iBet uBet web content aggregator. Adding the entire web to your favor.
iBet uBet web content aggregator. Adding the entire web to your favor.



Link to original content: http://tr.m.wikipedia.org/wiki/Akkuş
Akkuş - Vikipedi
Vikipedi

Akkuş

Ordu'nun ilçesi
Başlığın diğer anlamları için Akkuş (anlam ayrımı) sayfasına bakınız.

Akkuş, Ordu ilinin bir ilçesidir. Yüzölçümü 636 km²'dir. Kuzeyinde Ünye ve Samsun, güneyinde Niksar ve Tokat ile çevrili bir alanda yer almaktadır.

Akkuş
İlçe
Türkiye'de bulunduğu yer
Türkiye'de bulunduğu yer
Harita
İlçe sınırları haritası
ÜlkeTürkiye
İlOrdu
Coğrafi bölgeKaradeniz Bölgesi
İdare
 • KaymakamEmrah Aslan[1]
 • Belediye başkanıİsa Demirci (AK Parti)[2]
Yüzölçümü
 • Toplam765 km²
Rakım1250 m
Nüfus
 (2018)
 • Toplam23.369
 • Kır
-
 • Şehir
22.118
Zaman dilimiUTC+03.00 (TSİ)
Posta kodu52950
İl alan kodu452
İl plaka kodu52
Resmî site
[1]

Tarih

değiştir

İlçenin eski adı Karakuş'tur. 1954'te Akkuş olarak değiştirilmiştir. Resmi kayıtlarda 1950'de Karakuş, 1955'te Akkuş olarak geçer. Bu sırada idari merkezin adı ise, Çaldere'ydi.[5][6]

Akkuş topraklarının tarihi MÖ yıllara kadar uzanmaktadır. Bölge ve çevresi MÖ 1200-700 yılları arasında Frigler, daha sonra Kimmerler, Lidyalılar, MÖ 585'te Pers Krallığı ile MÖ 291'de kurulan Pontus Krallığının, daha sonraki dönemlerde de Roma İmparatorluğu'nun hakimiyetine girmiştir. Malazgirt (1071) zaferiyle birlikte, Selçuklu sultanı Melikşah'ın emirlerinden Danişmend tarafından Anadolu'da kurulan ilk Türk devletlerinden biri olan Danişmendliler'in idaresine girmiştir. Daha sonra Selçuklu Sultanı II. Kılıç Arslan tarafından Selçuklu topraklarına dahil edilmiştir.

Akkuş topraklarında çağlar içinde Tibaren ve Khalip kavimlerinin yaşadığı, sonraki dönemlerde Pontus Krallığı'nın egemen olduğu bilinmektedir. Danişmendliler ve Hacıemiroğlu Beyliği'nin yönetiminde de kalan Akkuş, 15. yüzyılda Fatih Sultan Mehmet tarafından Osmanlı egemenliğine alınmıştır.

Akkuş (o zamanki ismiyle Karakuş) 1864 yılına kadar evvela Sivas Vilayetine bağlı Niksar'ın nahiyesi, daha sonra doğrudan Sivas'a bağlı kaza yapılmıştır.[7] Bu devire ait bazı köylerin nüfus defterleri mevcuttur.[7] 1864 yılında Canik Sancağına bağlı Ünye'nin sancak yapılmasıyla Akkuş Ünye'ye bağlanmış ve 1954 yılına kadar Ünye'ye bağlı bir nahiye olarak kalmıştır[8] (Ünye 1867'de tekrar kaza yapılarak Canik'e bağlanmıştır). Karakuş nahiyesinin ilk merkezi ilçeye bağlı Akpınar kasabası, 1884 yılından sonra Çaldere köyü olmuştur (bugünkü kaza merkezi).[9]

1867'de kurulmuş olan Trabzon vilayetinin 1869 tarihli ilk salnamesine göre Karakuş nahiyesinin sadece erkek nüfusu tespit edilmişti. Buna göre Karakuş nahiyesinin erkek nüfusu 3.509 Müslümandan oluşuyordu. Nahiye sınırları içinde gayrimüslim yaşamıyordu.[10] Bu tarihte sadece yetişkin erkek nüfusunun tespit edildiği anlaşılmaktadır. Bu durumda toplam nüfusun bunun dört katı olması gerekir. Buradan hareketle Karakuş nahiyesinin tahmini nüfusunun 7.018 kişi olduğu söylenebilir.

