![[zaloguj się]](/static/img/icons/lock.png "Zaloguj się"){kind=icon}
![[SŁOWNIK POLSZCZYZNY XVI WIEKU]](/static/img/spxvi-logo.jpg){kind=logo}
strona: kt
1:
Száchy.
2:
Iana Kochanowſkiego.
3:
grafika
strona: ktv
1:
grafika
2:
Náſtań ſzcżęſliwie/ ty Mieſiącu nowy/
3:
S táką pogodą/ y ták ludziom zdrowy/
4:
Iáko ten przeſzły/ po ktorym thy wſchodziſz/
5:
A niech ſie cieſzym/ że nie rychło ſchodziſz.
strona: A2
| Száchy I. K. |
1:
Do Iego miłośći Páná Ianá Kriſztophá/
2:
Hrábie s Tarnowá/ Káſztellaná Woynickiego etc.
3:
W
Oynę powiedzyeć myſli/
4:
Do ktorej miecżá nie trzebá/ ni zbroie.
5:
Ani páncerzow/ áni arkábuzow:
6:
Tá walká cżyſcie może być bez guzow.
7:
Ktemu wyieżdzáć nie potrzebá w pole/
8:
Wſzytká ſie ſpráwá ogląda ná ſtole.
9:
Iáko owá Krole przećiw ſobie ſięda/
10:
A rownym woyſkiem potykáć ſie będą.
11:
Ieden z nich w iáſney/ drugi w cżarney zbroi/
12:
Ten wygra/ przy kim dobry Hetman ſtoi.
13:
Tym cie ná ten cżás moy Hrábiá daruię/
14:
Prziymi zá wdzięcżne/ poki nie zgotuię
15:
Co godnieyſzego/ cżymbych mogł zabáwić/
16:
Vſzy twe/ y ſam lepyey ſie poſtáwić.
17:
Maſz przed ocżymá domowe przykłády/
18:
Iákiey potrzebá cżáſu woyny rády.
19:
Iákiego mieyſcá ſzukáć obozowi/
20:
Iáko ſzykowáć hufy ku boiowi.
21:
Gdzye cżás potemu/ iáko bitwę zwodzić/
22:
Kiedy nierowno/ iáko lud vwodzić.
23:
Ia záś/ cżym mogę/ tym ſie popiſuię/
24:
Y ty ſie nie wstydź/ maſzli cżás ſpokoyny/
25:
Przyſłuchać tey to krotofilney woyny.
26:
Bo y apollo łuku bez przeſtánia
27:
Nie ciągnie/ pilen cżáſem y ſpiewánia.
28:
Tárſes/ krol Duńſki/ miał dzyewkę nadobną/
29:
We wſzytkich ſwoich ſpráwach ták oſobną.| A 2 |
strona: A2v
| Száchy. |
1:
Ze yey ná ten cżás rownia mieć niechciano.
2:
Przeto z dálekich kráin przieżdzano/
3:
Chcąc ſie przypátrzyć iey zbytniey głádkośći/
4:
A vcżeſnikiem być tákiey miłośći.
5:
Pełen dwor záwżdy bywał cudzozyemcow/
6:
Cżechow/ Polakow/ Fráncuzow/ y Niemcow.
7:
Ale dwá iednák przed wſzytkimi byli/
8:
Ktorzy ná dworze cżás długi ſłużyli
9:
Fiedur/ á Borzuy/ wielkich domow obá/
10:
Co ſámá mogłá pokazáć oſobá.
11:
Ci dwá przed ſobą cżęſto ſie ſkradáli/
12:
A o Krolewnę Krolá nálegáli.
13:
Ná koniec obá táką chuć k niey mieli/
14:
Ze ſie bić o nię poiedynkiem chcieli.
15:
Poki mogł ociec/ ná ſłowie ie chował/
16:
Abowiem obu iednáko miłował.
17:
Ale że końcá ich proźbye nie było/
18:
Odmawiáć mu ſie dáley nie godziło.
19:
Wzyąwſzy ie tedy ná ſpokoyne gmáchy/
20:
Vkazał pálcem ná tocżone ſzáchy.
21:
Y rzekł/ w tych ſzránkach wáſzá bitwá będzie/
22:
Dużſzy ná łonie v mey cory ſiędzye.
23:
Obá krolowi s chucią dzyękowáli/
24:
O cżás/ y mieyſce pilnie ſie pytáli.
25:
Mieyſce ná zamku/ cżás we dwie niedzyeli/
26:
Z woley krolewſkyey náznácżony mieli.
27:
Obiemá potym po kárcie poſłano/
28:
Gdzye wſzytek ſpoſob gry ták opiſano.
29:
Kto grze rozumie/ może ſmiele ſádzić/
30:
A kto nieſwiádom/ lepyey ſie porádzić.| Tablicá |
strona: A3
| Száchy. |
1:
Tablicá naprzod málowána będzye/
2:
Tę pol ſześćdzyeſiąt/ y cżtery záſiędzye.
3:
Polá ſie cżarne z białymi mieſzáią/
4:
Ty ſie owemi a zaiem przeſadzáią.
5:
W tym plácu woyſká położą ſie obie/
6:
A po dwu rzędu wezmą przećiw ſobie.
7:
Cżtery kroć cżterzey s káżdey ſtrony ſiędą/
8:
A tym spoſobem ſzykowáć ſie będą.
