Sziduch
Sziduch (hebr.: שִׁדּוּךְ, pl. shidduchim שִׁדּוּכִים, aram. שידוכין) - żydowski system swatania, polegający na kojarzeniu w pary i przedstawianiu sobie oraz rodzinom kandydatów i kandydatki do ślubu[1].
Sziduchem zajmują się głównie zawodowi swaci (m. szadchan, f. szadchana)[2], ale także starsi członkowie rodziny. Po zakończonym sukcesem skojarzeniu w parę, swat otrzymywał wynagrodzenie w ustalonej wcześniej kwocie, bądź procent od posagu panny młodej[3].
Narzeczeństwo kończyło podpisanie tenaim - dokumentu narzeczeństwa, w którym obie strony zobowiązywały się do zawarcia małżeństwa[2].
Sziduch w XX i XXI wieku
[edytuj | edytuj kod]W XX i XXI wieku sziduch popularny był głównie w społecznościach ortodoksyjnych Żydów, oraz międzynarodowo - szczególnie tam, gdzie społeczność Żydowska w danym kraju była nieliczna[4][5][6].
Pandemia COVID-19 przyniosła popularyzację międzynarodowego sziduchu także wśród nie-ortodoksyjnych Żydów, oraz wśród niereligijnej części społeczności żydowskich[7][8][9][10]. Mówi się nawet o rewolucji sziduchu[11].
Obecnie praktyka sziduchu wspierana jest przez systemy online i aplikacje na urządzenia mobilne[12], m.in. Shidduch View - The Kosher Video Date App, Basheret, SHIDCH, czy Matchmaking.
Wybrane instytucje oferujące formację religijną dla kobiet żydowskich mają w swojej ofercie także usługę sziduchu[13].
Sziduch w kulturze popularnej
[edytuj | edytuj kod]Temat sziduchu obecny jest także w literaturze popularnej, filmach (m.in. Unorthodox, The Matchmaker, Nadzwyczajni[14], Make Me a Match), oraz serialach (np. w popularnym serialu Shtisel, Srugim). Stał się osnową serialu Bubbies Know Best (pol. Babcie wiedzą najlepiej)[15], Yenta Your Love Life[16].
Zobacz także
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Sziduch, czyli o swataniu w tradycji żydowskiej [online], Izrael24.pl, 30 stycznia 2021 [dostęp 2021-02-03] (pol.).
- ↑ a b „Kapłanka domostwa”, „korona mężczyzny”. Kobieta w kulturze żydowskiej [online], histmag.org [dostęp 2021-02-03].
- ↑ Ślub po żydowsku [online], Misyjne.pl, 16 maja 2018 [dostęp 2021-02-03] (pol.).
- ↑ Hajnt: o sziduchu - Jewish Community Center - Centrum Społeczności Żydowskiej [online], www.jccwarszawa.pl [dostęp 2021-02-03] [zarchiwizowane z adresu 2021-05-08].
- ↑ Shulem Deen, Chasydzi w Nowym Jorku. "W miarę jak koledzy jeden po drugim znajdowali przyszłe żony, ja też zacząłem czekać na wizytę swata" [online], wyborcza.pl [dostęp 2021-02-03].
- ↑ Miriam Gonczarska, tutaj, here, פה: Ohh Ci żydowscy faceci czyli jak szukać sziduchu i przeżyć. [online], tutaj, here, פה, 28 kwietnia 2013 [dostęp 2021-02-03].
- ↑ How the Pandemic Shaped Jewish Dating [online], The Commentator, 8 września 2020 [dostęp 2021-02-03].
- ↑ Matchmakers in an age of pandemic [online], www.thejc.com [dostęp 2021-02-03].
- ↑ Opinion | Coronavirus lockdown meant a break from shidduch pressure — until it didn’t [online], The Forward [dostęp 2021-02-03] (ang.).
- ↑ Louisa Walters, Tradition! In a time of pandemic, singletons ditch dating apps for matchmakers [online], jewishnews.timesofisrael.com [dostęp 2021-02-03] (ang.).
- ↑ Coronavirus Spurs Jewish Dating Revolution [online], The Media Line, 11 maja 2020 [dostęp 2021-02-03] (ang.).
- ↑ Matchmaking: The original Jewish dating app - YouTube [online], www.youtube.com [dostęp 2021-02-03].
- ↑ Shidduchim Application – Machon Chana [online] [dostęp 2021-02-03] (ang.).
- ↑ Vogue Polska, „Nadzwyczajni”: O dwóch takich, co naprawiali świat [online], Vogue Polska, 6 grudnia 2019 [dostęp 2021-02-03] (pol.).
- ↑ Shiryn Ghermezian, Jewish ‘Bubbies’ do matchmaking, share their dating wisdom in new TV show [online], JNS.org, 1 marca 2019 [dostęp 2021-02-03] (ang.).
- ↑ The 5 Jewish Dating Shows Netflix Should Make ASAP [online], Alma, 11 maja 2020 [dostęp 2021-02-03] (ang.).
