Theo van Gogh (marszand)

Theo van Gogh
	; Theo van Gogh (1888)
Data i miejsce urodzenia	1 maja 1857 ; Groot-Zundert
Data i miejsce śmierci	25 stycznia 1891 ; Utrecht
Przyczyna śmierci	udar mózgu
Zawód, zajęcie	marszand
Narodowość	holenderska
Małżeństwo	Johanna van Gogh-Bonger
Dzieci	Vincent Willem
	Multimedia w Wikimedia Commons

Theo van Gogh (ur. 1 maja 1857, Groot-Zundert, zm. 25 stycznia 1891, Utrecht) – młodszy brat malarza Vincenta van Gogha, którego wspierał przez cały okres twórczości zarówno finansowo, jak i duchowo. Theo był handlarzem dziełami sztuki, w tym również obrazami, które malował brat. Zmarł w pół roku po śmierci Vincenta i został pochowany obok brata. Przyjaźń braci przedstawił Robert Altman w filmie Vincent i Theo.

Prawnuk Theo van Gogha, nazywający się również Theo van Gogh, był reżyserem filmowym, znanym z kontrowersyjnej krytyki świata islamskiego. Został zamordowany w wieku 47 lat.

Życiorys

W 1873 roku Theo van Gogh rozpoczął pracę jako marszand w brukselskiej galerii sztuki, należącej do jego wuja Hendricka van Gogha. Zawodem marszanda zainteresował się pod wpływem Vincenta, który w takim charakterze pracował w 1869 roku i zachęcał brata do zwiedzania muzeów i kolekcjonowania odbitek i reprodukcji obrazów współczesnych artystów^[1]. Po pięciu miesiącach pracy u wuja Theo przeniósł się do Hagi, gdzie pracował jako marszand w oddziale Goupil & Cie, znanej na arenie międzynarodowej firmy dealerskiej założonej w Paryżu, pośredniczącej w obrocie obrazami i grafiką, posiadającą wiele oddziałów w Europie i Stanach Zjednoczonych. Haga była w tym czasie ożywionym centrum artystycznym znanym jako szkoła haska. Goupil bardzo przyczyniła się do rozpropagowania osiągnięć szkoły. Theo zaprzyjaźnił się z wieloma jej członkami^[1].

W 1878 roku Theo został wysłany do Paryża na Wystawę Światową, po czym postanowił osiąść w tym mieście. Około 1880 roku został dyrektorem paryskiego oddziału Goupil & Cie, położonego przy Boulevard Montmartre 19. W Paryżu pracował w latach 1880–1890. Vincent natomiast w 1876 roku zakończył pracę w Goupil & Cie i postanowił zostać malarzem. W 1886 roku przyjechał do Paryża, gdzie przez dwa lata mieszkał razem z Theo. Działalność Theo z okresu 1880–1890 jest dobrze znana dzięki korespondencji, jaką utrzymywał z Vincentem oraz z innymi artystami^[a]. Theo, pomimo iż był związany umową z Goupil & Cie, miał w pewnej mierze wolną rękę, co wykorzystywał do promowania innych artystów, między innymi przyjaciela Vincenta, Paula Gauguina. Jako marszand skupował, wystawiał i sprzedawał obrazy Claude’a Moneta. Przez jego ręce przeszło blisko 70 obrazów tego artysty. Theo wypracował własną technikę marketingową, polegającą na eksponowaniu prac jednego artysty, podchwyconą następnie przez innych marszandów. Umożliwiło im to odróżnienie się od wystaw organizowanych przez paryski salon, krytykowany powszechnie jako „wielki bazar”, na którym tysiące prac bezkrytycznie ustawiano w stosy. Theo utrzymywał także kontakty z Pissarro, którego obrazy trudniej było mu sprzedać, a także z Degas. Interesował się ponadto Sisleyem, Renoirem, Besnardem, Carrièrem i Raffaëllim. Próbował również sprzedawać obrazy brata, ale bez powodzenia^[1].

