Wiceprezydenci Stanów Zjednoczonych

Flaga wiceprezydenta Stanów Zjednoczonych

Wiceprezydenci Stanów Zjednoczonych – chronologiczna lista wiceprezydentów Stanów Zjednoczonych. Wiceprezydent zgodnie z konstytucją, nie ma wyższych uprawnień. Jest w kolejności pierwszą osobą do objęcia urzędu prezydenta w przypadku śmierci, rezygnacji lub usunięciu prezydenta. Obejmuje fotel głowy państwa do końca rozpoczętej kadencji. Wiceprezydent jest jednocześnie przewodniczącym Senatu.

Urząd wiceprezydenta sprawowało dotąd 49 osób. Wśród nich było 21, którzy nie pochodzili z USA. Ponad połowa z nich pochodzi z zaledwie z pięciu stanów, Nowy Jork (11), Indiana (5), Massachusetts (4), Kentucky (3), Teksas (3). Najmłodszym wiceprezydentem był John C. Breckinridge (36 lat), zaś najstarszym Alben Barkley (72 lat).

Nietypowe sytuacje

• Dwóch wiceprezydentów pełniło ten urząd w gabinetach dwóch prezydentów: George Clinton w gabinetach prezydentów Jeffersona i Madisona, John C. Calhoun w gabinetach prezydentów Johna Quincy Adamsa i Jacksona

• Dwóch wiceprezydentów ustąpiło z urzędu przed zakończeniem kadencji: John C. Calhoun (1825-1832) (aby objąć urząd senatora), Spiro T. Agnew (1969–1973) (w wyniku wyroku sądowego)

• Siedmiu wiceprezydentów zmarło w czasie sprawowania urzędu: George Clinton (w 1812 r.), Elbridge Gerry (w 1814 r.), William R. King (w 1853 r.), Henry Wilson (w 1875 r.), Thomas Hendricks (w 1885 r.), Garret Hobart (w 1899 r.) i James Sherman (w 1912 r.)

• Dziewięciu wiceprezydentów objęło prezydenturę w wyniku sukcesji: John Tyler w 1841 r. po śmierci Williama Harrisona, Millard Fillmore w 1850 r. po śmierci Taylora, Andrew Johnson w 1865 r. po zabójstwie Lincolna, Chester Arthur w 1881 r. po zabójstwie Garfielda, Theodore Roosevelt w 1901 r. po zabójstwie McKinleya, Calvin Coolidge w 1923 r. po śmierci Hardinga, Harry Truman w 1945 r. po śmierci Franklina Delano Roosevelta, Lyndon Johnson w 1963 r. po zabójstwie Kennedy’ego i Gerald Ford w 1974 r. po ustąpieniu Nixona

• Czterech wiceprezydentów, którzy zostali prezydentami na skutek sukcesji, zostało wybranych na własne kadencje: Theodore Roosevelt (w 1904), Calvin Coolidge (w 1924), Harry Truman (w 1948) i Lyndon Johnson (w 1964). Gerald Ford starał się z ramienia Partii Republikańskiej o prezydenturę w wyborczym roku 1976, ale przegrał z demokratą Jimmym Carterem.

• Czterech wiceprezydentów, w czasie pełnienia urzędu, zostało wybranych na prezydenta: John Adams (w 1796), Thomas Jefferson (w 1800), Martin Van Buren (w 1836), George H.W. Bush (w 1988)

• Dwóch byłych wiceprezydentów zostało wybranych prezydentem: Richard Nixon (wiceprezydent 1953-1961, wybrany na prezydenta w 1968), Joe Biden (wiceprezydent 2009-2017, wybrany na prezydenta w 2020)

• Dwóch wiceprezydentów pochodziło nie z wyboru, ale z nominacji w wyniku zastosowania 25. poprawki do Konstytucji: Gerald Ford (1973-1974), Nelson Rockefeller (1974-1977)