9:
Rochowie z brzegow/ więc Rycerze po nich/
10:
A potym Popi przyſiędą ſie do nich.
11:
Krol s pánią bierze w poſrzodku dwie poli/
12:
On rozną bárwę/ á tá ſwoię woli.
13:
Piechptá przed nie wyciąga ná cżoło/
14:
A miedzy woyſki poł tablice goło.
15:
Każdy s tych tedy ſwoią drogą chodzi/
16:
A przed drugiego ſkakáć ſie nie godzi.
17:
Chybá iezdnemu: bo ten ſwiádom drogi/
18:
By też nacieſniey/ nie zawádzi nogi.
19:
Roch ma tę wolność/ y nádáne práwo/
20:
Przodkiem y zádkiem/ w lewo bić/ y w práwo.
21:
W trzeći rząd Rycerz/ zákoliwſzy/ wpada/
22:
Ale ná inſzey co raz bárwie ſiada.
23:
Białe/ á czerne/ co ná vkos idą/
24:
Ná Popy ſpołem wſzytki polá przydą.
25:
Bábie ſie prożno náwiyáć: y w ocży/
26:
Y w zad vderzy/ ná ſtronę też ſkocży.
27:
Cżáſem y s Popy iedną iedną drogą chodzi/
28:
Iedno sie s ſámym Rycerzem nie zgodzi.
29:
Krol pospolicie ſwego mieyſcá pilen/
30:
A wſzákoż może ſwemu tez być śilen.| A 3 | Bo w o= |
strona: A3v
| Száchy. |
1:
Bo w okrąg ſiebie wſzytki mieyſcá trzyma/
2:
Kto sie náwinie/ to go y ſam ima.
3:
A kiedy głodzyen/ do kuchniey rad ſkocży/
4:
Dokąd s pirwſzego mieyſcá nie wykrocży.
5:
Drab ná proſt chodzi/ ále z boku kole/
6:
A iego wſzytek ſkok/ ná pirwſze pole.
7:
Chybá gdy s plácu pirwſzego sſtępuie/
8:
W ten cżás trzeciego polá doſkákuie.
9:
Gdzie też ná zagon oſtátecżny pádnie/
10:
Ták wiele/ iako y krolowa/ władnie.
11:
Száchu zárázem przedſię nie zyſkuie/
12:
Bo pyeſzek ná kres/ nie bábá/ wſkákuie.
13:
To też ná koniec przypomnieć nie ſzkodzi/
14:
Ieden po drugim záwżdy w tey grze chodzi.
15:
A nigdy więcey mknąć iednym nie dádzą/
16:
A gdzie co wezmą/ tam ſwego poſádzą.
17:
Grá koniec bierze/ kiedy náiechány
18:
Krol nie ma nigdzyey vciec pewney ſciány.
19:
Gdzyeby wpadł w śidło/ kiedy lud potráći/
20:
A ſzáchu nie wzyął/ taki met nie płáći.
21:
Ty w ſobie kartá zámykałá ſztuki.
22:
Oni choć mieli ſpotrzebę náuki/
23:
Wſzákoż ią przedſię rádzi przecżytáli/
24:
A dla ćwiczénia záwżdy ſzáchy gráli.
25:
Kiedy cżás przyſzedł/ wſiedli ná ſwe konie/
26:
Nic nie cżekáiąc/ żeby ſłano po nie.
27:
Nádzyeiá dobra káżdego cieſzyłá/
28:
A z drugyey ſtrony boiazń ie trapiłá.
29:
Abowiem tám iuż miáło ſie pokázáć/
30:
Komu ták miły zakład miano ſkazáć.| Kto záś |
strona: A4
| Száchy. |
1:
Kto záś z lekkoſcią miał s páłacu wynidź/
2:
Káżdy miał s ſobą nie ládá co cżynić.
3:
Ale że byłá ták krolewſka rádá/
4:
Niż co pocżęli/ ſiedli do obiádá.
5:
Gdzye drudzy goſcie/ y s krolem ſiedzyeli/
6:
A ći zeznáwáć z obudwu ſtron mieli.
7:
Gdy ſie náiedli/ obruſy zebrano/
8:
A potym ná wet ſzáchownicę dano.
9:
Krol pomilcżawſzy/ rzecż do nich vcżynił/
10:
Proſząc/ żeby go żaden z nich nie winił.
11:
Iż/ ocż był proſzon/ áż do tąd odkłádał/
12:
Wſzytko náſámy/ á ich godność ſkłádał.
13:
Bo niechciał ná ſię bráć rozſądku tego/
14:
Ktoby godnieyſzy z nich był dziewki iego.
15:
Lecż teraz niechay fortuna pokaże/
16:
Komu przyſądzić krolewnę dziś każe.
17:
A to wam mowią/ coſcie tu zoſtáli/
18:
Byſcie żadnemu s tych nie pomogáli.
19:
W cżym ſie nie zgodzą/ zdánie ſwe powiecie/
20:
Dáley nic: o co idzye/ ſámi wiecie.
21:
Zátym oni dwá tablice ſie ięli/
22:
A wpyſká ná niey ſzykowáć pocżęli.
23:
Biały ſie zaſtęp doſtał Borzuiowi/
24:
A cżarny przyſzło wodzić Fiedurowi.
25:
Stánęli przećiw ſobie dwá krolowie/
26:
Koroná złota ná káżdego głowie.
27:
Támże zárázem wedle boku żony/
28:
Tá ſwego z lewey/ owá s práwey ſtrony.
29:
Pop ieden ſłucha krolowey ſpowiedzi/
30:
A drugi ſobie wedle krolá ſiedzi.| A 4 | Po nich |
strona: A4v
| Száchy. |
1:
Po nich Rycerze ná koniech we zbroi/
2:
Káżdy z nch pewnie ſwego ſie nie boi.
3:
Ná ſkrzydłá ſrogie Słonie postáwiono/
4:
A z nich ſie Rochom bronić polecono.
5:
Wtory rząd wſzytek pieſzy záſtąpili/
6:
A gdy iuż wſzyſcy ták gotowi byli/
7:
Napirwey loſy (chocia ná tym máło)
8:
Rzućić o przodek obiemá ſie zdáło.
9:
Dwie pyęśći Borzuy zámknione pokazał/
10:
Iednę z nich obráć Fiedurowi kazał.
11:
On wziął zá práwą/ w obierániu zbłądził/
12:
Pieſzkowi przodek białemu przyſądził.
13:
Terazby cżás był/ pánny z Helikoná/
14:
Przywieść ná pámięć/ iákich ktora ſtroná
15:
Fortelow przećiw drugiey vżywáłá/
16:
A nim ſie práwie woyná dokonáłá/
17:
Iáka moc wielka ludzi poginęłá/
18:
A komu głowę cżyiá ſzábłá ſcięłá.
19:
Nie ſmiem ſie bez was puśćić ná tę wodę/
20:
Bo widzę zbytnie wielką niepogodę.
21:
Wy ſámy nawę/ y żágle ſpráwuyecie/
22:
A gdzye co trudno/ tám mię záſtępuycie.
23:
Iż tedy przodek przypadł Borzuiowi/
24:
Kazał wnet w pole wyciągnąć pieſzkowi.
25:
Ktory ná ten cżás pániey poſługował.
26:
Bo przećiw niemu/ pan woyſká cżarnego/
27:
Wypráwił tákież dworzániná ſwego.
28:
Ieden drugiemu niechciał namniey złożyć/
29:
Nátárwſzy ná ſię/ nie mogli ſie pożyć.
strona: B
| Száchy. |
1:
Bo pieſzek/ ieſli ná bok nie vderzy/
2:
Baćſie nie trzebá/ w cżoło dármo mierzy.
3:
Potym ſie ćicho z obu ſtron ſkradáli/
4:
To ſtąd/ to z owąd ná ſié przymierzáli.
5:
Aż iednym rázem cżarny ſie powádził/
6:
Co ſie był naprzod przed inſze wyſádził.
7:
Białego pieſzká wnet gárdłá pozbáwił/
8:
A ſam ná iego mieyſcu ſie záſtáwił.
9:
Ale niewidział/ że drugi náń ſtoi/
10:
Przebił go miecżem pieſzek w białey zbroi.
11:
Zátym Krol cżarny/ przez ieden huf cáły/
12:
Do kuchniey ſkocżył/ zá oſtátnie wáły.
13:
A w tym Rycerze ná plác wyiecháli/
14:
Okrutną ſzkodę w pyeſzych podziáłáli.
15:
Bo gdzye ſie iedno ktory z nich záwinął/
16:
Trzey/ álbo cżterey/ rzadko ieden zginął.
17:
Ale gdy Borzuy liche pyeſzki dłaźił/
18:
Ná coś więtſzego chytry Fiedur ważył.
19:
Rycerza ſwego to tám/ to ſám wodząc/
20:
Proſtemu ludu bárzo máło ſzkodząc.
21:
Stánąwſzy gdzye chciał/ otrząſnął ſie s prochu/
22:
Y dał ſzách pánu/ o práwego Rochu,
23:
Vtráty Borzuy nie mogł ſie vchronić/
24:
Obudwu záraz trudno było bronić.
25:
Wziął w práwo Krolá: Rycerz nátárł koniem/
26:
Obálił Rochá/ y z wieżą/ y s koniem.
27:
Nie ledá ſzkodá przyſzłá ná cżarnego/
28:
Bo po Krolowey niemáſz mężnieyſzego.
29:
Aleć to tobye/ rycerzu/ zápłáćić/
30:
Byś miał y ſto ſzyy/ przedſięć ie tu ſtráćić.| B | Ták mo= |
strona: Bv
| Száchy. |
1:
Ták mowiąc/ drogę pilno mu záwierał/
2:
A káżdą pomoc wielkim gwałtem spierał.
3:
Ow nędznik bacży/ w iákie przyſzedł błędy/
4:
Strách go zyął/ ano vciec nie máſz kędy.
5:
Bábá do niego rozebráłá ſćiány/
6:
A tám ſie trudno wymknąć miedzy pány.
7:
Owa go miecżem Krolowa przebyłá/
8:
Ze nie kto inſzy/ ta go rzecż cieſzyłá.
9:
Dobrze żyw biały/ gniew mu przyſtępuie/
10:
Ze bok v ſiebie ſłábſzy ieden cżuie.
11:
Radby ſie pomśćił/ á ſwego też vbił:
12:
Iáko/ gdy w zwádzye woł práwy rog zgubił.
13:
Oſlep ſie miecże/ á krew z niego pluſzcży/
14:
Ryk ſie rozlega w dłuż/ y w ſzerz po puſzcży.
15:
Tę twarz miał biały po tákim popłochu/
16:
Kiedy mu cnego poimano Rochu.
17:
Kro ſie náwinie/ bierze/ ſiecże/ pali/
18:
Y tym nie ćirpiał/ co pod ſtrożą ſtali.
19:
By iedno z nim też nieprzyiaciel leżał/
20:
Z nieſzcżęſnym woyſkiem ná śmierć pewną bieżał.
21:
Fortelu wſzędy pátrzał Fiedur ſwego/
22:
Iedno ſcie ſobie przeglądał z drugiego.
23:
A iuż nieblizu ná Krolową łowi/
24:
Káże ſie pod nię przymykáć pieſzkowi.
25:
Zdrády nie da znáć: wnet potym żáłuie/
26:
Iakoby zle ſzedł/ wrzecży ſie fráſuie.
27:
Y iuż b ył Popu práwego náſádził/
28:
(A kogoby ták zły cżłowiek nie zdrádził?)
29:
Iedenże pieſzek drogę był záſłonił/
30:
Tym nátárł ná huf/ á nikt go nie bronił.| Borzuy |
strona: B2
| Száchy. |
1:
Borzuy iuż dawno ná drabá przymierza/
2:
Iedno że ieſzcże nie práwie dowierza.
3:
Ledwe tknął pálcem: á ten/ iáko s kuſze/
4:
Porwał Krolową wnet zá federpuſze/
5:
Stoy/ rzecże Borzuy/ gorącoś kąpány/
6:
Nie tákći gráią/ brácie/miedzy pány.
7:
Wróć mi ſám Bábę. cżekay/ aż ia poydę/
8:
Bo pewnie s tobą ták rządu nie doydę.
9:
Więc Piedur: bychwá popráwiáć ſie miáłá/
10:
Do ſądnego dniá gráby trwáć muſiáłá.
11:
Iużeś ſie dotknął/ á w tey grze/ kto ruſzy/
12:
Wymowki niemaſz/ s tymże ná plác kłuſzy.
13:
Odpowie Borzuy: tego ná wymowie
14:
Nie było: niechay powiedzą pánowie.
15:
Takby przyſtało/ y ták ma być ſłuſznie/
16:
Cżego kto dotknie tymby miał idź duſznie:
17:
Lecż iż nie było żadney a tym zmiánki/
18:
kazano záſię puśćić bábę w ſzránki.
19:
Ale ná potym niech ſie nikt nie myli/
20:
Cżymeś tknął/ tym iedź: ták ſtárzy chodzili.
21:
Nie z dobrą wolą pániey Fiedur wroćił/
22:
Dobrze ſie wſtrzymał/ że tuż nie przewroćił
23:
Wſzytkiego woyſká/ záraz y z Hetmány:
24:
Iedno że bacżył ná zakład/ á pány.
25:
Ná koniec do tey rády ſie przychylił/
26:
Aby go był gdzye przez nogę náchylił.
27:
Y kazał Kſiędzu/ drogą Rycerzowa/
28:
Náiecháć krzywym ſkokiem má Krolową.
29:
Rzecże mu Borzuy/ tym mię nie oſzukaſz/
30:
Rácżey w cżym inſzym ſwoię biegłość ukaſz.| B 2 | On iákoby |
strona: B2v
| Száchy. |
1:
On iákoby ſie w tym był nie obacżył/
2:
Vpomniał kſiędzá/ żeby názad racżył.
3:
Iuż mu ná ręce pilniey poglądaią/
4:
A rády cżáſem dwiemá pomykáią.
5:
Y ſwego/ widzę/ ſwymże bráć nie wádzi/
6:
Kiedy pożytek iáki ná to rádzi.
7:
Niemiło ſtronie/ ále dzyeń targowy/
8:
Pátrz káżdy ſwego/ á vmykay głowy.
9:
Kápłan z Rycerzem/ á obádwá biali/
10:
Iedno przez ieden plác od ſiebie ſtali.
11:
Vyrzał drab cżarny/ y nátárł ná obu/
12:
Pewnie iednego ponioſą do grobu.
13:
Káżdy z nich dobrze nogi nágotowáł/
14:
Kogoli dorżey Krol bedzye ſzácował.
15:
Wielka ſie godność w Rycerzu náuduie/
16:
Że iego drogi nikt nie záſtępuie.
17:
A ſwoim ſzáchem może wiele ſzkodzić/
18:
Bo záwżdy przed nim muśi Krol vchodzić.
19:
A on tym czáſem rad co złego zbroi/
20:
Ieſli gdzye Bábá álbo Roch zle ſtoi.
21:
Pipu mi żaden niechay też nie gáni/
22:
Bo tak ſzkodliwie/ iáko ktory/ ráni.
23:
Kto drugi z bliſká/ a ten y z dáleká/
24:
Podeprzeć może w potrzebie cżłowieká.
25:
Może dáć abſzach/ co też nie poł rzecży/
26:
Trzebá ſie w ten cżás dobrze mieć ná piecży.
