Ustav Federativne Narodne Republike Jugoslavije

	SFRJ
	; Članak je dio serije:; Politika i uprava; SFRJ
	Ustav (1974); Zakon o udruženom radu (1976);
	Republike i pokrajine; Društveno-političke zajednice SFRJ Zajednice opština; Opštine; ; Organizacija udruženog rada; Samoupravna interesna zajednica;
	Skupština SFRJ Savezno vijeće; Vijeće republika i pokrajina; ;
	Savezno izvršno vijeće Predsjednici; ;
	Vrhovni sud Jugoslavije;
	Ustavni sud Jugoslavije;
	Društveno-političke organizacije SKJ; SSRNJ; SSOJ; SSJ; SUBNOR; ;
	Druge države; pogledaj • razgovor • uredi

Ustav Federativne Narodne Republike Jugoslavije od 1946. godine je prvi od tri ustava koje je Druga Jugoslavija donela prilikom svog postojanja. Službeno je donet 31. januara 1946. godine, na zajedničkoj sednici oba doma (Savezne skupštine i Skupštine naroda) Ustavotvorne skupštine, nekoliko meseci nakon proglašenja FNRJ 29. novembra 1945. godine. Tim je ustavom formalno prestao važiti dotadašnji Ustav Kraljevine Jugoslavije iz 1931. godine, te je ustavnopravno potvrđen režim koji se pod vodstvom KPJ uspostavio za vreme drugog svetskog rata.

Odredbe

Odluka o proglašenju ustava

Potpuni prekid sa Kraljevinom Jugoslavijom ostvaren je proglašavanjem federalnog uređenja i šest novih republika i dve autonomne oblasti. Napuštena je doktrina troplemenog naroda i status nacije dat je Makedoncima i Crnogorcima. ^[1]

Drugo bitno obeležje je ugledanje na Ustav SSSR-a 1936. godine (tzv. Staljinov ustav). Ustav je sadržao odredbe o dominantnom položaju državne svojine, organizaciji vlasti na načelu jedinstva vlasti i dihotomnu podelu svih državnih organa na organe državne vlasti i organe državne uprave.

Podela nadležnosti postojala je između savezne države, republika članica, teritorijalne samouprave i lokalne samouprave. Na istom nivou vlasti postojalo je načelo jedinstva vlasti, a vertikalno uređenje bilo je bazirano na načelu tzv. demokratskog centralizma, koji je definisao vodeći ustavotvorac tog vremena Edvard Kardelj. To je zapravo značilo uvođenje etatističkog društvenog i centralističkog državnog uređenja i pored nominalnog federalizma. Ideološki, politički i drugi oblici pluralizma bili su isključeni.

Ustav FNRJ je takođe bio prvi od svih ustava na području bivše Jugoslavije koji je u formalnom smislu dao pravo glasa ženama.

Praksa

Ovaj Ustav će omogućiti učvršćavanje nove vlasti u zemlji, ali će ubrzo krenuti proces njegovog menjanja usled sukoba sa SSSR-om, doskorašnjim saveznikom i uzorom. Jugoslovenski vlastodršci su, lišeni ideoloških veza sa Moskvom, otpočeli stvarati sopstvenu verziju socijalizma, koji će kasnije postati poznat kao socijalističko samoupravljanje. Taj je proces otpočeo ustavnim amandmanima 1950. i 1952. godine, a suštinska promene uslediće Ustavnim zakonom o osnovama društvenog i političkog uređenja FNRJ i saveznim organima vlasti, 1953. godine.

Izvori

↑ Muslimanima (današnjim Bošnjacima) je status naroda priznat tek 1971. godine; dotada su se oni izjašnjavali kao "Jugosloveni" ili "nacionalno neopredeljeni".

Vanjske veze

Устав Федеративне Народне Републике Југославије (1946)

[1] Muslimanima (današnjim Bošnjacima) je status naroda priznat tek 1971. godine; dotada su se oni izjašnjavali kao "Jugosloveni" ili "nacionalno neopredeljeni".

[1]