Ordu kazası 1920'de Trabzon sancağından ayrılıp müstakil bir sancak yapılınca, Ünye ve beraberinde Akkuş da Ordu'ya bağlandı.[11][12]

Coğrafya

değiştir

Arazi Yapısı

değiştir

İlçe Orta Karadeniz'in iç kesimlerinde Canik sıradağları üzerinde Argan tepesi eteklerinde kurulmuştur. Ünye-Niksar karayolu üzerinde Ünye'ye 62 kilometre mesafede yer almaktadır. İlçenin denizden yüksekliği 1340 metredir.

40.79 derece Doğu boylamı, 39.01 Derece Kuzey enlemi koordinatlarında bulunmaktadır.

İlçenin iki önemli akarsuyu Tifi ve Karakuş çaylarıdır. Tifi Çayı, irili ufaklı derelerin birleşmesi ile oluşmuştur ve Yeşilırmak'la birleşmektedir.

İklim

değiştir

İklim yaylaların tipik karakteristikleri ile uyumludur. İlçe yılın 4-5 ayı karlar altındadır. Yılın kalan aylarında sis ve yağmur dönüşümlü olarak ilçenin iklim yapısını şekillendirmektedir. Yaz aylarında nadiren yüzünü gösteren güneşli günlerde ilçenin sık gürgen ve çam ormanlarından kaynaklanan temiz havasına ve tabiat güzelliklerinin seyrine doyum olmaz.

Ekonomi

değiştir

Akkuş halkının başlıca geçim kaynağı tarım (şeker fasulye, fındık, kara lahana, mısır, mahlep vb.), orman, hayvancılık, el sanatları ve ticarettir. Halıcılık son yıllarda büyük gelişme göstermiştir.

Yayla ve kış turizmi için çok uygun koşullara sahiptir. İlçe makus kaderinin değişebilmesi için bu koşulları değerlendirebilecek yatırımcı ve girişimcileri beklemektedir.

Nüfus

değiştir

İlçeye bağlı 44 mahalleden oluşmaktadır.

Yıl Toplam Şehir Kır
1955[13] 30.273 678 29.595
1960[14] 34.713 1.488 33.225
1965[15] 39.530 1.624 37.906
1970[16] 43.686 1.949 41.737
1975[17] 45.245 3.244 42.001
1980[18] 49.157 4.139 45.018
1985[19] 50.547 5.640 44.907
1990[20] 48.889 6.236 42.653
2000[21] 49.799 8.768 41.031
2007[22] 33.059 4.038 29.021
2008[23] 32.178 5.155 27.023
2009[24] 29.185 5.746 23.439
2010[25] 30.018 5.266 24.752
2011[26] 27.947 5.102 22.845
2012[27] 31.106 7.073 24.033
2013[28] 26.582 26.582 veri yok
2014[29] 24.634 24.634 veri yok
2015[30] 23.064 23.064 veri yok
2016[30] 24.820 24.820 veri yok
2017[30] 22.479 22.479 veri yok
2018[30] 23.369 23.369 veri yok
2019[30] 22.192 22.192 veri yok
2020[30] 22.118 22.118 veri yok

Not: Büyükşehir yasası nedeniyle köyler mahalle statüsüne geçtiğinden 2013'ten itibaren kır nüfusu tabloda yer almamıştır.