27:
Ták tedy mowią gracże náucżeni/
28:
W ciesni mąż Rycerz/ á Pop ná przeſtrzeni.
29:
Y tá przycżyná byłá Borzuiowi/
30:
Ze tám folgował więcey Rycerzowi.| A Popu |
strona: B3
1:
A Popu zábił pyeſzek niecnotliwy/
2:
Trzęſą go drudzy/ á on iuż nie żywy.
3:
Ná Bábé dawno cżarny Rycerz godzi/
4:
Iedno że mu Pop od ſpáśi záchodzi.
5:
Roch ſie też biały kupotkániu ſtoi/
6:
A w ſwietney ſobye poſkákuie zbroi.
7:
Potym o Bábę dał ſzách Rycerz w bieli/
8:
Ruſząc/ że mu iey obronić nie mieli.
9:
Ale ſie bárzo tą nádzieią zdrádził/
10:
Bo ſie nań z łukiem cżarny Iop wyſádził.
11:
Acż widzyał drabá/ ktory nań też mierzył/
12:
Wſzákoż Rycerzá ták bárzo vderzył/
13:
Ze ná nim przednia pláchá ſie przepádłá/
14:
A ſtrzałá práwie áż do pierza wpádłá.
15:
Wzyęto go s plácu/ támże też y Kſiędzá
16:
Zábiłá s proce/ iáko mogłá/ nędza.
17:
A tego záſię przybieżawſzy drugi/
18:
A ty ſna biyeſz/ pſie/ Krolewſkie ſługi?
19:
Zátym ſie wielkie zámieſzánie sſtáło/
20:
Co raz/ tym więcey burdy przybywáło.
21:
Kochowie ſrodzy z wież ná woyſko biyą/
22:
Kápłani z łukow bez przeſtánku ſzyią.
23:
Rycerze byſtre konie roſpuśćili:
24:
Nie był kąt ieden/ gdzyeby ſie nie bili.
25:
Rádá/ dwor/ drabi ſpołem ſie mieſzáią/
26:
Nic więcey/ iedno po bindach ſie znáią.
27:
Męſtwo s fortuną poſpolu ſtánęło/
28:
To woyſko teraz/ owo záś moc wzyęło.
29:
ten tego biye/ áli ſam záś mdleie/
30:
Wſzytek ſie zaſtęp to tám to ſám chwieie.| B 3 | Rownie |
strona: B3v
| Száchy. |
1:
Rownie ták/ iáko ſzumne morſkie wody/
2:
Prze wielkie wiatrow vpornych niezgody.
3:
Ná Oceanie połnocnym báłwány
4:
Do krzywych brzegow wálą ná przemiány.
5:
A páni biała z miecżem ſie záwiya/
6:
Kto ſie nágodzi/ do rázu zábiya.
7:
Sprzątnęłá Popu/ ieſzcże dáley bicży/
8:
Doſięgłá Rochu ná wyſokiey wicży.
9:
To w tę/ to w owę ſtronę ſzáblą błyſka/
10:
A przed nią w kupę huf ſie cżarny śćiſka.
11:
Pełno iey wſzędy/ rwie ſie y w namioty/
12:
Przez gęſte wozy/ przez wáły/ przez płoty.
13:
Widząc Krol cżarny/ że zlená wſze ſtrony/
14:
Vciekł ſie y ſam do lepſzey obrony.
15:
Wyſłał Krolową w ſmálcowáney zbroi/
16:
Alić iuż oná troie dziwy broi.
17:
Kogoś tám naprzod/ kogoś názad ſcięłá?
18:
Wieleś głow/ páni/ ná ſwą duſzę wzięłá?
19:
Napoły żywe białe/ cżarne konie/
20:
Wálą ſie práwie ná obiedwie ſtronie.
21:
Poſpołu z draby ſieką y Fenrichá/
22:
Tego tu wloką/ ſám owego Mnichá.
23:
Kto kleſkę może/ kto pobote głowy/
24:
Tey cięſzkiey walki wypowiedzieć ſłowy?
25:
Drewniáne trupy wszędy w koło leżą
26:
A tu/ co dáley/ tym ſie bárziey rzeżą.
27:
Szyku nie pátrzą/ ſpołem ſie motáią/
28:
Cżarni ládágdzie/ y biali pádáią.
29:
Ták iezni/ iáko pieſzy/ krom roznice:
30:
Bowiem Krolewſkie obie miłoſnice/| Ogniſte |
strona: B4
| Száchy. |
1:
Ogniste miecąc ná przemiány ſtrzały/
2:
W zupełnych zbroiach przećiw ſobie ſtały.
3:
Pewnie iednego nie vſtápić kroku/
4:
Aż by tá/ álbo owá kulkę miáłá w boku.
5:
Tym cżáſem więźniow obá Krole ſtrzegli/
6:
Y trupow/ tych co ná plácu polegli.
7:
Zeby záś iáko z martwych nie powſtáli/
8:
A drugi raz ſie z nowu nie potkáli.
9:
Niewiedzieć ktorym fortelem ſzámpierzá
10:
Podſzedł wodz biały/ y doſtał Rycerzá.
11:
Ktory niedawno/ przez kápłáńſką kuſzę/
12:
Przed ſámym Krolem dał był Bogu duſzę.
13:
Więc go przy deſce/ by nie cżułá hordá/
14:
Cicho poſádzi: á ten záś do kordá.
