 Mayıs 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Mart 2015.
- ^ "Article 16 of Constitution" (PDF). 19 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Mart 2015.
- ^ The Swedish head of state must according to the Swedish Act of Succession adhere to the Augsburg Confession
- ^ "2020 Report on International Religious Freedom: Switzerland". United States Department of State. 11 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mart 2022.
- ^ "Constitution" (PDF). constituteproject.org. 31 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ekim 2020., article 35: "The Church and religious organisations in Ukraine are separated from the State, and the school - from the Church."
- ^ Section 116 of the Constitution of Australia provides, "the Commonwealth shall not make any law for establishing any religion, or for imposing any religious observance, or for prohibiting the free exercise of any religion, and no religious test shall be required as a qualification for any office or public trust under the Commonwealth. "ICL - Australia Constitution". 13 Aralık 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Mart 2015.
- ^ Article 4 of the 2013 Constitution of Fiji explicitly provides that Fiji is a secular state. It guarantees religious liberty, while stating, "religious belief is personal", and, "religion and the State are separate." Constitution of the Republic of Fiji 6 Şubat 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., 2013
- ^ "2020 Report on International Religious Freedom: Kiribati". United States Department of State. 14 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mart 2022.
- ^ "2020 Report on International Religious Freedom: Marshall Islands". United States Department of State. 14 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mart 2022.
- ^ Section 2 of Article IV of the Micronesian constitution provides, "no law may be passed respecting an establishment of religion or impairing the free exercise of religion, except that assistance may be provided to parochial schools for non-religious purposes." "Constitution of the Federated States of Micronesia". 15 Ocak 2003 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "2020 Report on International Religious Freedom: Nauru". United States Department of State. 14 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mart 2022.
- ^ "2020 Report on International Religious Freedom: New Zealand". United States Department of State. 14 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mart 2022.
- ^ "2020 Report on International Religious Freedom: Palau". United States Department of State. 14 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mart 2022.
- ^ "2020 Report on International Religious Freedom: Papua New Guinea". United States Department of State. 14 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mart 2022.
- ^ "2020 Report on International Religious Freedom: Solomon Islands". United States Department of State. 14 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mart 2022.
- ^ "2020 Report on International Religious Freedom: Vanuatu". United States Department of State. 14 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mart 2022.
- ^ "2021 Report on International Religious Freedom: Armenia". United States Department of State. 3 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Mart 2023.
- ^ "2021 Report on International Religious Freedom: Azerbaijan". United States Department of State. 3 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Mart 2023.
- ^ "2021 Report on International Religious Freedom: Cyprus". United States Department of State. 16 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Mart 2023.
- ^ "2021 Report on International Religious Freedom: Georgia". United States Department of State. 5 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Mart 2023.
- ^ "2021 Report on International Religious Freedom: Kazakhstan". United States Department of State. 3 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Mart 2023.
- ^ "Northern Cyprus Constitution" (PDF). 29 Ocak 2022 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ocak 2022.
- ^ "2021 Report on International Religious Freedom: Russia". United States Department of State. 3 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Mart 2023.
- ^ "2021 Report on International Religious Freedom: Turkey". United States Department of State. 3 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Mart 2023.
- ^ "Confederate States of America - Constitution for the Provisional Government". 1 Ağustos 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ağustos 2023.
- ^ "Constitution of the Confederate States; March 11, 1861". 9 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ağustos 2023.
- ^ "Bangladesh profile - Timeline". BBC News. 26 Şubat 2019. 12 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ağustos 2023.
- ^ "Americanchronicle.com". 12 Haziran 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Şubat 2017.
- ^ "Samoa Officially Becomes a Christian State - The Diplomat". 16 Haziran 2017. 16 Haziran 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi.