เหรียญชัยสมรภูมิ
เหรียญชัยสมรภูมิ | |
---|---|
มอบโดย พระมหากษัตริย์ไทย | |
อักษรย่อ | ช.ส. |
ประเภท | เหรียญบำเหน็จกล้าหาญ |
วันสถาปนา | 3 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2484 |
ประเทศ | ราชอาณาจักรไทย |
ภาษิต | เรากล้ารบเพื่อเกียรติศักดิ์ไทย |
จำนวนสำรับ | ไม่จำกัด |
ผู้สมควรได้รับ | บุคคลผู้ที่กระทำการรบ |
สถานะ | ยังพระราชทานอยู่ |
ผู้สถาปนา | คณะผู้สำเร็จราชการแทนพระองค์ ในพระปรมาภิไธยพระบาทสมเด็จพระปรเมนทรมหาอานันทมหิดล พระอัฐมรามาธิบดินทร |
ประธาน | พระบาทสมเด็จพระวชิรเกล้าเจ้าอยู่หัว |
สถิติการมอบ | |
รายแรก | แปลก พิบูลสงคราม 8 เมษายน พ.ศ. 2484 |
รายล่าสุด | 4 มิถุนายน พ.ศ. 2567 |
ลำดับเกียรติ | |
สูงกว่า | เหรียญกล้าหาญ เหรียญดุษฎีมาลา เข็มกล้าหาญ |
รองมา | เหรียญพิทักษ์เสรีชน |
หมายเหตุ | พระราชทานเป็นกรรมสิทธิ์ |
เหรียญชัยสมรภูมิ เป็นเหรียญที่สร้างขึ้นเมื่อปี พ.ศ. 2484 ในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระปรเมนทรมหาอานันทมหิดล ใช้อักษรย่อว่า ช.ส. โดยสร้างตามพระราชกำหนดเหรียญชัยสมรภูมิ พ.ศ. 2484[1] เพื่อพระราชทานแก่ทหาร ตำรวจ หรือผู้ที่กระทำหน้าที่อย่างทหารหรือตำรวจ ที่ได้รับคำสั่งจากหน่วยทหารหรือตำรวจให้ไปทำการรบ และได้เคลื่อนที่ไปปฏิบัติการแล้วการพระราชทานกรรมสิทธิ์และการเรียกคืนเช่นเดียวกับเหรียญกล้าหาญ เหรียญนี้ไม่มีประกาศนียบัตร แต่ประกาศนามผู้ได้รับพระราชทานในราชกิจจานุเบกษา
ลักษณะของเหรียญ
[แก้]เหรียญชัยสมรภูมิ มีลักษณะเป็นเหรียญโลหะกลม ด้านหน้ามีพระบรมรูปสมเด็จพระนเรศวรมหาราชกำลังทรงกระทำยุทธหัตถีกับราชศัตรู มีอักษรจารึกว่า “สมเด็จพระนเรศวรมหาราช กู้ชาติ” ด้านหลังมีอักษรจารึกว่า “เรารบเพื่อเกียรติศักดิ์ไทย” ตัวเหรียญห้อยกับแพรแถบสีแดง กว้าง 3.5 ซม. มีริ้วสีขาวใกล้ขอบทั้งสองข้าง ข้างบนมีเข็มโลหะรูปคทาจอมพลจารึกอักษรว่า “ชัยสมรภูมิ” ประดับกับแพรแถบสีต่าง ๆ มีขนาดและลักษณะอื่น ๆ ตามแต่จะได้กำหนดไว้โดยพระราชกฤษฎีกา สำหรับพระราชทานแก่ผู้กระทำการรบกับราชศัตรูในการรบเฉพาะคราว ใช้ประดับที่หน้าอกเสื้อเบื้องซ้าย
ถ้าผู้ที่ได้รับพระราชทานเหรียญชัยสมรภูมิได้กระทำการจนได้รับความชมเชยจากทางราชการ หรือกระทำความชอบจนได้รับบาดเจ็บ จะได้รับพระราชทานเครื่องหมายทำด้วยโลหะสีทองเป็นรูปขีดประกอบด้วยเปลวระเบิดสำหรับติดที่แพรแถบทุกครั้ง ถ้าผู้ที่ได้รับพระราชทานเหรียญชัยสมรภูมิได้ประกอบวีรกรรม แต่ยังไม่ถึงขั้นที่จะได้รับพระราชทานเหรียญกล้าหาญ จะได้รับพระราชทานเครื่องหมายทำด้วยโลหะสีทองเป็นรูปช่อชัยพฤกษ์ช่อเดียวสำหรับติดที่แพรแถบทุกครั้ง
แพรแถบของเหรียญ
[แก้]แพรแถบของเหรียญจำแนกตามคราวที่มีการส่งทหาร ตำรวจ หรือผู้ที่กระทำหน้าที่อย่างทหารหรือตำรวจ เข้าปฏิบัติการในสงครามและการรบครั้งต่าง ๆ ดังนี้
- เหรียญชัยสมรภูมิ สงครามอินโดจีน
- เหรียญชัยสมรภูมิ สงครามมหาเอเชียบูรพา
- เหรียญชัยสมรภูมิ สงครามเกาหลี
- เหรียญชัยสมรภูมิ การรบ ณ สาธารณรัฐเวียดนาม
เหรียญชัยสมรภูมิสำหรับการรบในแต่ละครั้งล้วนมีลำดับเกียรติเสมอกัน แต่เมื่อประดับเหรียญ จะต้องประดับเรียงตามลำดับเหรียญที่ได้รับพระราชทานในแต่ละครั้ง
กรณีสงครามอินโดจีน
[แก้]แพรแถบย่อ | ||
---|---|---|
แพรแถบย่อเหรียญชัยสมรภูมิ สงครามอินโดจีน ประดับช่อชัยพฤกษ์ | แพรแถบย่อเหรียญชัยสมรภูมิ สงครามอินโดจีน ประดับเปลวระเบิด | แพรแถบย่อเหรียญชัยสมรภูมิ สงครามอินโดจีน |
แพรแถบเหรียญชัยสมรภูมิ สงครามอินโดจีน กำหนดลักษณะไว้ในมาตรา 4 แห่งพระราชกำหนดเหรียญชัยสมรภูมิ พ.ศ. 2484 ไว้ว่า
"ตัวเหรียญห้อยกับแพรแถบสีแดง กว้าง 3.5 เซนติเมตร มีริ้วสีขาวใกล้ขอบทั้งสองข้าง ข้างบนมีเข็มโลหะรูปคทาจอมพลจารึกอักษรว่า “ชัยสมรภูมิ”"
ต่อมาจึงได้มีการตราพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมพระราชกำหนดเหรียญชัยสมรภูมิ พุทธศักราช 2484 (ฉบับที่ 2) พุทธศักราช 2485 โดยเพิ่มข้อความในข้างท้ายมาตรา 4 แห่งพระราชกำหนดเหรียญชัยสมรภูมิ พุทธศักราช 2484 ว่า "หรือกับแพรแถบสี ขนาด และลักษณะอื่นตามที่จะได้กำหนดไว้โดยพระราชกฤษฎีกา สำหรับพระราชทานแก่ผู้กระทำการรบกับราชศัตรูในการรบเฉพาะคราว" เพื่อให้สามารถกำหนดลักษณะแพรแถบสำหรับการรบครั้งอื่น ๆ เพิ่มเติมได้[2]
กรณีสงครามมหาเอเชียบูรพา
[แก้]แพรแถบย่อ | ||
---|---|---|
แพรแถบย่อเหรียญชัยสมรภูมิ สงครามมหาเอเชียบูรพา ประดับช่อชัยพฤกษ์ | แพรแถบย่อเหรียญชัยสมรภูมิ สงครามมหาเอเชียบูรพา ประดับเปลวระเบิด | แพรแถบย่อเหรียญชัยสมรภูมิ สงครามมหาเอเชียบูรพา |
แพรแถบเหรียญชัยสมรภูมิ สงครามมหาเอเชียบูรพา ได้กำหนดลักษณะครั้งแรกไว้ใน มาตรา 3 แห่งพระราชกฤษฎีกาว่าด้วยแพรแถบเหรียญชัยสมรภูมิ พุทธศักราช 2485 ดังนี้
"แพรแถบเหรียนชัยสมรภูมิสำหรับพระราชทานแก่ผู้กะทำการรบกับราชสัตรู ไนคราวที่ประเทสไทยกะทำสงครามกับสหรัถอเมริกาและบริเตนไหย่นั้น ไห้เปนสีเขียว ขนาดกว้าง 3.5 เซนติเมตร มีริ้วสีแดงที่ขอบ และถัดริ้วสีแดงเข้าไปเปนริ้วสีขาวทั้งสองข้าง ด้านบนแพรแถบมีเข็มโลหะรูปคทาจอมพลจารึกอักสรว่า "ชัยสมรภูมิ""[3]
แพรแถบนี้ได้มีการยกเลิกไปเมื่อ พ.ศ. 2488 ตามพระราชกฤษฎีกายกเลิกแห่งพระราชกฤษฎีกาว่าด้วยแพรแถบเหรียญชัยสมรภูมิ พ.ศ. 2485 พ.ศ. 2488[4] ต่อมาในปี พ.ศ. 2502 จึงมีการตรากฎหมายเพื่อรับรองฐานะของแพรแถบเหรียญชัยสมรภูมิสงครามมหาเอเชียบูรพาอีกครั้ง โดยมีลักษณะตามมาตรา 3 แห่งพระราชกฤษฎีกาว่าด้วยแพรแถบเหรียญชัยสมรภูมิ พ.ศ. 2502 ดังนี้
"แพรแถบเหรียญชัยสมรภูมิสำหรับพระราชทานแก่ผู้กระทำการรบในคราวสงครามมหาอาเซียบูรพานั้น ให้เป็นสีเขียว ขนาดกว้าง 3.5 เซนติเมตร มีริ้วสีแดงที่ขอบ และถัดริ้วสีแดงเข้าไปเป็นริ้วสีขาวทั้งสองข้าง ด้านบนแพรแถบมีเข็มโลหะรูปคทาจอมพลจารึกอักษรว่า "ชัยสมรภูมิ""[5]
กรณีสงครามเกาหลี
[แก้]แพรแถบย่อ | ||
---|---|---|
แพรแถบย่อเหรียญชัยสมรภูมิ การร่วมรบกับสหประชาชาติ ประดับช่อชัยพฤกษ์ | แพรแถบย่อเหรียญชัยสมรภูมิ การร่วมรบกับสหประชาชาติ ประดับเปลวระเบิด | แพรแถบย่อเหรียญชัยสมรภูมิ การร่วมรบกับสหประชาชาติ |
แพรแถบเหรียญชัยสมรภูมิ การร่วมรบกับสหประชาชาติ กำหนดลักษณะไว้ตามตามมาตรา 3 แห่งพระราชกฤษฎีกาว่าด้วยแพรแถบเหรียญชัยสมรภูมิ พ.ศ. 2494 ดังนี้
"แพรแถบเหรียญชัยสมรภูมิสำหรับพระราชทานแก่ผู้กระทำการร่วมรบกับสหประชาชาตินั้น ให้เป็นสีฟ้า ขนาดกว้าง 3.5 เซนติเมตร และถัดริ้วสีฟ้าเข้าไปเป็นริ้วสีขาวทั้งสองข้าง ด้านบนแพรแถบมีเข็มโลหะรูปคทาจอมพลจารึกอักษรว่า "ชัยสมรภูมิ""[6]
แพรแถบย่อ | ||
---|---|---|
แพรแถบย่อเหรียญชัยสมรภูมิ การรบ ณ สาธารณรัฐเวียดนาม ประดับช่อชัยพฤกษ์ | แพรแถบย่อเหรียญชัยสมรภูมิ การรบ ณ สาธารณรัฐเวียดนาม ประดับเปลวระเบิด | แพรแถบย่อเหรียญชัยสมรภูมิ การรบ ณ สาธารณรัฐเวียดนาม |
แพรแถบเหรียญชัยสมรภูมิ การรบ ณ สาธารณรัฐเวียดนาม กำหนดลักษณะไว้ตามตามมาตรา 3 แห่งพระราชกฤษฎีกาว่าด้วยแพรแถบเหรียญชัยสมรภูมิ พ.ศ. 2510 ดังนี้
"แพรแถบเหรียญชัยสมรภูมิสำหรับพระราชทานแก่ผู้กระทำการรบ ณ สาธารณรัฐเวียดนามนั้น ให้เป็นสีเหลือง ขนาดกว้าง 3.5 เซนติเมตร มีริ้วสีแดงที่ขอบ และถัดริ้วสีแดงเข้าไปเป็นริ้วสีขาวทั้งสองข้าง ด้านบนแพรแถบมีเข็มโลหะรูปคทาจอมพลจารึกอักษรว่า "ชัยสมรภูมิ""[7]
ผู้ได้รับพระราชทาน
[แก้]บุคคลสำคัญที่ได้รับพระราชทานเหรียญชัยสมรภูมิ ดังนี้
- พล.อ. เสริม ณ นคร
- พล.ร.อ. สงัด ชลออยู่
- พล.อ. อาทิตย์ กำลังเอก
- พล.อ. ชาติชาย ชุณหะวัณ
- จอมพลอากาศ ฟื้น รณนภากาศ ฤทธาคนี
- จอมพลอากาศ เฉลิมเกียรติ วัฒนางกูร
- จอมพล แปลก พิบูลสงคราม
- จอมพล ผิน ชุณหะวัณ
- จอมพล ประภาส จารุเสถียร
- พล.อ. เปรม ติณสูลานนท์
- พล.ต.อ. ประมาณ อดิเรกสาร
- พ.อ. ควง อภัยวงศ์
- พล.อ.อ. ทวี จุลละทรัพย์
- พล.อ. เกรียงศักดิ์ ชมะนันทน์
- พล.อ. สุนทร คงสมพงษ์
- พล.อ.อ. เกษตร โรจนนิล
- พล.อ. วิจิตร สุขมาก
- พ.อ. ณรงค์ กิตติขจร
- พ.อ. พระยาพหลพลพยุหเสนา
- น.ท. หลวงพร้อมวีระพันธ์ ร.น.
- พล.ต.อ. เผ่า ศรียานนท์
- จ.ต. สวง ทรัพย์สำรวย
- จอมพล สฤษดิ์ ธนะรัชต์
- พล.ต.ต. ขุนพันธรักษ์ราชเดช
- พล.ท. ม.จ.ชิดชนก กฤดากร
- พล.ต. พระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าเฉลิมพลทิฆัมพร
- พล.อ. สพรั่ง กัลยาณมิตร
- พล.ท. ม.จ.พิศิษฐ์ดิศพงษ์ ดิศกุล
- พล.อ.อ. กันต์ พิมานทิพย์
- พล.ต. มนูญกฤต รูปขจร
- พล.อ. พัลลภ ปิ่นมณี
- พล.อ. พิจิตร กุลละวณิชย์
- พ.อ.พิเศษ ประจักษ์ สว่างจิตร
- พล.ร.อ. นพ. ม.จ.ปุสาณ สวัสดิวัตน์
ระเบียงภาพ
[แก้]-
เหรียญชัยสมรภูมิ สงครามอินโดจีน
-
เหรียญชัยสมรภูมิ สงครามมหาเอเชียบูรพา
-
เหรียญชัยสมรภูมิ การร่วมรบกับสหประชาชาติ ณ ประเทศเกาหลี
-
เหรียญชัยสมรภูมิ การรบ ณ สาธารณรัฐเวียดนาม
-
เหรียญชัยสมรภูมิประดับช่อชัยพฤกษ์ การรบ ณ สาธารณรัฐเวียดนาม
-
ด้านหลังของเหรียญชัยสมรภูมิ (ในที่นี้เป็นแพรแถบสำหรับการรบ ณ สาธารณรัฐเวียดนาม)
อ้างอิง
[แก้]- ↑ "พระราชกำหนดเหรียญชัยสมรภูมิพุทธศักราช ๒๔๘๔". ราชกิจจานุเบกษา เล่ม ๕๘ หน้า ๑๖๓. ๔ กุมภาพันธ์ ๒๔๘๔. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2020-07-01. สืบค้นเมื่อ 2020-07-01 – โดยทาง krisdika.go.th.
- ↑ "พระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมพระราชกำหนดเหรียญชัยสมรภูมิ พุทธศักราช ๒๔๘๔ (ฉบับที่ ๒) พุทธศักราช ๒๔๘๕" (PDF). ราชกิจจานุเบกสา เล่ม ๕๙ ตอนที่ ๖๗ หน้า ๑๙๑๕-๑๕๑๗. ๒๐ ตุลาคม ๒๔๘๕.
- ↑ "พระราชกริสดีกา ว่าด้วยแพรแถบเหรียนชัยสมรภูมิ พุทธสักราช 2485" (PDF). ราชกิจจานุเบกสา เล่ม 59 ตอนที่ 71 หน้า 2228-2230. 10 พฤศจิกายน 2485.
- ↑ "พระราชกฤษฎีกา ยกเลิกพระราชกฤษฎีกาว่าด้วยแพรแถบเหรียญชัยสมรภูมิ พุทธศักราช ๒๔๘๕ พุทธศักราช ๒๔๘๘" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา เล่ม ๖๒ ตอนที่ ๕๑ หน้า ๕๓๑-๕๓๒. ๑๘ กันยายน ๒๔๘๘.
- ↑ "พระราชกฤษฎีกาว่าด้วยแพรแถบเหรียญชัยสมรภูมิ พ.ศ. ๒๕๐๒" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา เล่ม ๗๖ ตอนที่ ๗๖ หน้า ๓๐๒-๓๐๔. ๔ สิงหาคม ๒๕๐๒.
- ↑ "พระราชกฤษฎีกาว่าด้วยแพรแถบเหรียญชัยสมรภูมิ พ.ศ. ๒๔๙๔" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา เล่ม ๖๘ ตอนที่ ๗ หน้า ๓๓-๓๕. ๒๓ มกราคม ๒๔๙๔.
- ↑ "พระราชกฤษฎีกาว่าด้วยแพรแถบเหรียญชัยสมรภูมิ พ.ศ. ๒๕๑๐" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา เล่ม ๘๔ ตอนที่ ๑๒๙ ฉบับพิเศษ หน้า ๗๔-๗๖. ๓๑ ธันวาคม ๒๕๑๐.