Wgłobienie
 schemat wgłobienia | |
| Klasyfikacje | |
| ICD-10 | |
|---|---|
Wgłobienie (łac. invaginatio, intussusceptio, ang. intussusception) – patologiczny stan, w którym część jelita cienkiego wsuwa się teleskopowo w inną część jelita. Najczęstszym miejscem wgłobienia jest okolica kątnicy. Wgłobienie jest jedną z najczęstszych przyczyn ostrego brzucha u niemowląt [1][2].
Etiologia
[edytuj | edytuj kod]W 90% przypadków przyczyna wgłobienia jest nieznana. Zachorowania często występują sezonowo - częściej wiosną i jesienią[2], co koreluje z sezonowością infekcji adenowirusowych.[3]. Czynniki mechaniczne wpływające na perystaltykę (np. uchyłek Meckela, polipy, guz, naczyniaki, zdwojenie jelit, krwiaki śródścienne w przebiegu zapalenia naczyń związanego z IgA) częściej obserwowane są u pacjentów powyżej 2 r.ż.[1][3]
Wgłobienie może występować również pooperacyjnie w każdym wieku, przyczyną jest wybiórczy powrót perystaltyki.
Pierwsza wprowadzona na rynek szczepionka przeciwko rotawirusom Rotashield została wycofana po niespełna roku stosowania, w 1998 roku[4], ponieważ stwierdzono większą częstość występowania wgłobienia jelit u dzieci ją otrzymujących[5].
Patogeneza
[edytuj | edytuj kod]W przebiegu wgłobienia odpływ krwi z naczyń krezkowych jest utrudniony, co powoduje obrzęk ściany jelita powodujący przesiękanie krwi do światła jelita. Wymioty i nudności w przebiegu wgłobienia na początku są wynikiem podrażnienia otrzewnej, a z czasem niedrożności mechanicznej. W miarę przedłużania się wgłobienia, poprzez zaburzenia w ukrwieniu dochodzi do martwicy, a w rezultacie do perforacji ściany[6].
Objawy i przebieg
[edytuj | edytuj kod]W podręcznikach opisywana jest charakterystyczna triada objawów: ostry ból brzucha, podbarwiony krwią stolec, nazywany objawem "galaretki malinowej (porzeczkowej)", wyczuwalny guz w jamie brzusznej. Objawy te razem występują jednak u mniej niż 50% dzieci z wgłobieniem[2].
Bóle brzucha w przebiegu wgłobienia mają charakter trwających od kilku do kilkunastu sekund napadów, pojawiających się w kilkunastominutowych odstępach, które zgodne są z ruchami perystaltycznymi jelita. U większości pacjentów dochodzi do pojawienia się wymiotów oraz zatrzymania stolca i gazów[2]. Jeżeli dojdzie do perforacji, której następstwem jest zapalenie otrzewnej występuje tkliwość brzucha i obrona mięśniowa. Bladość powłok, tachykardia i pocenie się są objawami towarzyszącymi wstrząsowi. U małych niemowląt oraz u pacjentów z wgłobieniem pooperacyjnym ból brzucha może nie być wyraźnie zaznaczony, a głównym objawem są wymioty[1][3].
Rozpoznanie
[edytuj | edytuj kod]W badaniach diagnostycznycznych wykonywanych w trybie pilnym poza objawami klinicznymi podstawowym badaniem, wykorzystywanym w rozpoznaniu wgłobienia jest USG, w którym widoczny jest charakterystyczny obraz tarczy strzelniczej. Czułość tego badania wynosi około 98-100%[2]. W wątpliwych przypadkach wykonuje się zdjęcie przeglądowe jamy brzusznej, które wykazuje cechy niedrożności mechanicznej przewodu pokarmowego[6]. Inną metodą diagnostyczną jest wlew kontrastowy z zawiesiny barytowej, który może być równocześnie metodą leczenia wgłobienia[1][2].
Leczenie
[edytuj | edytuj kod]W dolegliwościach, które trwają mniej niż 24h wgłobienie jelita, przy braku objawów wskazujących na perforację przewodu pokarmowego wgłobienie leczy się nieoperacyjnie. W tym celu wykorzystywane są wlewki doodbytnicze w zawiesiny barytowej, lub wlew doodbytniczy z soli fizjologicznej (0,9% roztworu NaCl) wykonywany pod kontrolą USG oraz doodbytnicze podanie powietrza[2]. Odgłobienie za pomocą podania soli fizjologicznej jest obecnie standardem postępowania[6]. W przypadkach trwających dłużej, lub w razie niepowodzenia wlewów wykonuje się zabieg operacyjny[1].
Rokowanie
[edytuj | edytuj kod]Nawet w zaawansowanych przypadkach jest dobre, śmiertelność jest bardzo niska. Nawroty występują z częstością 5% u pacjentów leczonych zachowawczo oraz 1% u pacjentów leczonych operacyjnie[3].
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d e Mark H. Beers, Robert S. Porter, Thomas V. Jones, Justin L. Kaplan, Michael Berkwits(Redaktorzy): The Merck Manual-Podręcznik diagnostyki i terapii. Elsevier Urban&Partner, 2006, s. 2933, język polski, ISBN 978-83-60290-99-6
- ↑ a b c d e f g Wybrane chirurgiczne schorzenia przewodu pokarmowego, [w:] Piotr Albrecht, Hanna Szajewska, Choroby przewodu pokarmowego u dzieci, Warszawa 2013, ISBN 978-83-7637-162-7.
- ↑ a b c d Wall J, Albanese CT, Current Diagnosis & Treatment: Surgery, 13e [online], accessmedicine.mhmedical.com [dostęp 2015-11-21].
- ↑ Szczepienie przeciwko rotawirusom AD 2015 Nie wylejmy dziecka z kąpielą [online], www.mp.pl [dostęp 2015-11-21].
- ↑ TV. Murphy, PM. Gargiullo, MS. Massoudi, DB. Nelson i inni. Intussusception among infants given an oral rotavirus vaccine. „N Engl J Med”. 344 (8), s. 564-572, 2001. DOI: 10.1056/NEJM200102223440804. PMID: 11207352.
- ↑ a b c Andrzej Kamiński, Wybrane zagadnienia z chirurgii, urologii, neurochirurgii i ortopedii dziecięcej, [w:] Wanda Kawalec, Ryszard Grenda, Helena Ziółkowska, Pediatria, PZWL, ISBN 978-83-200-4309-9.
