Swarzewo
54°45′40″N 18°24′01″E/54,761111 18,400278| wieś | |
 Droga w Swarzewie | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2011) |
1044[2] |
| Strefa numeracyjna |
58 |
| Kod pocztowy |
84-100[3] |
| Tablice rejestracyjne |
GPU |
| SIMC |
0170848 |
Położenie na mapie gminy wiejskiej Puck  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa pomorskiego  | |
Położenie na mapie powiatu puckiego  | |
| 54°45′40″N 18°24′01″E/54,761111 18,400278[1]
| |
Swarzewo (kaszb. Swôrzewò, niem. Schwarzau) – wieś w Polsce położona w województwie pomorskim, w powiecie puckim, w gminie wiejskiej Puck, na Kaszubach. Miejscowość z przystanią morską dla rybaków (pas plaży). W latach 1466–1772 Swarzewo było królewszczyzną królów polskich. Wieś królewska w starostwie puckim w powiecie puckim województwa pomorskiego w II połowie XVI wieku[4]. W okolicy wsi występują nieeksploatowane jeszcze złoża soli kamiennej i soli potasowo-magnezowej[5][6]. W Swarzewie znajduje się oczyszczalnia ścieków[7].
Miejscowość jest siedzibą parafii rzymskokatolickiej, należącej do dekanatu Puck w archidiecezji gdańskiej[8].
Położenie
[edytuj | edytuj kod]Swarzewo jest położone na Pobrzeżu Kaszubskim, na zboczu Kępy Swarzewskiej. Znajduje się przy drodze wojewódzkiej nr 216, na Kaszubach.
W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa gdańskiego.
Historia
[edytuj | edytuj kod]
Ślady osadnictwa na terenie Swarzewa pochodzą z epoki brązu, w 1877 r. w Swarzewie odkryto cmentarzysko około 100 grobów skrzynkowych z tamtego okresu. Wieś Swarzewo została lokowana we wczesnym średniowieczu. Od 1308 r. wieś znajdowała się na terenach należących do Krzyżaków, w komturstwie gdańskim[6]. W 1340 r. Swarzewo ponownie zostało lokowane na prawie chełmińskim przez komtura Winrycha von Kniprode, wtedy też po raz pierwszy pojawiła się nazwa wsi. Około 1400 r. w Swarzewie został zbudowany kościół filialny Łebcza. Od 1466 r., po przyłączeniu do Korony Królestwa Polskiego, Swarzewo było administrowane przez starostów puckich. W XVI i XVII wieku było wsią folwarczną z karczmą. Od 1772 r., po I rozbiorze Polski i przyłączeniu do Królestwa Prus, Swarzewo należało do skarbu pruskiego. W 1880 r. zbudowano kościół swarzewski, który stoi do dziś. Przed 1920 r. podczas zaborów wieś nosiła nazwę niemiecką Schwarzau[9]. Od końca I wojny światowej wieś należy ponownie do Polski, z przerwą podczas okupacji niemieckiej w latach 1939-1945.
Zabytki, atrakcje i elementy zagospodarowania
[edytuj | edytuj kod]
- kościół Narodzenia Najświętszej Maryi Panny, neogotycki z 1880 r. z wyposażeniem wnętrz sięgającym XV wieku
- kapliczka z 1775 r. (wewnątrz studzienka z uzdrawiającą wodą)
- mały skansen rybacki
- wykopaliska archeologiczne sprzed dwóch i pół tysiąca lat (groby skrzynkowe)
- pozostałości zatopionego w Zatoce Puckiej lasu
- klif Swarzewski
- Elektrownia Wiatrowa Swarzewo
- najpopularniejszymi atrakcjami w Swarzewie są Labirynt w polu kukurydzy, Przystań z wypożyczalnią sprzętu wodnego oraz ścieżka rowerowa przebiegająca wzdłuż Zatoki[10]
Sanktuarium
[edytuj | edytuj kod]
Znajduje się tu znane sanktuarium Matki Bożej Królowej Polskiego Morza. W kościele z XIX wieku, trzecim z kolei w tym miejscu, czczona jest pochodząca z XV wieku cudowna figura Matki Boskiej Królowej Polskiego Morza, zwana Opiekunką Rybaków. Według legendy przypłynęła ona morzem z rozbitego statku, z którego uratowali się żeglarze. W kościele znajduje się również obraz - mapa z 1684 r., przedstawiający Zatokę Pucką oraz kościoły w Helu, Pucku i Swarzewie.
Niedaleko kościoła znajduje się kapliczka zbudowana przez rybaków w 1775 r. na planie koła. Według legendy stoi ona w miejscu, gdzie jest studzienka, przy której objawiła się cudowna figurka. W środku kaplicy znajduje się studzienka, a także tablica z opisem historii figurki.
Odpusty odbywające się w Swarzewie w pierwszą niedzielę po 16 lipca i 8 września[11] uważane są za jedne z najważniejszych na Kaszubach, zaś sama miejscowość została nazwana "Kaszubską Częstochową"[6]. W czasie pielgrzymek na te odpusty odbywają się słynne pokłony feretronów.
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]- Elektrownia Wiatrowa Swarzewo
- Przystanek kolejowy Swarzewo
- Gnieżdżewo
- Łebcz
- Rezerwat przyrody Słone Łąki
- Puck
- Władysławowo
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 133901
- ↑ Wieś Swarzewo w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2018-08-17], liczba ludności na podstawie danych GUS.
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 1241 [zarchiwizowane 2022-10-26].
- ↑ Mapy województwa pomorskiego w drugiej połowie XVI w. : rozmieszczenie własności ziemskiej, sieć parafialna / Marian Biskup, Andrzej Tomczak. Toruń 1955, s. 101.
- ↑ WYNIESIENIE ŁEBY [online], surowce-chemiczne.pgi.gov.pl [dostęp 2020-06-28].
- ↑ a b c Media Designers, Swarzewo – "Kaszubska Częstochowa" - Magazyn Wileński [online], www.magwil.lt [dostęp 2020-06-28] (pol.).
- ↑ MiroArt, Spółka Wodno-Ściekowa Swarzewo [online], www.sws-swarzewo.pl [dostęp 2020-06-28] (pol.).
- ↑ Parafie - Archidiecezja Gdańska [online], www.diecezja.gda.pl [dostęp 2020-07-01].
- ↑ wg dr F. Lorentza "Polskie i kaszubskie nazwy miejscowości na Pomorzu Kaszubskiem" (ISBN 83-60437-22-X) (ISBN 978-83-60437-22-3)
- ↑ Trasy Rowerowe – Półwysep Helski i okolice [online] [dostęp 2020-11-18] (pol.).
- ↑ Artykuł: Uroczystości odpustowe - Sanktuarium Maryjne Królowej Polskiego Morza w Swarzewie [online], www.parafiaswarzewo.pl [dostęp 2020-06-28].
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- http://www.malanowicz.eu/mm/rodzina/opowiadania/okna/Swarzewo.htm
- Franciszek Mamuszka, Ziemia Pucka, Warszawa, PTTK "Kraj", 1989, ISBN 83-7005-170-7
- Oficjalna strona parafialna Sanktuarium M.B. Królowej Polskiego Morza w Swarzewie
- Strona drużyny piłkarskiej LZS Jantar ZiemiaPucka.info Swarzewo
- Swarzewo, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XI: Sochaczew – Szlubowska Wola, Warszawa 1890, s. 628.
| Wsie | |
|---|---|
| Osady | |
| Części wsi | |
| Kolonie wsi |
|
| Osady wsi |
|
| Pozostałe miejscowości |
|