15:
Iáko/ gdy Wiedmy Theſsálſkie dostáły
16:
Swieżego trupá/ á czártow zwołały/
17:
Fałſzywą duſzę podmiátáią w ciáło/
18:
Pochwili poyrzyſz álić ono wſtáło.
19:
Mowi bespiecżnie/ widzi iako trzebá/
20:
Vżywa tákież/ iáko drugi/ niebá.
21:
Poſzedł ná tego Rycerz był cżłowieká/
22:
Ale go Fiedur obacżył z dáleká.
23:
Vſmiechnąwſzy ſie/ rzecże/ toć nowiná/
24:
A nietyżeś był wſkrześił Piotráwiná?
25:
Nie trzebáć ſwiádkow trzecioletnich tobie/
26:
Maſz práwo dobre/ choway tego w grobie.
27:
Smiałby ſie Borzuy/ lecż mu nie do ſmiechu/
28:
Nie każe ſwiętych wſpomináć/ dla grzechu.
29:
Wzięto Rycerzá zátym s ſzáchownice/
30:
Idziſz nieboże z nowu do ciemnice| B 4 | Iuż też |
strona: B4v
| Száchy. |
1:
Iuż teraz bárzyey obá ná ſię ważą/
2:
Przeſkoki lepſzą opátruią ſtrażą.
3:
A Báby przedſię pusćili w zagony/
4:
Morduią/ biyą/ okrutne złe żony.
5:
Siádły nie rychło potym przećiw ſobie/
6:
Y ſtrzegą pilnie ſwoich Krolow obie.
7:
A oto biała s tyłu przyſkocżyłá/
8:
Murzynkę ſcięłá/ ni ſie obacżyłá.
9:
Sámá też w boku tuż odnioſłá ſtrzałę/
10:
Nie długą miáłá z zacnych łupow chwałę.
11:
Wſzyſcy poyrzeli s tey ſtrony/ y z owey/
12:
Litował s płácżem káżdy ſwey krolowey.
13:
Słyſzałby tám był lámenty niewieſcie/
14:
Kiedy nieſiono ciáłá na przedmieſcie.
15:
Nuż hurmem práwie wſzytki záraz roty
16:
Ná hetmáńſkie ſie náćiſkáć namioty.
17:
Káżdemu zá ſwe: iednáko ſie boią/
18:
Wſzyſcy niepráwie w dobrey toni ſtoią.
19:
Lecż im nie wſzytká ieſzcze moc vſtáłá/
20:
Oboiá ſtroná ſwe poſiłki miáłá.
21:
Maſz Rochu s Popem/ krolu cżarney zbroie/
22:
Maſz y Rycerzá/ ktemu peſzkow dwoie.
23:
Y ty ták wiele/ białych vſow pánie/
24:
Ieſzcżeć ná zamiar ieden drab zoſtánie.
25:
Oſtátek ſámi miedzy ſobą ſkłoli/
26:
Cżłowieká pátrząc práwie ſerce boli.
27:
Ano z obu ſtron bárzo pocżet máły/
28:
Sláchtę wybito/ dwory ſpuſtoſzály.
29:
krolowie ſmutni po ſwych miłoſnicach/
30:
Teſknią/ że ſámi legáią w łożnicach.| Acż pirwſza |
strona: C
| Száchy. |
1:
Acż pierwſza miłość obiemá pánuie/
2:
Wſzákoż potrzebá ſámá roskázuie.
3:
Aby dlá rządu/ y lepſzey obrony/
4:
Káżdy/ gdzie może/ pátrzał ſobie żony.
5:
Naprzod do pánien ſłużebnych Krol biały
6:
Roſkazał/ ktore ná vſtroniu ſtały/
7:
Ze/ nie brákuiąc by namniey w oſobie/
8:
Iednę z nich myſli wzyąć zá żonę ſobie.
9:
Tylko żeby ſie mężnie popiſáłá/
10:
A oſtátniego kreſu dobiezálá.
11:
Wnet ſerce wzyęły trzy Krolewſkie ſługi/
12:
Poſzły záſobą/ iáo był plác długi
13:
Lecż iedná przedſię ochotnieyſza byłá/
14:
Dáleko ná zad drugye zoſtáwiłá.
15:
Wykrzyka lecąc/ ſkrzydłá iey pod nogi
16:
Sławá przydáła/ y zakład ták drogi.
17:
Nikt nie przeſzkadza: bo też z drugiey ſtrony
18:
Krol cżarney bárwy ſzuka ſobie żony.
19:
Więc roznym pędem bieżą ku kroſowi/
20:
Przypátruią ſie drudzy zawodowi.
21:
Ale że cząrna pozad zoſtáć miáłá/
22:
Ná towárzyſzá pocżekáć woláłá.
23:
A Pop tym cżáſem z Rycerzem wyciekli/
24:
Oſtátek woyſká białego wyſiekli.
25:
Krom Rochu: bo ten mężnie ſie záſtáwił/
26:
A Krol ná ten cżás Krolową ſie báwił.
27:
Skoro też páni ná kreſie ſtánęłá/
28:
Złotą koronę wnet ná głowę wzięłá.