• Trzech wiceprezydentów pełniło obowiązki prezydenta w wyniku zastosowania 25. poprawki do konstytucji: George H.W. Bush senior (13 lipca 1985 r. w zastępstwie operowanego Ronalda Reagana), Richard Cheney (29 czerwca 2002 r. w zastępstwie poddanego zabiegowi medycznemu George W. Busha) i Kamala Harris (19 listopada 2021, w zastępstwie poddanego zabiegowi kolonoskopii Joe Bidena)

Lista wiceprezydentów Stanów Zjednoczonych

Wiceprezydent Stanów Zjednoczonych			Okres Wiceprezydentury		Partia	Elekcja	Prezydent
		1. John Adams (ur. 1735 zm. 1826)	30 kwietnia 1789	4 marca 1797	Pro–Admin	1 (1789)	1. George Washington
					federalista	2 (1792)
		2. Thomas Jefferson (ur. 1743 zm. 1826)	4 marca 1797	4 marca 1801	demokratyczny republikanin	3 (1796)	2. John Adams Jr.
		3. Aaron Burr (ur. 1756 zm. 1836)	4 marca 1801	4 marca 1805	demokratyczny republikanin	4 (1800)	3. Thomas Jefferson
		4. George Clinton (ur. 1739 zm. 1812)	4 marca 1805	4 marca 1809	demokratyczny republikanin	5 (1804)
			4 marca 1809	† 20 kwietnia 1812		6 (1808)	4. James Madison
vacat, 20 kwietnia 1812 – 4 marca 1813
		5. Elbridge Gerry (ur. 1744 zm. 1814)	4 marca 1813	† 23 listopada 1814	demokratyczny republikanin	7 (1812)
vacat, 23 listopada 1814 – 4 marca 1817
		6. Daniel Tompkins (ur. 1774 zm. 1825)	4 marca 1817	4 marca 1825	demokratyczny republikanin	8 (1816)	5. James Monroe
						9 (1820)
		7. John C. Calhoun (ur. 1782 zm. 1850)	4 marca 1825	4 marca 1829	demokrata	10 (1824)	6. John Quincy Adams
			4 marca 1829	28 grudnia 1832		11 (1828)	7. Andrew Jackson
					Nullifier
vacat, 28 grudnia 1832 – 4 marca 1833
		8. Martin Van Buren (ur. 1782 zm. 1862)	4 marca 1833	4 marca 1837	demokrata	12 (1832)
		9. Richard Johnson (ur. 1780 zm. 1850)	4 marca 1837	4 marca 1841	demokrata	13 (1836)	8. Martin Van Buren
		10. John Tyler (ur. 1790 zm. 1862)	4 marca 1841	4 kwietnia 1841	wig	14 (1840)	9. William Henry Harrison
vacat, 4 marca 1841 – 4 marca 1845							10. John Tyler
		11. George Dallas (ur. 1792 zm. 1864)	4 marca 1845	4 marca 1849	demokrata	15 (1844)	11. James Knox Polk
		12. Millard Fillmore (ur. 1800 zm. 1874)	4 marca 1849	9 lipca 1850	wig	16 (1848)	12. Zachary Taylor
vacat, 9 lipca 1850 – 4 marca 1853							13. Millard Fillmore
		13. William R. King (ur. 1786 zm. 1853)	4 marca 1853	† 18 kwietnia 1853	demokrata	17 (1852)	14. Franklin Pierce
vacat, 18 kwietnia 1853 – 4 marca 1857
		14. John Cabell Breckinridge (ur. 1821 zm. 1875)	4 marca 1857	4 marca 1861	demokrata	18 (1856)	15. James Buchanan
		15. Hannibal Hamlin (ur. 1809 zm. 1891)	4 marca 1861	4 marca 1865	republikanin	19 (1860)	16. Abraham Lincoln
		16. Andrew Johnson (ur. 1808 zm. 1875)	4 marca 1865	15 kwietnia 1865	Partia Unii Narodowej (demokrata)	20 (1864)
vacat, 15 kwietnia 1865 – 4 marca 1869							17. Andrew Johnson
		17. Schuyler Colfax (ur. 1823 zm. 1885)	4 marca 1869	4 marca 1873	republikanin	21 (1868)	18. Ulysses Grant
		18. Henry Wilson (ur. 1812 zm. 1875)	4 marca 1873	† 22 listopada 1875	republikanin	22 (1872)
vacat, 22 listopada 1875 – 4 marca 1877
		19. William Wheeler (ur. 1819 zm. 1887)	4 marca 1877	4 marca 1881	republikanin	23 (1876)	19. Rutherford Hayes
		20. Chester Arthur (ur. 1829 zm. 1886)	4 marca 1881	19 września 1881	republikanin	24 (1880)	20. James Garfield
vacat, 19 września 1881 – 4 marca 1885							21. Chester Arthur
		21. Thomas Hendricks (ur. 1819 zm. 1885)	4 marca 1885	† 25 listopada 1885	demokrata	25 (1884)	22. Grover Cleveland
vacat, 25 listopada 1885 – 4 marca 1889
		22. Levi Morton (ur. 1824 zm. 1920)	4 marca 1889	4 marca 1893	republikanin	26 (1888)	23. Benjamin Harrison