Kültür

değiştir

Akkuş ilçesinde kültürel yapı Orduya bağlı olsa da Tokat'a yakın olduğundan benzerlikleri vardır. İlçede halk oyunları, giyim-kuşam, yemekler (Tokat kebabı, mısır ekmeği vs.) ve diğer unsurlar Tokatla benzemektedir.[31] Bu kültür benzerlikleri sadece coğrafi sebeplerden dolayı değil, tarihi sebeplerden de dolayıdır, zira yöre 1864 yılına kadar Sivas ve Niksar'a bağlı kalmıştır.[7]

Akkuş fotoğrafları

değiştir
  •  
    Argan yaylasından akkuş
  •  
    Kış mevsiminden bir kare
  •  
    Argan yaylasından bir kare
  •  
    Sonbahardan bir kare

Kaynakça

değiştir
  1. ^ "Arşivlenmiş kopya". 18 Aralık 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Kasım 2009. 
  2. ^ "Arşivlenmiş kopya". 5 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Eylül 2015. 
  3. ^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 5 Nisan 2015 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Aralık 2012. 
  4. ^ "Arşivlenmiş kopya". 23 Mart 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Aralık 2012. 
  5. ^ Başvekâlet İstatistik Umum Müdürlüğü (1954). "1950 Umumî Nüfus Sayımı: Vilâyet, Kaza, Nahiye ve Köyler itibarıyla Nüfus" (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. 18 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 18 Şubat 2020. 
  6. ^ Başbakanlık İstatistik Genel Müdürlüğü (1961). "1955 Genel Nüfus Sayımı: Vilâyet, Kaza, Nahiye ve Köyler itibarıyla nüfus" (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. 6 Mart 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 18 Şubat 2020. 
  7. ^ a b c "Arşivlenmiş kopya". 1 Aralık 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Kasım 2017. 
  8. ^ "Arşivlenmiş kopya". 1 Aralık 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Kasım 2017. 
  9. ^ "Arşivlenmiş kopya". 1 Aralık 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Kasım 2017. 
  10. ^ Trabzon Vilayeti Salnamesi − 1869-1904, (Hazırlayan) Kudret Emiroğlu, Ankara, 1993-2009, 22 cilt; 1. cilt, s.143. ISBN 9789157871117.
  11. ^ "Arşivlenmiş kopya". 30 Mayıs 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ekim 2012. 
  12. ^ "Arşivlenmiş kopya". 1 Aralık 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Kasım 2017. 
  13. ^  . "1955 Genel Nüfus Sayımı" (PDF). 23 Ekim 1955 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 2 Haziran 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021. 
  14. ^  . "İl, İlçe, Bucak ve Köyler itibarıyla nüfus" (PDF). 23 Ekim 1960 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 15 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Şubat 2021. 
  15. ^ "1965 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  16. ^ "1970 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  17. ^ "1975 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  18. ^ "1980 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  19. ^ "1985 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  20. ^ "1990 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  21. ^ "2000 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  22. ^ "2007 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  23. ^ "2008 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  24. ^ "2009 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  25. ^ "2010 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  26. ^ "2011 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  27. ^ "2012 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 20 Şubat 2013 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2013. 
  28. ^ "2013 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 15 Şubat 2014 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2014. 
  29. ^ "2014 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 10 Şubat 2015 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Şubat 2015. 
  30. ^ a b c d e f
    • "Merkezi Dağıtım Sistemi" (html) (Doğrudan bir kaynak olmayıp ilgili veriye ulaşmak için sorgulama yapılmalıdır). Türkiye İstatistik Kurumu. Erişim tarihi: 13 Nisan 2016. 
    • "Akkuş Nüfusu - Ordu". nufusu.com. Erişim tarihi: 5 Şubat 2021. 
    • "Ordu Akkuş Nüfusu". nufusune.com. 
  31. ^ "Arşivlenmiş kopya". 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ekim 2012. 

Dış bağlantılar

değiştir
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Akkuş&oldid=32649964" sayfasından alınmıştır