W Paryżu Theo poznał innego marszanda, Andriesa Bongera i jego siostrę Johannę, z którą 17 kwietnia 1889 roku ożenił się. Para miała jedno dziecko, które przyszło na świat 31 stycznia 1890 i które otrzymało imię Vincent Willem, na cześć starszego brata Theo^[2]. Gdy Vincent 29 lipca 1890 roku zmarł w wyniku postrzału z broni palnej, Theo bardzo przeżył samobójczą śmierć brata. Po pogrzebie powrócił do Auvers, by zająć się spuścizną po zmarłym. Podupadł na zdrowiu. Zachorował na nerki. Do tego doszły problemy psychiczne, w następstwie których musiał poddać się leczeniu w szpitalu psychiatrycznym. Wkrótce został zwolniony z pracy. Po wyjściu ze szpitala żona Johanna zabrała go do Holandii, do Utrechtu, gdzie ponownie znalazł się w szpitalu psychiatrycznym. Kilka tygodni później dostał rozległego udaru mózgu i zapadł w stan śpiączki, z której już się nie obudził. Zmarł 25 stycznia 1891 roku, w pół roku po Vincencie. Został najpierw pochowany w Utrechcie, ale w 1914 roku przeniesiono jego szczątki do Auvers i złożono je w grobie na małym cmentarzu, obok brata Vincenta. Ich grób ozdobiły proste, identyczne w formie kamienie nagrobne^[3].

Zobacz też

Uwagi

↑ Z wyjątkiem 2-letniego okresu, kiedy obaj bracia mieszkali razem i nie musieli ze sobą korespondować.

Przypisy

↑ ^a ^b ^c Musée d'Orsay: Theo van Gogh: art-dealer, collector, Vincent's brother. [dostęp 2012-02-25]. (ang.).
↑ Vincent van Gogh Gallery: Vincent Willem van Gogh. [dostęp 2012-02-25]. (ang.).
↑ D. M. Field: Van Gogh. Chartwell Books, Inc., 2006, s. 415-416. ISBN 0-7858-2011-6. (ang.).

[2] Z wyjątkiem 2-letniego okresu, kiedy obaj bracia mieszkali razem i nie musieli ze sobą korespondować.

[Theo_van_Gogh-1] Musée d'Orsay: Theo van Gogh: art-dealer, collector, Vincent's brother. [dostęp 2012-02-25]. (ang.).

[3] Vincent van Gogh Gallery: Vincent Willem van Gogh. [dostęp 2012-02-25]. (ang.).

[4] D. M. Field: Van Gogh. Chartwell Books, Inc., 2006, s. 415-416. ISBN 0-7858-2011-6. (ang.).

[1]

[a]

[2]

[3]