		23. Adlai Stevenson (ur. 1835 zm. 1914)	4 marca 1893	4 marca 1897	demokrata	27 (1892)	24. Grover Cleveland
		24. Garret Hobart (ur. 1844 zm. 1899)	4 marca 1897	† 21 listopada 1899	republikanin	28 (1896)	25. William McKinley
vacat, 21 listopada 1899 – 4 marca 1901
		25. Theodore Roosevelt (ur. 1858 zm. 1919)	4 marca 1901	14 września 1901	republikanin	29 (1900)
vacat, 14 września 1901 – 4 marca 1905							26. Theodore Roosevelt
		26. Charles Warren Fairbanks (ur. 1852 zm. 1918)	4 marca 1905	4 marca 1909	republikanin	30 (1904)
		27. James Sherman (ur. 1855 zm. 1912)	4 marca 1909	† 30 października 1912	republikanin	31 (1908)	27. William Taft
vacat, 30 października 1912 – 4 marca 1913
		28. Thomas Marshall (ur. 1854 zm. 1925)	4 marca 1913	4 marca 1921	demokrata	32 (1912)	28. Woodrow Wilson
						33 (1916)
		29. Calvin Coolidge (ur. 1872 zm. 1933)	4 marca 1921	2 sierpnia 1923	republikanin	34 (1920)	29. Warren Harding
vacat, 2 sierpnia 1923 – 4 marca 1925							30. Calvin Coolidge
		30. Charles Gates Dawes (ur. 1865 zm. 1951)	4 marca 1925	4 marca 1929	republikanin	35 (1924)
		31. Charles Curtis (ur. 1860 zm. 1936)	4 marca 1929	4 marca 1933	republikanin	36 (1928)	31. Herbert Hoover
		32. John Nance Garner (ur. 1868 zm. 1967)	4 marca 1933	20 stycznia 1941	demokrata	37 (1932)	32. Franklin Delano Roosevelt
						38 (1936)
		33. Henry Wallace (ur. 1888 zm. 1965)	20 stycznia 1941	20 stycznia 1945	demokrata	39 (1940)
		34. Harry Truman (ur. 1884 zm. 1972)	20 stycznia 1945	12 kwietnia 1945	demokrata	40 (1944)
vacat, 12 kwietnia 1945 – 20 stycznia 1949							33. Harry Truman
		35. Alben Barkley (ur. 1877 zm. 1956)	20 stycznia 1949	20 stycznia 1953	demokrata	41 (1948)
		36. Richard Nixon (ur. 1913 zm. 1994)	20 stycznia 1953	20 stycznia 1961	republikanin	42 (1952)	34. Dwight Eisenhower
						43 (1956)
		37. Lyndon B. Johnson (ur. 1908 zm. 1973)	20 stycznia 1961	22 listopada 1963	demokrata	44 (1960)	35. John F. Kennedy
vacat, 22 listopada 1963 – 20 stycznia 1965							36. Lyndon B. Johnson
		38. Hubert Humphrey (ur. 1911 zm. 1978)	20 stycznia 1965	20 stycznia 1969	demokrata	45 (1964)
		39. Spiro T. Agnew (ur. 1918 zm. 1996)	20 stycznia 1969	10 października 1973	republikanin	46 (1968)	37. Richard Nixon
						47 (1972)
vacat, 10 października 1973 – 6 grudnia 1973
		40. Gerald Ford (ur. 1913 zm. 2006)	6 grudnia 1973	9 sierpnia 1974	republikanin
vacat, 9 sierpnia 1974 – 19 grudnia 1974							38. Gerald Ford
		41. Nelson Rockefeller (ur. 1908 zm. 1979)	19 grudnia 1974	20 stycznia 1977	republikanin
		42. Walter Mondale (ur. 1928 zm. 2021)	20 stycznia 1977	20 stycznia 1981	demokrata	48 (1976)	39. Jimmy Carter
		43. George H.W. Bush (ur. 1924 zm. 2018)	20 stycznia 1981	20 stycznia 1989	republikanin	49 (1980)	40. Ronald Reagan
						50 (1984)
		44. Dan Quayle (ur. 1947)	20 stycznia 1989	20 stycznia 1993	republikanin	51 (1988)	41. George H.W. Bush
		45. Al Gore (ur. 1948)	20 stycznia 1993	20 stycznia 2001	demokrata	52 (1992)	42. Bill Clinton
						53 (1996)
		46. Dick Cheney (ur. 1941)	20 stycznia 2001	20 stycznia 2009	republikanin	54 (2000)	43. George W. Bush
						55 (2004)
		47. Joe Biden (ur. 1942)	20 stycznia 2009	20 stycznia 2017	demokrata	56 (2008)	44. Barack Obama
						57 (2012)
		48. Mike Pence (ur. 1959)	20 stycznia 2017	20 stycznia 2021	republikanin	58 (2016)	45. Donald Trump
		49. Kamala Harris (ur. 1964)	20 stycznia 2021	Obecnie sprawuje urząd	demokratka	59 (2020)	46. Joe Biden
		wiceprezydent-elekt J.D. Vance (ur. 1984)	wiceprezydnet-elekt w wyniku zwycięstwa Donalda Trumpa w wyborach prezydenckich w Stanach Zjednoczonych 5 listopada 2024 roku		republikanin	60 (2024)	prezydent elekt Donald Trump