29:
Przybyło ſercá niemáło białemu/
30:
Ale záś wiele vpádło cżarnemu.| C | Sam ſie |
strona: Cv
| Száchy. |
1:
Sam sie Krol bárzo do kątá nápiera/
2:
Bo nań Krolowa iuż bárzo nácieka.
3:
A żeby páná tym rychley pożyłá/
4:
Rząd wſzytek pod nim Rochem záſádziłá.
5:
Sámá tuż po nim ćicho ſie przykrádnie/
6:
Skąd mogłá Krolá iuż pochodzáć ſnádnie.
7:
Zła Fiedurowa/ ſtoi w mecie práwie/
8:
Tuſzą/ że będzie rychło po roſpráwie.
9:
Day ſie nieboże/ co raz to mu rzecże/
10:
A tego żáłość nieboraká piecże.
11:
Obrony żadney od metu nie widzi/
12:
Szkody lituie/ á ktemu ſie wſtydzi.
13:
W tym wiecżor záſzedł/ ſłońce iuż pádáło/
14:
Proſtoć ſie metu/ Fiedurze/ nie chciáło.
15:
Borzuy nálega/ przedſię każe chodzić/
16:
Coż/ o iedno ſcie mamy ſie roſchodzić/
17:
Stánęło ná tym/ áby gráć przeſtáli/
18:
A iutro ráno oſtátká dográli.
19:
Wſzákoż odchodząc ſzáchy poznácżyli/
20:
A s káżdey ſtrony grze ſie przypátrzyli.
21:
Naprzod Krol cżarny (áby káżdy wiedzyał)
22:
Rochu ſie trzyma/ ktory w kącie ſiedział.
23:
Przed Krolem ſtał koń w piątym polu práwie/
24:
A pieſzek w ſzoſtym/ y ná teyże łáwie.
25:
A wedle niego drugi w práwey ſtronie/
26:
Ten miał nád ſobą Popa ku obronie.
27:
Krol biały pátrzáł ná ſwego ſámpierzá
28:
Przez draba/ y przez cżarnego Rycerzá.
29:
A ſwego Rochu poſádził ná ſtronie/
30:
Pod Krolem cżarnym/ ná wtorym zagonie.| Ná tymże |
strona: C2
| Száchy. |
1:
Na tymże rzędzie też Krolowa byłá/
2:
A iednym okiem ná księdzá pátrzyłá.
3:
Tym obyczáiem obá hufy ſtáły/
4:
A cżarney przodek zeznawał Krol biały.
5:
Tego páłacu obá ſtrożom zwierzą/
6:
Sámi zá Krolem idą ná wiecżerzą.
7:
Trochę ie Fiedur/ piye bárzo máło/
8:
Cżęſto poziewa: wieręby ſie ſpáło.
9:
Cieſzą go drudzy/ drudzy k niemu piyą/
10:
A iemu prawie pśi zá vchem wyią.
11:
Pokoy káżdemu potym náznácżono/
12:
A mury zewſząd ſtrażą opátrzono.
13:
Anny iuż teſzno (ták dziano krolownie)
14:
Ze dotąd niewie/ cżyiá ma być pewnie.
15:
Ná obu wprawdzie pátrzyłá łáſkáwie/
16:
Ale co wiedzieć/ komu ſerce práwie.
17:
Wywiedziawſzy ſie/ ná cżym grá ſtánęłá/
18:
Iednę zá rękę pánią ſtárą wzięłá.
19:
Y przyſzłá proſto przez táiemne gmáchy/
20:
Ná ty drzwi/ kędy zoſtáwiono ſzáchy.
21:
Stroże pocżuią: poznawſzy po mowie/
22:
Puśćili rázom obie białegłowie.
23:
Pánná ſie záraz do ſzáchow rzućiłá/
24:
Więc pilnie pyta/ gdzieby cżyiá byłá.
25:
Poyrzy ná cżarną: gorzey być nie może/
26:
Do pirwſzego ſcia biała ią przemoże.
27:
Iedno że cżarney przydzie naprzod chodzić/
28:
Snadźby iey ieſzcże nieco mogł pogodzić.
29:
Y rzecże/ dobry Rycerz ieſt od zwády/
30:
Popu też niezle záchowáć od rády.| C 2 | Dáć zá |
strona: C2v
| Száchy. |
1:
Dáć zá miłego wdzyęcżną rzecż nieſzkodzi/
2:
Piechotá przedſię/ iáko żywo/ chodzi.
3:
Obroći Rochu ná Krolá rogámi/
4:
Sámá wynidzie zalawſzy ſie łzámi.
5:
Fiedur iuż dawno zwątpił o krolewnie/
6:
A Borzuy mnima/ że iuż wygrał pewnie.
7:
Ten prośi Bogá/ by rychley ſwitało/
8:
Ow rácży/ żeby nocy przybywáło.
9:
Wſwą miárę przedſię zeſzłá noc/ á potym
10:
Swiát ſie roſwiećił wſzytek ſłońcem złotym.
11:
Leniwo Fierur vbiera ſie w ſzáty/
12:
Widzi/ że trudno ma być bez vtráty.
13:
Idź przedſię: kto wie/ co ſzcżęſcie przynieſie/
14:
Nie káżdyć iednę dzyeń fortunę nieſie.
15:
Komu Bog ieſzcże nie obiecał ſmierći/
16:
By dobrze ſkonał/ z grobu ſie wywierći.