Ogólne	Biografia Chronologia Listy Postimpresjonizm
Rodzina	brat Theo siostra Willemina szwagierka Johanna Andries Bonger reżyser Theo van Gogh
Przyjaciele	Anthon van Rappard Paul Gachet Paul Gauguin Émile Bernard John Peter Russell Eugène Boch Anna Boch Anton Mauve Albert Aurier
Znawcy twórczości	Jacob Baart de la Faille Jan Hulsker
Grupy obrazów	Autoportrety Dwa krzesła Japońszczyzna Słoneczniki Tkacz Wiejskie chaty Wieża starego kościoła w Nuenen
Obrazy	Agostina Segatori siedząca w kawiarni du Tambourin Alejka w Ogrodzie Luksemburskim Alyscamps Arlezjanka Arlezjanka (Pani Ginoux) Autoportret (F 345) Autoportret (F 626) Autoportret (F 627) Autoportret (dedykowany Paulowi Gauguinowi) Autoportret przed sztalugą Autoportret z zabandażowanym uchem Barki z węglem Biały dom w nocy Bzy Chaty kryte strzechą Chaty kryte strzechą pod wzgórzem Cyprysy Cyprysy z dwoma postaciami kobiet Czaszka z palącym się papierosem Czerwona winnica Ćma pawica Dobry Samarytanin Dolina z oraczem widzianym z góry Dom publiczny Dom Vincenta w Arles Domy w Auvers Droga w Auvers po deszczu Droga z cyprysem i gwiazdą Drzewa i poszycie Drzewa oliwne z Alpilles w tle Dwa ścięte słoneczniki Dziecko Marcelle Roulin Dziedziniec szpitala w Arles Dziecko z pomarańczą Fotel Paula Gauguina Gaj oliwny Głowa kobiety z rozpiętymi włosami Gwiaździsta noc Gwiaździsta noc nad Rodanem Irys Irysy Jedzący kartofle Kobieta siedząca przy kołysce Kościół w Auvers Krajobraz górski za szpitalem świętego Pawła Krzesło Vincenta z jego fajką Kwitnące różowe drzewo brzoskwiniowe Kwitnący migdałowiec Kwitnący ogród Kwitnący sad otoczony cyprysami Kwitnący sad z widokiem na Arles La Mousmé Le Moulin de la Galette Łąka w górach: Le Mas de Saint Paul Łodzie rybackie na plaży w Saintes-Maries-de-la-Mer Malarz w drodze do pracy Marguerite Gachet przy pianinie Marguerite Gachet w ogrodzie Martwa natura: deska kreślarska, fajka, cebule i wosk pieczątkarski Martwa natura: wazon z irysami Martwa natura: wazon z pięcioma słonecznikami Martwa natura: wazon ze słonecznikami Martwa natura: wazon z różami Martwa natura z Biblią Martwa natura z francuskimi powieściami i różą Martwa natura z niebieskim emaliowanym dzbankiem do kawy, ceramiką i owocami Matka Roulin ze swym dzieckiem Młyn wodny w Gennep Most Langlois w Arles Most nad Sekwaną w Asnières Naga kobieta leżąca na łóżku Naprawiający drogę Nocna kawiarnia Oddział w szpitalu w Arles Ogrodzone pole ze wschodzącym słońcem Ogród Daubigny’ego Ogród poetów Ogród Szpitala Świętego Pawła Para butów Para zakochanych Pejzaż Auvers w deszczu Pejzaż o zmierzchu Pejzaż wieczorny ze wschodzącym księżycem Pejzaż z przechadzającą się parą i półksiężycem Pejzaż ze śniegiem Piastunka (Augustine Roulin) Pierwsze kroki Pietà Pokój van Gogha w Arles Pole pszenicy przed burzą Pole pszenicy w deszczu Pole pszenicy z białym domem w Auvers Pole pszenicy z cyprysami Pole pszenicy z krukami Pole pszenicy ze skowronkiem Pole pszenicy ze żniwiarzem i słońcem Południe – Odpoczynek od pracy Portret Adeline Ravoux Portret doktora Félixa Reya Portret doktora Gacheta Portret Eugène’a Bocha Portret kobiety z czerwoną wstążką Portret listonosza Józefa Roulina Portret matki artysty Portret Millieta, podporucznika żuawów Portret „Ojca” Tanguy Ratusz w Auvers 14 lipca 1890 Restauracja de la Sirène w Asnières Sala taneczna w Arles Siewca Snopy pszenicy Sosny i mlecze w ogrodzie Szpitala Świętego Pawła Sosny z postacią w ogrodzie Szpitala Świętego Pawła Spacer więźniów Stara wieża pośród pól Stary człowiek w smutku Szachownice cesarskie w miedzianym wazonie Śnieżny krajobraz z Arles w tle Taras kawiarni w nocy Ulica w Saintes-Maries Wazon z cyniami i innymi kwiatami Wejście do parku publicznego w Arles Widok morza w Saintes-Maries Widok morza w Scheveningen Widok na Arles z irysami na pierwszym planie Widok na Vessenots nieopodal Auvers Widok Saintes-Maries Widzowie na arenie w Arles Wierzby o zachodzie słońca Włoszka Wskrzeszenie Łazarza Wspomnienie ogrodu w Etten Zachód słońca koło Montmajour Zachód słońca: pola pszenicy w pobliżu Arles Zielona winnica Zielone pole pszenicy z cyprysem Żniwa w La Crau z Montmajour w tle Żuaw
Akwarele	Dom Vincenta w Arles (Żółty Dom) Łodzie rybackie na plaży Most Langlois w Arles Nocna kawiarnia Żniwa w Prowansji, po lewej Montmajour Żuaw
Rysunki	Dziedziniec szpitala w Arles Gwiaździsta noc Jedzący kartofle Kobieta szyjąca, z dziewczynką La Mousmé Most Langlois w Arles Pole pszenicy z cyprysami Sien Smutek Ulica w Saintes-Maries Żuaw
Akwaforty	Portret doktora Gacheta: mężczyzna z fajką
Obrazy przypisywane van Goghowi	Martwa natura z kuflem piwa i owocami Autoportret z okaleczonym uchem
Kolekcje publiczne	Muzeum Vincenta van Gogha Kröller-Müller Museum Musée d’Orsay
Van Gogh w sztuce	filmy: Pasja życia (1956) Vincent. Życie i twórczość Vincenta van Gogha (1987) Vincent i Theo (1990) Sny (1990) Van Gogh (1991) Twój Vincent (2017) Van Gogh. U bram wieczności (2019)