Talos (olbrzym)

Talos
Τάλως
	olbrzym z brązu
	; Śmierć Talosa na kraterze z IV w. p.n.e. (zbiory Jatta National Archaeological Museum w Ruvo di Puglia)
Występowanie	mitologia grecka
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Hasło w Wikisłowniku

Talos (gr. Τάλως Tálōs, łac. Talus) – w mitologii greckiej olbrzym z brązu, strażnik Krety.

Wykonany został przez Hefajstosa (wedle innej wersji mitu przez Dedala) i podarowany królowi Minosowi. Uważano go także za ostatniego przedstawiciela rasy wieku brązu (następującego po złotym i srebrnym), syna Kresa, ojca Leukosa, a nawet Hefajstosa. Na rozkaz Minosa lub Zeusa po trzykroć dziennie obchodząc wyspę^{[potrzebny przypis]}, strzegł Krety przed cudzoziemcami – ujrzawszy ich, rozgrzewał się do czerwoności i brał ich w objęcia. Walczył rzucając z daleka olbrzymimi głazami. Jego słabym punktem była żyła zamknięta w dolnej części nogi^[1], wedle niektórych wersji na stopie^[2], małą kostką. Nie można było go zranić w żadnym innym miejscu^[1].

Kiedy Talos chciał odpędzić od Krety Argonautów, Medea swoimi czarami zerwała tę kostkę^[1] albo sprawiła, iż postradał zmysły, sam ją sobie zrywając^[2], przez co olbrzym zmarł. Istnieje również druga wersja jego śmierci, według której Pojas^[1] lub jego syn Filoktet przeszył to miejsce swą strzałą^[2].

Talos był zsyłany przez Hefajstosa, boga ognia i boskiego kowala, do wykonywania prac.

W 2011 opisano nowy rodzaj dinozaura z rodziny troodonów, któremu nadano jako nazwę rodzajową imię tego olbrzyma^[3].

Przypisy

↑ ^a ^b ^c ^d Pierre Grimal: Słownik mitologii greckiej i rzymskiej. Zakład Narodowy im. Ossolińskich – Wydawnictwo we Wrocławiu, 1997, s. 332-333. ISBN 978-83-04-04673-3.
↑ ^a ^b ^c Joël Schmidt: Słownik mitologii greckiej i rzymskiej. Katowice: Książnica, 2006, s. 301, seria: Słowniki Encyklopedyczne Książnicy. ISBN 978-83-7132-841-1.
↑ Lindsay E. Zanno, David J. Varricchio, Patrick M. O’Connor, Alan L. Titus, Michael J. Knell. A New Troodontid Theropod, Talos sampsoni gen. et sp. nov., from the Upper Cretaceous Western Interior Basin of North America. „PLoS ONE”. 6, 2011-09. DOI: 10.1371/journal.pone.0024487. (ang.).

Bibliografia

Władysław Kopaliński: Słownik mitów i tradycji kultury. Warszawa: Oficyna Wydawnicza Rytm, 2003, s. 1295–1296. ISBN 83-7399-022-4.

Linki zewnętrzne

Adrienne Mayor, The Greek myth of Talos, the first robot (ang.), kanał „TED-Ed” na YouTube, 24 października 2019 [dostęp 2024-10-05].

[G-1] Pierre Grimal: Słownik mitologii greckiej i rzymskiej. Zakład Narodowy im. Ossolińskich – Wydawnictwo we Wrocławiu, 1997, s. 332-333. ISBN 978-83-04-04673-3.

[S-2] Joël Schmidt: Słownik mitologii greckiej i rzymskiej. Katowice: Książnica, 2006, s. 301, seria: Słowniki Encyklopedyczne Książnicy. ISBN 978-83-7132-841-1.

[Talos-3] Lindsay E. Zanno, David J. Varricchio, Patrick M. O’Connor, Alan L. Titus, Michael J. Knell. A New Troodontid Theropod, Talos sampsoni gen. et sp. nov., from the Upper Cretaceous Western Interior Basin of North America. „PLoS ONE”. 6, 2011-09. DOI: 10.1371/journal.pone.0024487. (ang.).

[1]

[2]

[3]