17:
Iuż go nie blizu cżekáią ná ſieni/
18:
Wſzedł nierychło/ á twarz mu ſie mieni.
19:
Wſzákoż gdzie może/ ſmiechem żal pokrywa/
20:
A ſobą przedſię nędznik pochutnywa.
21:
Przyſzli nád ſzáchy/ do dawnego ſtołá/
22:
Tám (iako mowią) táż bábá/ tyż koła.
23:
Obrony przedſię nie widzi metowi:
24:
Pyta/ kto rogow nákrzywił Rochowi?
25:
Bo wcżorá było wſzytko poznácżono:
26:
Słuchay/ toć ná to/ błaznie/ vcżyniono.
27:
Stroże powiedzą/ że krolewná wcżorá
28:
Przyſzłá tu byłá iedno ſámowtorá.
29:
Niemáłą chwilę ná ſzáchy pátrzyłá
30:
Potym odchodząc/ Rochem obroćiłá.| A coż wżdy |
strona: C3
| Száchy. |
1:
A coż wżdy rzekłá/ pocżnie Borzuy pytáć/
2:
Iuż widzi/ kogo ma zá mężá witáć?
3:
Powiáda/ dobry Rycerz ieſt od zwády/
4:
Popu też nizle záchowáć pd rády.
5:
Dáć zá miłego wdzięczną rzecż nieſzkodzi/
6:
Piechotá przedſię iáko żywo chodzi.
7:
Tom dawno ſłychał/ Borzuy ná to powie/
8:
Káżdy ſie tego bárzo łácno dowie/
9:
Ze Rycerz męſtwá ręką dokázuie/
10:
Biſkup podobno więcey w głowie cżuie.
11:
Y Fiedur/ co ma/ dałby wſzytko pewnie/
12:
By ſie mogł iáko zoſtąć przy krolewnie.
13:
To też niedziwno/ że piechotá chodzi/
14:
Bo niema koniá/ áni ieździć łodzi.
15:
Odpowie Fiedur: niechay pan błáznuie/
16:
Lácno dárowáć/ kiedy przyſtępuie.
17:
A ſam po ſtole połcżywſzy łokcie/
18:
Myſli rád ſzáchy/ á gryzie páznogcie.
19:
Myſli/ co ma być z Rycerzem zá zwádá/
20:
Iáka to ma być tá Popowa rádá.
21:
Gdzie tá wdzięcżna rzecż/ ábo gdzie ten miły/
22:
Dla cżego przedſię piechoty chodziły.
23:
Ná koniec/ cżemu Rochem obroćiłá/
24:
Pewnie że dármo tego nie cżyniłá.
25:
Dobrze żyw myſląc á ten vpomina/
26:
Fiedurze brácie/ ſna niedobra ſina?
27:
Fiedur nie ſłyſzy nawiętſzego ſzumu/
28:
Wſzytki tám zmyſły zwabił do rozumu.
29:
Potym ſie dobrze długo námyſliwſzy/
30:
Wſtał/ y rzekł/ Krolu moy namiłosćiwſzy/| C 3 | Ieden |
strona: C3v
| Száchy. |
1:
Ieden ieſt fortel ná ſzcżęſcie wſzelákie/
2:
Lub złe/ lub dobrze/ ſerce mieć iednákie.
3:
Kogo fortuná ſrogim nie pobiłá
4:
Tego łáſkáwym okiem nie zmamiłá.
5:
A kto ſie bárzo rozbuia w pogodę/
6:
Ten zaſię ſkrzydłá powiesi w przygodę.
7:
Niechże iuż idzie/ á ty pátrzay pilnie
8:
Mam zá to/ żeś ſie rádował omylnie.
9:
Krol zátym do nich bliżey ſie przyſiędzie/
10:
Wſzyſcy cżekáią/ co nákoniec będzie.
11:
Vderzą w lármę: á Roch iednym ſkokiem/
12:
Vſiadł Krolowi tuż pod ſámym bokiem.
13:
Co cżyniſz głupi? mierźi cie tá trochá?
14:
Chceſz dármo ſtráćić ták wdzięcżnego Rochá?
15:
Tu prożno ſzukáć iakiey inſzey rády/
16:
Przydzie do końcá z Rochem pátrzyć zwády.
17:
Folgowáć dármo. bo ták Krolá duśi/
18:
Ze mu rad nie rad Krol wziąć gárdło muśi.
19:
W tym drab przyſkocży/ Krol vſtąpi kroku/
20:
Przypadſzy drugi/ poimał ij z boku.
21:
To było tey gry ſławney dokonánie/
22:
Práwie nád wſzytkich ludzi domnimánie.
23:
Támże zá rázem po pánnę poſłano/
24:
Ktorą zá żonę Firdurowi dano.
25:
A Borzuy niechciał być proſzon ná gody/
26:
Ani żegnawſzy/ iechał precż z goſpody.
27:
Mnie też cżás będzie vchwyćić ſie brzegu/
28:
A odpocżąć nieco ſobie z biegu.
29:
Wyſiadwſzy z morzá/ gdziem Widę przeymował/
30:
Ktory po wodach Auzońſkich żeglował.
31:
Vdátnym rymem opiſiuąc boie/
32:
Ná których mieczá nie trzebá/ ni zbroie.
33:
KONIEC.
34:
grafika