Byli wiceprezydenci

Obecnie żyje pięciu byłych wiceprezydentów:

• Dan Quayle (ur. 1947, wiceprezydent 1989–1993)
• Al Gore (ur. 1948, wiceprezydent 1993–2001)
• Richard Cheney (ur. 1941, wiceprezydent 2001–2009)
• Joe Biden (ur. 1942, wiceprezydent 2009–2017), od 2021 prezydent USA
• Mike Pence (ur. 1959, wiceprezydent 2017–2021)

Quayle ubiegał się, bez większego powodzenia, o nominację republikańską w 2000 roku.

Byłym wiceprezydentom USA przysługuje dożywotnia emerytura oraz ochrona osobista po odejściu z urzędu.

Zobacz też

• Number One Observatory Circle, oficjalna siedziba wiceprezydenta
• prezydenci USA
• pełniący obowiązki prezydenta USA
• precedencja w USA
• wiceprezydent CSA
• Designated survivor

Linki zewnętrzne

• oficjalna strona wiceprezydenta USA. whitehouse.gov. [zarchiwizowane z tego adresu (2006-10-24)].
• Dominik Kasprzak – Prezydent Stanów Zjednoczonych. Historia i specyfika amerykańskiego systemu wyborczego
• strona poświęcona wiceprezydentom amerykańskim
• oficjalna witryna internetowa Muzeum, Biblioteki i Centrum Dana Quayle’a, jedyne wiceprezydenckie muzeum w USA